FILMFEST GENT, EDITIE 49 : TWEE KEER VICKY KREIPS EN QUEER-CINEMA UIT PAKISTAN

118 langspeelfilms, 40 kortfilms en 3 televisieseries. Dat is wat de festivalbezoeker op tien dagen tijd aangeboden krijgt tijdens de 49ste editie van FilmFest Gent die loopt van 11 tot en met 22 oktober 2022. De rode draad is volgens festivaldirecteur Wim De Witte om deze keer alles terug te brengen naar de essentie waarbij de film de drijvende kracht is voor tien dagen ontmoeten en die samen te beleven. Zoals ieder jaar tekent DVDInfo weer present en pikken we er voor jou de beste titels uit.

JOYLAND
Afgelopen jaar won Saim Sadiq met zijn Joyland in Cannes de Queer Palm. Het onderwerp waarin een jonge man met zijn seksuele identiteit worstelt, is op zich weinig verrassend, maar het is vooral de bruisende manier van filmen en de originele manier waarop deze Pakistaanse regisseur het navrante verhaal verpakt die van Joyland een boeiende filmervaring maakt die afwijkt van de meeste films uit het holebi-genre.

In een tijdspanne van twee uur volgen we het relaas van de moslim Haider (Ali Junejo) voor wie zijn dorp de wereld is. Zijn hele leventje is perfect volgens de regels van de islam uitgestippeld, wat betekent dat hij als gezinshoofd voor zijn zwangere echtgenote Mumtaz (Sarwat Gilani) een voorbeeldrol dient te spelen. Het enige wat hem ontbreekt is een job die brood op de plank tovert, waardoor hij vaak als een nietsnut wordt gezien. Tot zijn grote verbazing kan hij aan de bak geraken in een exotische dansclub die gevestigd is in Joyland, het oudste pretpark uit Lahore. Haider beseft dat hij hiermee op een slappe koord danst, en hij maakt zijn familie wijs dat hij er de functie van theatermanager heeft gekregen, ook al is hij in werkelijkheid een achtergronddanser van de populaire transseksueel Biba (Rasti Farooq).

De jonge Pakistaner komt in een voor hem compleet onbekende wereld terecht die hij eerst minacht, maar zonder dat hij het zelf beseft er een liefde voor voelt. Ook al leeft hij met het risico om door zijn familie uitgestoten te worden, voelt hij zich seksueel aangetrokken tot Biba. Deze liefde zorgt voor een bom in de patriarchale samenleving waarin hij van kinds af aan opgroeide.

Je merkt zeer goed dat Saim Sadiq het transseksuele wereldje zeer goed snapt. Joyland is dan ook geen freakshow geworden, maar een intiem portret van een verliefd persoon die gevangen zit in zijn eigen twijfels. Sadiq, die in 2019 al Darling maakte, over het nachtleven van transdansers, schuwt de bikkelharde scènes niet, ook al worden die afgewisseld met een vleugje broodnodige humor, waardoor Joyland tegelijkertijd een sprankelend festijn en een krenkende tragedie van een bijna onmogelijke liefde wordt.

PLUS QUE JAMAIS
Op het Filmfestival van Gent merk je dat er meer dan één rode draad aanwezig is. Veerkracht is het woord dat festivaldirecteur Wim De Witte tijdens deze editie het meest in de mond neemt, maar ook afscheid nemen van het leven is daar één van.

Een van de films die dit onderwerp op (bijna) perfecte wijze benadert is Plus Que Jamais. Hélène (Vicky Krieps) heeft de leeftijd bereikt waarop normaal gezien alles nog moet beginnen. Zoals elke vrouw droomt ze ervan om haar dromen te realiseren, wat in haar geval een gelukkig leven is met haar vriend (Gaspard Ulliel), maar haar aftakelende longen beslissen daar anders over. Het is alleen maar een dubbele longtransplantatie (met alle gevolgen vandien) die haar in leven kan houden. Terwijl iedereen die haar omringt er op aandringt om deze gevaarlijke stap te zetten, twijfelt Hélène of ze door deze hel wil kruipen. Misschien is het al bij al beter om als mens je lot te aanvaarden en in schoonheid (als je het zo kan noemen) te eindigen door iets te doen wat je nog nooit eerder deed. Hélène kiest voor het laatste en onderneemt een tocht naar Noorwegen. Haar vriend gelooft zijn oren niet als hij verneemt dat zijn geliefde dit gevaarlijke avontuur alleen wil ondernemen.

Hoewel sommige scènes in Plus Que Jamais net iets te lang duren, weet de Duitse cineaste Emily Atef precies wat ze moet doen om de juiste snaar te raken. Het onderwerp van Plus Que Jamais schreeuwt om medelijden, maar dat is nou net hetgene wat de protagoniste niet wil. Doorgaans sta je sterker in een gevecht als je in een groep bent, maar soms is het beter als je het op je eentje moet klaren en dat is nou precies wat Hélène wil.

Emily Atef bewees al met het compleet onderschatte 3 Days In Quiberon, waarin ze op treffende wijze de decadente levenswijze van Romy Schneider schetste, dat ze een cineaste is om in het oog te houden, en dat wordt in Plus Que Jamais met verve onderstreept, ook al blijft het voor de kijker quasi onmogelijk om het personage van Hélène (of toch zeker haar beslissingen)volledig te doorgronden.

Dit complexe karakter wordt op treffende manier weergegeven door Vicky Krieps, die de cinefiele wereld aan haar voeten kreeg door haar innemende rol in Phantom Thread van Paul Thomas Anderson. De rol van haar partner wordt al even uitblinkend vertolkt door de betreurde Gaspard Ulliel, die begin dit jaar omkwam tijdens een ski-ongeval. Plus Que Jamais is zeker niet het soort film die je leven vrolijker maakt, maar sommige verhalen schreeuwen nu eenmaal om verteld te wordt en dit moedig relaas is daar één van. Als film is dit zeker geen hapklare brok en is het jammer dat de schaar niet genoeg op tafel lag, toch is dit een titel die je niet zo maar van je los trekt en nog dagenlang aan je broek blijft plakken.




CORSAGE
De Luxemburgse Vicky Kreips is twee keer present op FilmFest Gent. Naast haar innemende rol in Plus Que Jamais, schittert ze ook in Corsage, dat meer het echte verhaal van Elisabeth in Beieren vertelt dan we doorgaans kennen. Ook al hekelt de Oostenrijkse cineaste Marie Kreutzer zelf autobiografische waarheden, maakt dit eigenzinnig kostuumdrama definitief komaf met het suikerzoete filmego Sissi die de Oostenrijkse keizerin kreeg door de lieftallige vertolking van Romy Schneider.

In werkelijkheid was Elisabeth een gebroken vrouw die op alle vlakken onder de knoet lag van haar echtgenoot Jozef I van Oostenrijk. Niet alleen klopte haar hart meer voor Hongarije dan voor Oostenrijk, ook wat mannen betreft stond haar echtgenoot niet meteen op de eerste plaats.  Jozef I is niet langer de kartonnen prins uit de Romy Schneider-films, maar een egoïstische bruut die het eerder heeft voor achttienjarige meisjes die zich laten verleiden door de glamour van de kroon.

Corsage begint in 1877, wanneer de keizerin veertig wordt. Volgens haar persoonlijke arts is dit een gevaarlijke leeftijd, want vaak worden vrouwen niet ouder dan dat. Er is niet alleen de aftakelende gezondheid, maar ook de schoonheid deemstert weg. De extra kilo's worden weggemoffeld door een strak korset en om de rimpels te verbergen bestaat er zoiets als een sluier. Door zijn bijzondere keuzes staat deze gewaagde film mijlenver af van het doorsnee kostuumdrama, hoewel liefhebbers van dit genre door de prachtige beelden ook volop van deze titel kunnen genieten. Voor Kreutzer komt het er hem vooral op neer om een markant beeld te scheppen van een standvastige vrijgevochten vrouw die geen moer heeft over wat anderen over haar denken. Tegelijkertijd biedt het een bijzonder psychologisch portret van een prinses die buiten de muren van Schloss Schönbrunn pure glamour uitstraalt, maar eens ze achter de poorten ervan verdwijnt, transformeert tot een eenzame vrouw die zich te pletter rookt en zelfs geen greintje sympathie krijgt van haar eigen dochtertje.

Met deze balsturige aanpak komt Kreutzer met Corsage dicht in de buurt van Spencer, het tegendraadse portret dat Pablo Larraín over Lady Di schetste. Ook Marie Antoinette komt over de schouder meekijken, al was het maar omdat Kreutzer net als Sofia Coppola haar biografie (die er in feite geen is) omkleedt met hedendaagse popmuziek. Kreutzer weet op treffende wijze de tragiek van een droomprinses uit te tekenen met in de hoofdrol een uitmuntende Vicky Krieps. Wie er echter moeite mee heeft dat het Sissi-imago van Romy Schneider tot brandhout gereduceerd wordt, zal beslist meer dan eens slikken, desalniettemin is Corsage één van de sterkste filmtitels van 2022.




Op de tweede dag van Filmfest ontving Céline Sciamma de Joseph Plateau Honorary Award, die overhandigd werd door Lukas Dhont. De Franse filmmaker, die bekend is van onder meer Portrait De La Jeune Fille En Feu, was in haar nopjes met deze prijs omdat Plateau (de uitvinder van de fenakistiscoop) de illusie van beweging begreep. De Joseph Plateau Honorary Award wordt uitgereikt aan festivalgasten die een speciale bijdrage leverden aan de kunst van het filmmaken en Sciamma treedt hiermee in de voetsporen van Andrea Arnold (2021), Viggo Mortensen (2020), Géraldine Chaplin (2019), Ken Loach (2016), Isabelle Huppert (2011) en Walter Hill (2007).

De 49ste editie van Film Fest Gent vindt plaats van 11 tot en met 22 oktober 2022. Het 22ste World Soundtrack Awards Gala & Concert vindt plaats op 22 oktober 2022.