FILM
Het is inmiddels anderhalf jaar geleden dat ik Hairspray voor het laatst zag, maar deze nieuwe kijkbeurt op Blu-ray verandert mijn gevoelens ten opzichte van deze heerlijke prent nauwelijks. Daarom is de bespreking van de film grotendeels overgenomen van de dvd-recensie die in februari 2008 op deze site verscheen. Beeld, geluid en extra's worden uiteraard wel opnieuw onder de loep genomen.

Ik ben dol op filmmusicals. Het genre weet immers meer dan enig ander de hartsnaren te beroeren, een geloofwaardig evenwicht te vinden tussen commercie en artisticiteit en de magie van de zevende kunst tastbaar te maken. Daarom is het jammer dat de musical al sinds eind jaren zestig op apegapen ligt in Hollywood. Een met de dag sceptischer publiek kan het blijkbaar niet meer opbrengen te geloven in personages wier emoties zo intens zijn dat louter dialoog niet volstaat om zich uit te drukken. Zelfs nu de musical in de nasleep van Moulin Rouge een minirevival kent, durft Tinseltown niet met overgave op de wagen te springen: met kiest voor adaptaties van Broadwaysuccessen zonder daarbij de filmische kwaliteit ervan in vraag te stellen. Begrijp me niet verkeerd: ik vind bijv. Tim Burtons adaptatie van Sweeney Todd een pareltje, maar de prent is ondanks alle visuele pracht theatraal en kunstmatig, zonder de organische kanalisering van pure menselijke emoties die regisseurs als Stanley Donen en Vincent Minnelli konden genereren in de jaren vijftig.

Net als je verwacht dat er nooit meer een musical gemaakt zal worden die datzelfde goede gevoel opwekt, passeert er een fenomeen als Hairspray, opnieuw een adaptatie van een succesvol Broadwaystuk maar ditmaal niet klakkeloos overgeheveld van de bühne naar het zilveren scherm. Nee, de makers hebben hun uiterste best gedaan om de kwaliteiten van film optimaal uit te buiten. Als je het hoge tempo, de widescreencompositie en sommige MTV-cuts wegdenkt, zou je meteen geloven dat de prent gedraaid is tijdens de hoogdagen van het studiosysteem. De muzikale nummers zijn geen siervignettes, maar vormen een integraal deel van de simpele maar verrukkelijke plot. De overgang van dialoog naar zang is compleet geloofwaardig als veruiterlijking van de innerlijke stem van de personages en de choreografie en designs complementeren een filmisch universum dat je niet als een zwart- maar pastelkleurig gat zonder morren meezuigt in het verhaal.
En dan te bedenken dat Hairspray ooit ontsproot aan het gedementeerde brein van de koning van de campy kitsch: John Waters. De plot van zijn gelijknamige film uit 1988, waarin een dik schoolmeisje ervan droomt op te treden in een lokale dansshow op tv om zo de jongen van haar dromen voor zich te winnen – en waarbij ze tegelijkertijd een lans breekt voor het doorbreken van de rassensegregatie in het Baltimore van 1962 – werd grotendeels behouden voor de Broadway-adaptatie en nu ook voor de filmversie daarvan. Dit is atypisch Waters-terrein aangezien nostalgie een grotere rol speelt dan bizarre extremiteiten. Niettemin is de touch van de regisseur ook in de musical nog voelbaar met talloze double entendres, foute maatschappelijke grapjes, de occasionele knipoog naar onderliggende vunzigheid en vooral het opvoeren van een man als volslanke moederfiguur voor de protagoniste.

In de film uit 1988 werd de rol van Edna Turnblad vertolkt door Waters’ legendarische fetisjacteur Divine. De musical anno 2007 gebruikt John Travolta’s talenten. Bedolven onder make-up (nagenoeg alles van de neus neerwaarts zijn rubberen protheses) is hij zonder meer de acteur die het meest over de tongen gaat in Hairspray. De transformatie is frappant. Bij de eerste aanblik zie je meteen dat Edga geen vrouw is maar Travolta gooit zich zo enthousiast in de rol dat je hem vanaf zijn tweede scène ten volle accepteert als zijn karakter. Voor het eerst sinds zijn iconische Grease moet de acteur bovendien zijn toonvaste stembanden en fluwelen dansvoeten weer van stal halen, wat de nostalgiefactor van de film nog een extra zetje in de goede richting geeft.

Toch speelt Travolta slechts een bijrol in de film, want zowel qua karakter als performance steekt een stel getalenteerde youngsters hem naar de kroon. Nikki Blonski werkte als 17-jarige dienster in een ijssalon toen ze gecast werd voor de hoofdrol van Tracy Turnblad. Hairspray is haar filmisch debuut en het blijkt een entree door de grote poort. Ze kan zingen en dansen als de beste, maar slaagt er bovenal in de kijker vanaf de eerste seconde voor haar te winnen. Als de überunderdog excelleert ze schijnbaar moeiteloos in een vertolking die nochtans bloed, zweet en tranen gekost moet hebben. Tienermeisjes kennen ongetwijfeld Zac Efron al als ster van de gigantische succesvolle High School Musical-Disneyfilms, maar te oordelen naar de amour fou die de camera met hem speelt, is Hairspray slechts de eerste stap in een lange bioscoopcarrière als tieneridool. Ook Amanda Bynes heeft al een solide fanbasis opgebouwd in jeugdreeksen en de sporadische teen chick flick. Zij speelt van alle hoofdacteurs wellicht de minst opvallende rol, maar maakt als Tracy’s beste vriendin toch indruk. Als het op zingen en dansen aankomt, steelt Elijah Washington echter de show. De jongen blijkt een natuurtalent dat wegens een gebrek aan Hollywoodmusicals waarschijnlijk vooral zijn kunsten zal tonen op Broadway in de komende decennia.