Andreï Filipov, ooit topdirigent van het Russische Bolshoï-orkest, werkt al dertig jaar als schoonmaker in het theater waar hij destijds grote roem oogstte met één van ’s werelds bekendste en meest gerenommeerde gezelschappen. Een aanvaring met partij- en staatsleider Leonid Brezjnev n.a.v. zijn weigering om de joodse muzikanten uit het orkest te zetten, kostte hem z’n baan. Sindsdien zijn ook z’n voormalige medewerkers afgedaald op de maatschappelijke ladder en verdienen ze de kost als taxichauffeur, marktkamer, boekverkoper en sjacheraar of in het beste geval als instrumentenbouwers. Ze kwamen nooit meer aan de bak bij een klassiek orkest of een theatergezelschap, maar toonden om den brode hun vaardigheid op huwelijkspartijtjes, dorpfeesten en op de straathoeken van Moskou.

 

Als Andreï op een avond tijdens het schoonmaken van het kantoor van de zakelijke leider van het Bolshoï een fax in handen krijgt waarin het gezelschap officieel uitgenodigd wordt voor een optreden in het beroemde Parijse Théâtre du Châtelet, stopt hij het papiertje in z’n zak en zoekt z’n oude makker Aleksander ‘Sacha’ Grossman op met een vermetel idee: waarom zich niet samen met hun voormalige collega’s voordoen als hét Bolshoï-orkest voor een unieke voorstelling zodat dertig jaar na datum mag blijken wie en wat het échte Bolshoï-orkest is? Grossman schrikt zich een aap, maar Andreï ziet het al helemaal voor zich en benadert Ivan Gavrilov, hun voormalige impresario die hem destijds persoonlijk z’n ontslag meedeelde en wiens zaakjes sinds de teloorgang van het gezelschap - wegens tanende buitenlandse interesse - nog amper geld opbrengen. Tot Grossmans verbazing hapt de oude woekeraar toe, want in een corrupt land als Rusland is alles mogelijk, zeker als je goed staat aangeschreven bij hoge ooms, en bovendien hoeft niemand in Moskou te weten wat er zich in Parijs afspeelt.

 

 

Gavrilov faxt de financiële eisen naar Parijs, waar ze een gat in de lucht springen, want de Russen vragen maar een fractie van de gage van het door omstandigheden geannuleerde concert van het Los Angeles Orchestra, waarmee het budget van het Théâtre du Châtelet finaal toch nog in evenwicht kan worden gebracht. Een win-winsituatie als het ware, zij het dat Andreï Filipov de uitdrukkelijk voorwaarde stelt dat de Franse topvioliste Anne-Marie Jacquet (Mélanie Laurent) de solopartij speelt van het vioolconcert van Tsjaikovsky, waarmee zijn carrière destijds abrupt ten einde kwam toen Gavrilov eigenhandig de uitvoering liet stilleggen op bevel van Brezjnev. Hoe men er in Parijs in slaagt om de jonge violiste te overtuigen en hoe het zoveelkoppige Russische gezelschap visa én vliegtickets versiert, dat verneemt u allemaal in de film, evenals het verband tussen Filipov en Jacquet, dat eveneens dateert uit de Brezjnev-tijd.

 

Vergis u niet, dit is geen reconstructie van waargebeurde feiten, maar puur fictie, zij het zeer clever bedacht, doch niettemin drukt het de pret, want als kijker wordt je tenminste een deel van de tijd op het verkeerde been gezet door het gebruik van een historische context om het verhaal background en dus geloofwaardigheid te geven. Onderweg kijkt u wellicht even vreemd op over de vrijheden die burgers en kleine partijleden zich in Moskou schijnbaar kunnen permitteren, maar het vervalsen van tientallen visa door zigeuners op de Moskouse luchthaven onder het oog van het bewakingspersoneel, dat gelooft geen mens, al lokt het een amusant en hilarisch moment uit. Doch dit is geen drama, maar comedy en dus hanteren we de mantel der liefde, wel beseffend dat het scenario daarmee één van zijn vele zwakheden prijsgeeft. Ander manco is de suggestie over de relatie tussen Filipov en Jacquet die in de laatste tien minuten zonder meer op de schroothoop gegooid wordt voor een veel politiekere en meer geëngageerde uitleg die je als kijker geacht wordt zonder meer te slikken. Dat een geroutineerde violiste zich bovendien makkelijk een nieuwe compositie eigen kan maken, dat willen we nog accepteren, maar dat ze de vioolpartij uit Tsjaikovsky’s vioolconcert als het ware zonder enige vorm van voorbereiding tot een goed einde brengt, dat is uiteraard pure fantasie en op z’n minst een onderschatting van de moeilijkheidsgraad van de compositie.

 

Blijft over: de muziek, en die is zonder meer prachtig uitgevoerd en de aanschaf van de dvd meer dan waard. Bovendien behoren de muzikale beeldfragmenten tot de sterkste momenten van de film en niet toevallig zitten die in de tweede helft van de productie in scènes die zich in Parijs afspelen. De sfeer is losser en meer ontspannen dan die van de sequenties in Moskou en het is aannemelijk dat men getracht heeft om de stijve sfeer van het Brezjnev-tijdperk enigszins te reconstrueren, wat niet helemaal is gelukt en eerder naar pastiche neigt (maar ook dat kan de bedoeling zijn), met nogal wat komische situaties tot gevolg. Bovendien blijkt het Russisch van de acteurs van een erbarmelijk niveau te zijn, maar wie die taal niet machtig is, heeft daar geen last van. Het zegt evenwel veel over de weinig precieze accuratesse waarmee de van oorsprong Roemeense regisseur Radu Mihaileanu (jaargang 1958) te werk is gegaan, mede omdat in zijn vaderland destijds Russisch beslist een verplicht taalvak was op Roemeense scholen.

 

De acteerprestaties zijn wisselvallig van kwaliteit. De Russen acteren beslist onder hun niveau en hoofdacteur Aleksei Guskov (Andreï) is al helemaal geen indrukwekkende karakteracteur. Dan brengt zijn rondbuikige kompaan Dmitri Nazarov (Sacha) het er een stuk beter vanaf, zij het dat die in veel minder fragmenten aan bod komt. Bij de Franse cast onthouden we de prestatie van de ingehouden en zelfs wat stille Franse duizendpoot Miou-Miou (The Science Of Sleep, 2006) als de mysterieuze oudere vrouw die de jonge violiste heeft opgevoed, en uiteraard Mélanie Laurent (Je Vais Bien, Ne T’En Fais Pas, 2006) zelf, die haar rol als topvioliste op een voortreffelijke en geloofwaardige manier invult. De Fransman Lionel Abelanski (Atonement, 2007) heeft een te kleine rol om echt te schitteren en dat geldt ook min of meer voor de meeste andere Franse en Oost-Europese castleden.

 

 

De anamorfische 2.35:1-verhouding biedt vooral voordelen tijdens de opnamen van een grote groep mensen, verzameld in een luchthaven of een concertzaal en daar doet de regisseur zijn voordeel mee, want er is altijd wel wat te beleven of wat aparts aan de gang waarvoor hij de camera op rails zet om van het ene fragment naar het andere te switchen zonder voelbare overgang. Het zijn tevens de fragmenten die het meest op live-registratie en dus op documentairemateriaal lijken. Het kleurenpalet is eerder donker (bruine tinten) in Moskou en iets koeler en lichter in Parijs, waar vooral veel wit gebruikt is voor strakke interieurs en grote glasoppervlakken voor het perspectief. Technisch is de film in orde, met een meer dan acceptabel zwart-witniveau en geen opvallende ongerechtigheden. De geluidstrack staat in een 5.1-versie en komt eigenlijk alleen maar tot leven tijdens de muzikale scènes, want voor de rest is de film goed voorzien van dialogen die niet veel power eisen. Tijdens de acties van orkest en violiste, maar ook tijdens de flashbacks over het Bolshoï-orkest van toen, staan de boxen garant voor een stevig geluid, met een felle subwoofer voor hout en koper en een flinke surround voor de vioolpartijen via de achterste kanalen. Waarmee Le Concert geluidstechnisch op dezelfde hoogte komt als bijv. Copying Beethoven (2006) van regisseur Agnieszka Holland.

 

Als extra krijgt u een Interview met de regisseur over het project, de samenwerking met scenarist Matthew Robbins en de aandacht voor de muzikale inkleding. Het Interview met Mélanie Laurent gaat over de inhoud van de rol, de samenwerking met de regisseur en de intensieve vioollessen om haar optreden geloofwaardig te maken.

 

Le Concert van regisseur Radu Mihaileanu is een aantrekkelijke comedy op basis van een min of meer interessant scenario waarin veel ruimte is gelaten voor humor en muziek. Liefhebbers van films met een flinke insteek qua klassieke muziek hoeven niet te twijfelen, al zal de iets te zoete en soms te grappige ondertoon niet door iedereen op elk moment geapprecieerd worden.