De 46-jarige Ryûhei Sasaki verliest van de ene op de andere dag z’n baan als hoofd van de administratie in een Japans bedrijf als het management besluit om die dienst naar China over te hevelen: bij ons kosten drie Chinezen net zoveel als 1 Japanner hier, zegt de Chinese zaakgelastigde fier en dus gaat de deal door, want er is sprake van een win-winsituatie. Alleen Sasaki en z’n collega’s verliezen. Thuis durft hij het evenwel niet te zeggen tegen z’n vrouw en z’n beide zoons en net zoals z’n oude makker Kurosu gaat hij elke ochtend de deur uit alsof er niets aan de hand is. Als Kurosu’s vrouw vermoedens koestert over wat er gaande is, moet Sasaki haar bij een dinertje overtuigen van het tegendeel: het gaat goed met de firma van haar man, dus is er geen enkele reden om zich zorgen te maken. Een paar dagen later verneemt Sasaki van de werkster dat Kurosu z’n vrouw heeft omgebracht en vervolgens zelfmoord gepleegd. Dus staat hij even later alleen in de lange rij onder het autowegviaduct waar gratis maaltijden worden uitgedeeld en nadien in de al even lange rij werkzoekenden op de trap van het arbeidsbureau.
 

 

Omdat hij te veel bezig is met verstoppertje spelen, merkt Sasaki niet dat het thuis ondertussen ook helemaal fout gaat: z’n oudste zoon studeert aan een hogeschool, maar vaak komt hij helemaal niet naar huis of pas na een nachtje flink stappen en z’n jongere broer Kenji krijgt problemen op school na een discussie over een manga waarmee hij is betrapt. Bovendien vertelt Kenji thuis ook niet dat hij in het geniep pianoles neemt van het geld dat hij eigenlijk op school voor z’n dagelijkse lunch moet betalen. Pas veel later zal z’n moeder van z’n klassenleraar vernemen dat Kenji vaak afwezig is en pestgedrag vertoont. En uiteraard kan de geheimdoenerij van zijn vader ook niet geheim blijven, want op een ochtend passeert z’n moeder toevallig langs het viaduct en ziet ze hem met het plastic kommetje van de maaltijdbedeling in de hand.

 

Tokyo Sonata is het verhaal over een man die z’n job verliest, een verschijnsel dat tot twintig jaar gelden zo goed als onbekend was in Japan, en waarvoor men zich tot in onze tijd vreselijk schaamt wegens het prestigeverlies. Japan is een maatschappij van oneindig veel rituelen en geplogenheden en er je job verliezen geldt als een ware schande. Voor de Sasaki’s is het evenwel het begin van veel erger, want de familiebanden staan al langer onder druk en de relatie tussen Ryûhei en Megumi heeft z’n beste tijd gehad: het broodnodige wederzijdse respect naar Japanse stijl is er nog, maar van genegenheid en liefde is er nog maar weinig sprake. Dat heeft vooral de oudste zoon Takashi heel goed begrepen en hij zal er zijn moeder bij z’n vertrek naar het leger mee confronteren: waarom ben je nooit van hem gescheiden?, zegt hij hoofdschuddend. Maar hij is dan ook heel anders opgevoed dan zijn beide ouders die de oude mentaliteit nog met de paplepel ingegoten is.
 

 

Voorzichtig valt het weefsel bij de Sasaki’s uiteen: Takashi laat zich inlijven bij het Amerikaanse leger voor militaire opdrachten in het Midden-Oosten, Kenji spijbelt voor z’n pianolessen en gaat z’n vader zoveel mogelijk uit de weg, hun moeder Megumi heeft voor het eerst rimpeltjes op het voorhoofd en stelt zich duidelijk vragen over de zin van het leven. Tot daar heeft Tokyo Sonata alle kenmerken van een klassieke en rechtlijnig verhaal dat twee kanten uit kan: een tragedie of een drama met een happy end. Maar dat is zonder Kiyoshi Kurosawa (Bright Future, 2003) gerekend, een regisseur die vooral bekendheid verwierf met horrorfilms en die sinds geruime tijd met fijnere arthousedrama’s een breder publiek probeert te bereiken. Hij neemt Megumi mee voor een reis door het land van eenzaamheid, wantrouwen, afhankelijkheid en vervreemding, een louteringsproces dat haar terugvoert naar haar bestaan als huisvrouw, maar tegen een achtergrond die totaal veranderd is, want ook Ryûhei heeft z’n deel gehad, Takashi heeft zich definitief losgemaakt van het gezin en de veel jongere Kenji kan zich nu helemaal wijden aan datgene waarin hij goed is. Jammer genoeg veroorzaakt de keuze van Kurosawa een flinke stijlbreuk in de productie, die niet iedereen op prijs zal stellen. Wie gehoopt had op een nieuwe Yasujiro Ozu komt m.a.w. bedrogen uit, want dat niveau haalt de Japanner hier nog bijlange niet en dat is teleurstellend.
 

 

Voor de binnenhuisopnamen kiest Kurosawa voor een palet dat gedomineerd wordt door geel en beige. De buitenopnamen zijn realistischer met natuurlijke kleuren die een beetje gedempt zijn waardoor een gevoel van afstandelijkheid en isolement ontstaat. De nachtelijke opnamen op het einde van de film zijn vooral donker, met heel weinig details.Het geluid staat in een 3.1-versie, maar het gaat vooral om een niet zo uitgesproken stereo-effect in een eerder stille film.

De Originele Trailer en een aantal Andere Trailers.

 

In tegenstelling tot zijn wereldberoemde land- en naamgenoot, slaagt de Japanse regisseur Kiyoshi Kurosawa er maar niet in om ons te overtuigen van zijn kunnen, ook niet met Tokyo Sonata, dat beslist de beste film uit z’n oeuvre is. Het scenario is lange tijd geloofwaardig en realistisch en belooft een klassieke, zij het niet echt verrassend afloop, maar de ommezwaai die hij in de tweede helft van de productie inbouwt komt de algemene indruk niet ten goede en staat haaks op de gesuggereerde afloop van het verhaal. Misschien is de afwikkeling naar Japanse normen de normale gang van zaken, voor westerlingen is dat veel minder het geval. Jammer genoeg is de bonussectie zo goed als leeg. De 60 minuten durende making-of die op de Amerikaanse dvd-uitgave staat, de verwijderde scènes en het interview met de regisseur zijn niet toegevoegd.