ZAAK ALZHEIMER, DE (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2013-02-18
FILM
Eric Vincke (Koen De Bouw), agent bij de gerechtelijke politie - toen die nog bestond - is geïnfiltreerd om Cuypers (Dirk Roofthooft) te arresteren, een man die zijn dochter Bieke (Laurien Van den Broeck) tegen betaling uitleent aan pedofielen. De zaak eindigt op een schietpartij waarbij Vinckes partner Freddy Verstuyft (Werner De Smedt) uit noodweer Cuypers moet neerschieten. Enerzijds is er weer een smeerlap minder, anderzijds betreurt Vincke dat Cuypers nu ook niet meer zal kunnen vertellen wie hij allemaal als klant over de vloer kreeg. De klap zindert bij Vincke nog na. Vinckes baas Van Parys (Johan Van Assche) wil echter dat de inspecteur zijn tijd spendeert aan de onrustwekkende verdwijning van Bob Van Camp (Lucas Van den Eynde), een familievriend die nadat mevrouw Van Camp (Els Dottermans) een nachtje is wezen stappen, niet meer levend is teruggezien. Als kort daarop Bieke Cuypers wordt vermoord, is het Vincke die met de wilde theorie op de proppen komt dat de twee zaken wel eens gerelateerd zouden kunnen zijn. En hij heeft nog gelijk ook: Van Camp en Bieke moesten allebei vermoord worden door de Marseillaanse huurmoordenaar Angelo Ledda (Jan Decleir), maar die heeft zijn opdracht teruggegeven toen bleek dat hij een kind moest vermoorden, wat tegen zijn erecode is. De opdrachtgevers achter de moord melden aan Ledda's bazen in Marseille dat Ledda zijn contract niet is nagekomen en ze sturen prompt iemand om Ledda uit te schakelen. Ledda is echter zowel zijn bazen als de politie te snel af. Hij besluit om achter de opdrachtgevers aan te gaan en ze één voor één uit te schakelen.
Vincke kan niets anders meer doen dan hopeloos achter de feiten aanrennen en de stapel lijken tellen die Ledda achterlaat. Ledda heeft echter één belangrijke handicap: hij lijdt aan de ziekte van Alzheimer, en omdat hij van de weeromstuit vergeetachtiger wordt, kan hij zijn wraakactie niet langer controleren. Hij contacteert Vincke met de vraag of die zijn werk wil afmaken als hij het niet meer kan. Doordat de zaak zo wijdvertakt is, tot en met het niveau van een minster van staat, baron De Haeck (Jo De Meyere), is het voor Vincke niet alleen een kwestie om Ledda te arresteren, maar ook om te zorgen dat hij blijft leven, want er zijn er genoeg die deze lastige getuige het zwijgen willen opleggen. Als Ledda tijdens één van zijn vluchtpogingen dan ook nog een rijkswachter doodt, belandt Vincke in het oog van een storm, veroorzaakt door de rivaliteit tussen de verschillende politiediensten. Het laatste bewijsstuk om baron De Haeck klem te rijden, een audiocassette, heeft Ledda ergens veilig verstopt, en tot overmaat van ramp is hij zelf vergeten waar.
De Vlaamse misdaadauteur Jef Geeraerts heeft negen politieromans over het duo Vincke en Verstuyft geschreven (De Trap, De Zaak Alzheimer, Romeinse Suite, Zand, Double Face, Het Rashomon Complex, De Cu Chi Case, Dossier K. en Cro-Magnon), waarin de auteur fel van leer trekt tegen de door en door corrupte Belgische staat, waar belangenvermenging en vriendjespolitiek de orde van de dag zijn, die bovendien allemaal gaan over de zwaarste vormen van criminaliteit, van de Albanese maffia tot kinderprostitutie. Geeraerts heeft nogal een bewogen leven gehad: als ex-koloniaal in Congo schreef hij in boeken zoals de Gangreen-cyclus nogal onverbloemd over de mistoestanden in de door België bezette gebieden. Geeraerts zag zijn werk als een soort therapie waarmee hij de clash tussen de West-Europese maatschappij en andere culturen centraal stelde. De boeken uit zijn eerste periode zijn eerder als een stream of consciousness te lezen, en hebben niet echt veel structuur. Begin van de jaren 80 ontpopte hij zich echter als een bijzonder minutieus opererende schrijver van misdaadromans, waarin hij veel oog voor detail heeft en zijn plots secuur en geloofwaardig uitmeet. De Zaak Alzheimer dateert uit 1985, nog vooraleer er in België sprake was van de zaak Dutroux, en nog vooraleer de etterende zweer openbrak van de guerre des policiers - het feit dat politiediensten van verschillende denominaties elkaar eerder tegenwerken dan samenwerken, met als gevolg een catastrofaal justitiebeleid. Wel ging België toen gebukt onder de geruchten van de zogenaamde roze balletten, seksfeestjes met minderjarigen waaraan hooggeplaatste leden uit politiek en gerecht zouden hebben deelgenomen, en die hebben zeker en vast ook Geeraerts geïnspireerd, net zoals bijvoorbeeld de aanslagen van de Bende van Nijvel een inspiratie waren voor Geeraerts' boek Het Sigma Plan.
Anno 2003 had regisseur Erik Van Looy nog niet veel onvergetelijks op zijn palmares staan: de film Ad Fundum over studentendopen was geïnspireerd op een paar reportages van Panorama-journalist Paul Jambers, tv-series zoals De Mol en Windkracht 10 hadden wel voor een beetje deining in het televisielandschap gezorgd, maar zijn eerste echte harde thriller Shades, geïnspireerd op de levenswandel van publieke vijand nummer 1, de gangster Freddy Horion, had het aan de kassa laten afweten. Het was echter een kwestie van een goed script waarmee de regisseur zijn kunnen zou etaleren, en met zijn derde film, De Zaak Alzheimer, was het raak. Van Looy is echter niet van de productiefste regisseurs - hij zal het te druk hebben met de presentatie van spelletjes zoals De Slimste Mens - en pas in 2009 zou hij met Loft ook internationaal scoren: de Nederlanders maakten reeds een remake van de film, en Van Looy zelf is bezig met een Amerikaanse remake van zijn eigen film, waarover de verwachtingen hooggespannen zijn.
Maar nu terug naar De Zaak Alzheimer. Ongeveer iedereen die in Vlaanderen iets te betekenen heeft in de acteerwereld stond in de rij voor een rolletje en Van Looy heeft op een briljante wijze twee acteurs van verschillende generaties tegen elkaar uitgespeeld: Koen De Bouw en Jan Decleir. Ze zitten niet alleen elkaar op de hielen, ze proberen elkaar ook te overtroeven met wie moreel het sterkst gemotiveerd is om zijn daden te vergoelijken: Eric Vincke die een gevaarlijk ongeleid projectiel van de straten moet halen, of Angelo Ledda die huishoudt in kringen die in normale omstandigheden door het gerecht ontzien worden. De confrontatie tussen de twee is bikkelhard en de weegschaal slaat voortdurend de andere kant uit; uiteindelijk zijn ze gedoemd om op zeer perverse manier met elkaar samen te werken om de architecten van het onheil ten val te brengen. Beide zijn ze getekend door hun verleden: Vincke, die leeft als een asceet, probeert als laatste integere flik tussen de zwaksten in de samenleving en het tuig in de wereld te staan, wat hem meer dan eens zuur is opgebroken; Ledda gaat gebukt onder een ongelukkige jeugd die hem heeft gemaakt tot het koele monster dat hij nu is, en hij probeert nog enkele fouten weer recht te zetten in zijn eigen verwrongen logica, terwijl zijn medische klok ongenadig doortikt.
BEELD EN GELUID
De meerwaarde van De Zaak Alzheimer in high definition is beperkt: de film is donker en grauw, en bijvoorbeeld in de scène waarin Ledda 's nachts het huis van de baron belaagt gaat er nogal wat detail verloren door de minieme belichting. De kleuren zijn af en toe wat vreemd gekozen: als Vincke onder de waterdruppels zit, wordt zijn huid een beetje gelig, waardoor we ons afvragen of Koen De Bouw toevallig geen hepathitis had opgelopen tijdens de opnames van de film. Dé grote troef die de Blu-ray kan voorleggen tegenover de dvd is dat we ditmaal wél het juiste beeldformaat voorgezet krijgen en géén bijgesneden full frame-gedrocht. Een blunder van formaat is evenwel het audiospoor: met een Dolby Digital 5.1-track en een Dolby Surround 2.0-track presteert de disk onder het niveau van de dvd, waar er toch ook nog een iets scherpere DTS-track aanwezig was. Er is geen enkel ondertitelingsspoor aanwezig, ook niet bij de flarden Franse dialogen die in de film zitten; de rest van de dialogen is uitgevoerd in een soort Algemeen Beschaafd Verkavelingsvlaams, en waar iemand zoals Jo De Meyere nog duidelijk en helder articuleert, is dat bij pakweg Filip Peeters al veel minder het geval. Vooral onze Nederlandse vrienden blijven om die reden beter bij de aanschaf van de dvd.
EXTRA'S
Vooreerst is er een audiocommentaartrack, ingesproken door regisseur Erik Van Looy en hoofdacteur Koen De Bouw, nadat de twee op de disk eerst een inleiding (2:59) hebben gegeven. Naast wat wetenswaardigheden regent het in de track nogal eens flauwe, vooraf ingestudeerde grapjes van het soort dat we van Van Looy eerder zouden verwachten in De Slimste Mens. De verwijderde scènes waar Van Looy naar verwijst in de track staan jammer genoeg niet op deze disk. De documentaire Behind The Scenes (21:12) is een opeenvolging van scènes uit de film, waarbij de voorbereidingen worden afgewisseld met het uiteindelijke resultaat. De trailer (2:02) voor de film is zeer professioneel gemaakt en weet de essentie ervan op twee minuten treffend te vatten. Dan zijn er nog beelden van de Wereldpremière in Gent (5:24), waar de film op 7 oktober 2003 op het Filmfestival in première ging, inclusief een rodeloper-evenement. Er volgen daarna nog twee featurettes, een Persconferentie in aanwezigheid van de cast (3:19) en enkele Setopnamen en interviews (4:07). De statische tekstschermen van de dvd met daarop Van Looys dagboek zijn verdwenen.
CONCLUSIE
De Zaak Alzheimer is een beenharde thriller van eigen bodem, waarmee Van Looy bewees dat het mogelijk is om Vlaamse thrillers te draaien die op internationaal niveau mee kunnen draaien. De Amerikaanse versie Memory Of A Killer kende echter maar een bescheiden succes, waarschijnlijk omdat noch Jef Geeraerts noch de acteurs uit de film internationale bekendheid genieten. Onterecht, want de film hoort terecht in de annalen van de Vlaamse filmgeschiedenis thuis. De geluidstrack is echter een afknapper en het ontbreken van Nederlandse ondertiteling is een pijnlijke uitschuiver.
Studio:
LimeLight Pictures
Regie:
Erik Van Looy
Met:
Jan Decleir, Koen De Bouw, Werner De Smedt, Jo De Meyere, Hilde De Baerdemaeker, Geert Van Rampelberg, Gène Bervoets, Patrick Descamps, Vic De Wachter, Deborah Ostrega, Marc Peeters, Filip Peeters, Bart Slegers, Johan van Assche, Tom Waes
Beeldformaat:
2.35:1 HD
Geluid:
Vlaams Dolby Digital 5.1
Vlaams Dolby Surround 2.0
Ondertitels:
geen
Extra's:
• Audiocommentaartrack door Erik Van Looy en Koen De Bouw
• Intro
• Behind The Scenes
• Trailer
• Documentaire "Wereldpremière in Gent"
• Documentaire "Persconferentie in aanwezigheid van de cast"
• Documentaire "Setopnamen en interviews"
