FILM
Jimmy Ferreira (Gastón Pauls), een snuggere dertiger, koopt de laatste stoomlocomotief, de Nr. 33, van de Uruguayse spoorwegen en laat hem voor veel geld in zijn oude luister herstellen. Voor nog veel meer geld sluit hij een overeenkomst met een Amerikaanse filmstudio die het oude stalen trekpaard wil gebruiken in een nieuwe Hollywoodfilm. Jimmy's plannen vallen evenwel in slechte aarde bij de Vereniging der Spoorwegvrienden, een gezelschap van oude heren van alle slag die een gemeenschappelijke interesse delen voor alles wat met treinen te maken heeft en die uit nostalgische overwegingen gekant zijn tegen de uitverkoop van het nationaal patrimonium. De Nr. 33 is hun even veel waard als om het even welk historisch gebouw in de hoofdstad Montevideo, en dus besluiten ze om de uitvoer van de locomotief te voorkomen door hem te stelen.



Op het moment dat Jimmy fier als een gieter de gerestaureerde locomotief via Kanaal 4 aan het publiek voorstelt en zijn plannen openbaart, zijn de oude veteranen klaar met hun ontvoeringsplan: de route is uitgestippeld en de plaatsen waar ze water kunnen tanken zijn op de kaart aangeduid. Nog dezelfde avond pakken ze haastig een paar spullen in een tasje en bieden zich aan de stelplaats van Nr. 33 aan onder het mom een paar foto’s te willen maken als herinnering. Een bevriende cameraman is in het geheim ter plaatse gebracht om de uitbraak van de legendarische locomotief te filmen. Met z’n vieren storten Pepe (Federico Luppi), El Profesor (Héctor Alterio), Dante (José Soriano) en de kleine Guito (Balaram Dinard) zich in een groot avontuur dat uiteraard niet echt goed kan aflopen, want een stoomlocomotief verstop je niet zo maar in het regenwoud van Brazilië.

In El Último Tren bindt de kleine man de strijd aan met het internationaal kapitalisme als metafoor voor de strijd van de kleine arme landen tegen de rijke westerse industrielanden, een strijd die af en toe miniatuuroverwinningen oplevert, maar op de lange duur toch in het voordeel uitdraait van het Westen. De les die valt te trekken uit deze aantrekkelijke en prettige Uruguayse productie heeft betrekking op de internationale solidariteit, of de eensgezindheid tussen gewone mensen die het verschil kunnen maken. Want hoe goed regisseur Diego Arsuaga ook zijn bedoelingen met El Último Tren probeert te camoufleren, al in een heel vroeg stadium is het duidelijk dat de oudjes het zonder hulp van buiten niet zullen redden. Arsuaga maakt van de treinkaping een roadmovie waarin de drie hoofdfiguren voortdurend centraal blijven staan. De ontmoetingen onderweg zijn toevallig en terloops, behalve die met Jimmy en zijn gevolg van politiemannen en politiewagens als persiflage op Amerikaanse politieseries vol sirenes en piepende autobanden.



Diego Arsuaga heeft ook heel goed naar Steven Spielberg gekeken. Het figuurtje Guito, het kereltje dat zonder de instemming van zijn ouders toch mee op de trein stapt, zorgt voor de emotionele noot. Het effect is enigszins doorzichtig, maar het raakt beslist de gevoelige snaar van menig kijker. Nadien wordt Guito zo gauw mogelijk gedumpt: zijn rol is uitgespeeld. Blijven over: drie koppige oude mannen die de hele tijd kibbelen, maar elkaar nodig hebben om het aangevatte avontuur tot een goed einde te brengen. De seniliteit van Dante, de boekhouder, gaat snel, té snel, maar ze geeft de regisseur opnieuw de kans om op het gemoed te werken waardoor er een mooie afwisseling ontstaat tussen gemoedelijkheid en bekvechterij. Voor de oudemannenrollen deed Arsuaga een beroep op drie succesvolle Argentijnse filmsterren met een indrukwekkend palmares. Hun spel is natuurlijk, realistisch en grappig, met af en toe een scheutje overdrive, maar dat kan de pret nauwelijks bederven. Voor de rest is El Último Tren een excuus om de prachtige overjarige stoomlocomotief in al zijn glorie te filmen op zijn tocht in het eerst vooral dorre en later overweldigend groene Uruguayse landschap over met onkruid overwoekerende sporen en langs vervallen en verlaten dorpjes waar de tijd is stil blijven staan.

BEELD EN GELUID
Af en toe is er een wit puntje zichtbaar, maar voor de rest blijft het aantal beschadigingen tot een minimum beperkt. De kleuren zijn realistisch en sober met veel groen in het landschap, de metaalkleuren van de locomotief en het bruin en grauw van vervallen huisjes, stationnetjes en waterreservoirs. Om de aanstormende locomotief tot zijn recht te laten komen, maakt de regisseur veelvuldig gebruikt van kikkerperspectief, in het eerder vlakke landschap alleen doenbaar vanuit een vliegtuigje. Het levert prachtige plaatjes op met een zwarte rookpluim of een sliert witte stoom tegen een overweldigende achtergrond van bossen en groene velden. Het geluid staat in stereo met een opvallend surroundeffect dat gebruikt wordt om het puffen van de locomotief te accentueren. De muziek is Zuid-Amerikaans, of eerder Argentijns, met veel tango-achtige melodieën, melancholisch en bij momenten toch sprankelend.



EXTRA'S
De dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
El Último Tren is een optimistische en avontuurlijke film over de strijd van kleine mensen voor het behoud van hun cultureel erfgoed en een portret van drie oude mannen die voor een paar dagen de nostalgie van heel lang geleden, van toen ze jong waren, opnieuw beleven. Diego Arsuaga maakt er een onschuldige verzetsfilm van, hilarisch, gepassioneerd en verleidelijk qua dialogen en acteerprestaties. Want één ding is zeker: het engagement en de passie van Pepe, El Profesor en Dante voor de oude locomotief zullen u niet onberoerd laten.