Stephen King. Je mag hem of je mag hem niet. Ik mag hem persoonlijk niet: De meeste van zijn boeken zijn enkel goed om verfilmd te worden tot gore slasher-movies, en hebben dan ook niet de minste inhoud; de karakters zijn vaak zo irritant dat je blij bent dat ze een voor een worden in tweeen gekliefd met een kettingzaag.

De meeste boeken, dus. Ik heb mijn mening over Stephen King grondig moeten herzien na het bekijken van The Shawshank Redemption. Het betreft hier een fijn uitgewerkt verhaal, met niet alleen een bijzonder originele plot, maar ook met zeer gedetailleerd uitgewerkte karakters, en nog magistraal vertolkt ook.

Het verhaal: bankier Andy Dufresne (Tim Robbins) wordt in 1949 veroordeeld tot tweemaal levenslang op verdenking van dubbele moord op zijn vrouw en diens minnaar, ondanks het feit dat hij zijn onschuld staande houdt. Hij is gedoemd om de rest van zijn dagen te slijten in de zwaarbe­waakte Shaws­hank-gevangenis, waar schuld of onschuld van geen tel is. De gevange­nis­di­rec­teur, Norton (Bob Gunton) is een ziekelijk religieus man, die gelooft dat de enige weg naar verlossing te vinden is in de bijbel. Andy's eerste weken in de gevangenis zijn een hel, onder meer omdat een gewelddadi­ge bende, de Zusters, regelma­tig seksuele 'diensten' van hem verlangt. Gelukkig is er ook nog Ellis Boyd Redding (Morgan Freeman), Red voor de vrienden. Red is een handige jongen die zowat aan alles van buiten de gevangenismuren kan geraken, uiteraard tegen de nodige betaling.

Wanneer Andy, Red en enkele vrienden als klusje een dak moeten teren, hoort hij hoe de hoofdbewaker, kapitein Hadley (Clancy Brown) erover klaagt dat hij een recente erfenis door zijn vingers ziet glippen ten voordele van de fiscus. Omdat hij per slot van rekening ex-bankdirecteur is, en de knepen van het vak kent, stelt hij de oorspronkelijk argwanende hoofdbewaker een financiele constructie voor zodat hij toch nog zijn geld kan behouden, en vraagt in ruil... enkele biertjes voor hemzelf en zijn vrienden. Hadley kan zijn oren niet geloven, maar gaat toch op het voorstel in, waardoor Andy aan respect en vertrouwen wint bij zijn medegevangenen. Wanneer Andy voor de zoveelste keer misbruikt wordt door de Zusters, slaat een dankbare Hadley hun leider zonder veel blikken of blozen kreupel.

Tot zijn grote verbazing wordt Andy de daaropvolgende maanden door tal van cipiers benaderd, die allemaal financieel advies komen vragen. Zelfs de directeur erkent Andy's talent, en laat hem een deel van de boekhouding van de gevangenis doen; het geld dat verdiend wordt met een door Norton uitgedokterd rehabilitatieproject, waarbij gevange­nen buiten de muren van Shawshank als arbeidskracht worden ingezet, wordt door Andy beheerd, maar op verzoek van Norton gebeurt dit allemaal zonder medeweten van de fiscus. Voor hemzelf en zijn vrienden probeert Andy dagelijks het onmenselijke gevange­nisregime te verlichten. Zo zet hij na lang aandringen een complete mediatheek op poten, met alles erop en eraan, en helpt hij ook zijn medegevangenen met het behalen van een diploma via schriftelijk onderwijs.

Enkele jaren later arriveert Tommy Williams (Gil Bellows) in Shawshank, een jonge kruimeldief met een haarcoupe zoals Elvis en het verstand van Eddy Wally. Hij klopt bij Andy aan om ook zijn diploma te behalen, en wanneer ze met elkaar vertrouwd geraken, vertelt Tommy dat hij ooit in de cel heeft gezeten met de echte moordenaar van Andy's vrouw, die daar nooit voor gepakt is geweest. Andy stapt met Tommy's getuigenis naar de directeur, maar die laat Tommy op gewetenloze wijze vermoorden door een van zijn bewakers. Als Andy immers zou vrijkomen, zou zijn zwarte boekhouding aan het daglicht komen, zelfs wanneer Andy hem strikte geheimhouding belooft. Om hem moreel te breken, laat Norton Andy enkele maanden (!) in de isoleercel gooien.

Bij zijn terugkeer bij zijn medegevangenen lijkt Andy's wil totaal gebroken. Red vreest dat hij domme dingen gaat doen...

De ontknoping van deze film is een van de beste plots die ik ooit gezien heb, zet het verhaal in een heel nieuw perspectief, en dus ga ik die hier uiteraard niet verraden! Laat we het erop houden dat op het einde alles goedkomt, naar aloude Hollywood-traditie!

De acteerprestaties zijn zonder meer verbluffend. Tim Robbins (Arlington Road, Mission To Mars, The Hudsucker Proxy) bewijst eens te meer dat hij een rasechte karakteracteur kan zijn, wanneer hij wil. Het verbale pingpongspel tussen hem en Morgan Freeman getuigt van grote klasse, en geeft de film een vaart dat je nauwelijks door hebt dat deze meer dan twee uur duurt. Ook vermeldenswaardig is het optreden van Bob Gunton als de sadistische, gewetenloze, fundamentalistische gevangenisdirecteur; zijn acteerwerk jaagt je al bijna evenveel de daver op het lijf als Anthony Hopkins in The Silence Of The Lambs. Ondanks zeven Oscarnominaties greep The Shawshank Redemption naast de prijzen; jammer, want zeker het scenario en de bijrol van Morgan Freeman zouden terecht geweest zijn.

BEELD EN GELUID
Alhoewel de film voor 99% binnen de gevangenismuren wordt gedraaid, is het toch verstandig geweest van Universal om deze film op zijn origineel formaat uit te brengen. Er zitten enkele knappe panoramische scenes bij, o.a. het samenkomen van de gevangenen wanneer Andy in het begin van de film de gevangenis wordt binnengebracht. De kleuren zijn nu weer eens helder, dan weer zeer grauw en grijs, o.a. de scenes in de isoleercellen, maar het beeld blijft altijd scherp en duidelijk.

De audio is maar zo-zo, mee omdat de film het eerder moet hebben van de spitse dialogen dan van spectaculaire effecten. Vermeldenswaardig is wel de muziek: naast een prachtige filmscore van de mij relatief onbekende componist Thomas Newman, worden de dertig jaren die Andy in de gevangenis doorbrengt voortreffelijk geillustreerd door gebruik van muziek uit de jaren vijftig, zestig en zeventig, en voor de klassieke liefhebbers is er zelfs een streepje Mozart voorzien (in de scene met de platendraaier).

EXTRA'S
De menu's zijn in het Nederlands, er staat een (niet-ondertitelde) bioscooptrailer op, en dan hebben we het ongeveer gehad. In een woord: teleurstellend. Een making of-documentaire of een commentary track waren zeker tot hun recht gekomen, zoals bijvoorbeeld over de unieke locatie. Pas ook op voor aanschaf van deze film via een Britse on-line retailer, want die versie is niet Nederlands ondertiteld, hoewel het hoesje er zeer erg op lijkt. Het Nederlands ondertitelingsspoor staat overigens als een Engelstalig spoor in de DVD geco­deerd, maar het is wel degelijk Nederlands.

The Shawshank Redemption is zo een van die films die je bijblijft; je voelt erg mee met de tegenslag die Andy te verwerken krijgt, en ik betrapte mezelf erop dat ik er zelf kwaad van werd. Al bij al een zeer doorleefde film, goed naar DVD getransfereerd.