The Fortune Cookie maakt deel uit van de Billy Wilder Collectie, waartoe ook nog volgende films behoren: The Seven Year Itch, Witness For The Prosecution, Some Like It Hot, The Apartment, One Two Three, Irma La Douce, Kiss Me Stupid, The Private Life Of Sherlock Holmes en Avanti!

FILM
Cameraman Harry Hinkle zou zelf niet zeggen dat hij geluk heeft nadat hij tijdens een American footballwedstrijd omvergelopen wordt door een speler en met een milde hersenschudding in het ziekenhuis belandt. Zijn schoonbroer, advocaat  'Whiplash' Willie, meent echter dat hij met zijn gat in de boter is gevallen. Hij wil dat Harry gedeeltelijke verlamming veinst in de hoop 1 miljoen dollar compensatie los te weken bij een verzekeringsmaatschappij. Harry wil daar eerst niet van weten, maar de (ijdele) hoop dat hij zo zijn ex-vrouw weer voor zich kan winnen, trekt hem alsnog over de streep. Een eenvoudige opdracht wordt het in ieder geval niet, want de verzekeringsmaatschappij zet de beste dokters en detectives in om de vermoede fraude aan het licht te brengen. Immers - zoals op het briefje in het koekje uit de titel: je kan sommige mensen soms voor de gek houden, maar niet alle mensen de ganse tijd.

The Fortune Cookie is op en top een Billy Wilder-film: ogenschijnlijk een lichte komedie over kleine oplichters, waarbij onder de oppervlakte echter een groot cynisme over de moraal van mens en maatschappij sluimert. Voor de kijker betekent dat smullen van geestige oneliners en gniffelen bij amusante situaties, maar ook een confrontatie met de meest verwerpelijke trekjes van de mens. Dat komt vooral tot uiting in het personage Whiplash Willie, die zich van schimmige gerechtelijke uitspraken en obscure achterpoortjes bedient om toch maar het grote lot te winnen. Het is een van de meest memorabele personages uit het rijke oeuvre van Wilder: verwerpelijk in zijn moraal, maar eindeloos entertainend in de verklaringen waarmee hij zijn daden tracht te rechtvaardigen. Vertolker Walter Matthau - die een verdiende Oscar overhield aan zijn performance - grondt Willies hyperbolische opportunisme echter in de realiteit en maakt de boodschap op die manier kristalhelder: als wij de kans kregen om gemakkelijk geld te verdienen, dan deden we exact hetzelfde.

Willie is overigens niet de enige met een twijfelachtige moraal in The Fortune Cookie. Hij wordt naar de kroon gestoken door Harry's ex Sandy, die gevijnsd bezorgde telefoontjes naar de 'zieke' pleegt terwijl een andere man zich vrolijk doucht op haar appartement. Sandy, prima vertolkt door Judi West, ziet de winst van de verzekeringsfraude als investering in haar zangcarrière en is dus eveneens het toonbeeld van opportunisme. Ook de verzekeingsmaatschappij en de detective die ze inhuurt zitten nauwelijks in met de gezondheid van Harry: zij willen gewoon kost wat kost een uitbetaling voorkomen. De enige die oprecht meeleeft, blijkt 'Boom Boom' Jackson (een ontroerende rol van Ron Rich), de footballspeler die Harry omverliep en die zich nu als een zorgzame moeder over hem wil ontfermen, wat zelfs ten koste gaat van zijn carrière.

Dit brengt ons meteen op enkele interessante onderliggende thema's die Billy Wilder aansnijdt. Naast enkele (voor de sixties) subversieve nevenlijntjes over gokkende ziekenhuiszusters en collectes voor ongehuwde moeders, lijkt de cineast met de nevenplot over Boom Boom Jackson immers het item van gelijke rechten en kansen voor Afro-Amerikanen te berde te brengen. Ron Rich schikt zich immers haast de hele film in een onderdanige, dienende rol, of hij nu eten kookt voor Harry of chauffeur speelt voor Sandy. En dat allemaal omwille van een schuldgevoel dat de 'blanke man' hem heeft aangepraat. Wilder behandelt het thema subtiel, maar het statement is onmiskenbaar en moet zeker ten tijde van de originele release (op het hoogtepunt van de Civil Rights-beweging) als een niet mis te verstane boodschap over zijn gekomen. Een onderdrukte liefde van Boom Boom voor Harry kan je ook lezen in de film, zij het dat die heel wat minder duidelijk is uitgewerkt.

Naast de thematische kracht van The Fortune Cookie, maakt het scenario ook een opvallende vormelijke keuze. De prent is opgedeeld in 16 hoofdstukken met intrigerende titels als The Gemini Plan en The Return of Tinker Bell. Dat werkt wonderbaarlijk goed omdat de prent in essentie een oplichtersfilm is, waarin verschillende stappen doorlopen worden om het doel te bereiken. Het geeft Wilder ook de vrijheid om quasi onopvallend met enkele minder goede sequenties weg te komen. Want The Fortune Cookie is een prima film, maar hij is allesbehalve perfect. Zo is er een onevenwicht tussen de dominante verbale en de te weinig gebruikte visuele humor. Maar vooral de positie van Jack Lemmon is problematisch. De acteur speelt als Harry een soortgelijk karakter als in The Apartment en heeft een uitstekende chemie met Walter Matthau, maar het gebrek aan een goede love story voor zijn personage doet hem - en deels ook de film - de das om.

BEELD EN GELUID
De kwaliteit van de print kan je niet bepaald optimaal noemen. Grain is bijv. constant aanwezig, terwijl sommige scènes ook te lijden hebben onder printbeschadigingen en -vuiltjes. Ook maakt de film een wazige indruk en is er te weinig definitie in het zwart-witbeeld waardoor alle actie zich in een monotone grijstint lijkt af te spelen. Een film als deze verdient een betere beeldtransfer. Gelukkig is op de soundtrack heel wat minder aan te merken. Het monospoor heeft weliswaar zijn beperkingen, maar het geeft de dialogen helder weer en laat de vrolijke, gevatte muziek van André Prévin prima tot haar recht komen.

EXTRA'S
De enige extra op deze dvd is de Trailer voor de film.

CONCLUSIE
The Fortune Cookie is een vrolijke komedie over bedrog die de aandacht niet over de hele lijn vast kan houden, maar genoeg gniffelhumor bevat om de kijker te amuseren. Bovendien acteren de vertolkers allemaal op topniveau, met een heerlijk slijmerige Walter Matthau als primus inter pares. De beeldkwaliteit is spijtig genoeg niet optimaal, maar de soundtrack klinkt degelijk. In de bonussectie zit alleen een trailer.