FILM
De jonge en ambitieuze professor in de genetica Charles Xavier (James McAvoy) wordt benaderd door de CIA-agente Moira MacTaggert (Rose Byrne) om te assisteren bij een internationale spionagezaak waarbij mutanten betrokken zijn. Meesterbrein Sebastian Shaw (Kevin Bacon) wil een nucleaire oorlog uitlokken tussen de Russen en de Amerikanen, en beide zijden voorzien van wapens. Shaws ambities reiken echter veel verder, want al sinds hij nazi-kampbewaker was, wil hij de mensheid uitroeien en op de sintels van de oude beschaving een nieuwe bouwen, waarin de mutanten het voor het zeggen hebben. In zijn tijd als kampbewaker heeft hij in Auschwitz echter de jonge, veelbelovende mutant Erik Lehnsherr (Michael Fassbender), die metaal kan buigen, aan diverse abjecte menselijke proeven ontworpen. Erik wordt verteerd door haat en zijn ultieme natte droom is Shaw om zeep helpen. Charles tracht echter zijn woede te kanaliseren en hem te leren kracht te putten uit zijn zelfbeheersing.




Samen gaan ze op zoek naar jonge mutanten die bereid zijn aan hun zijde tegen het kwaad te vechten, onder auspiciën van de enige CIA-agent (Oliver Platt) die ooit brood heeft gezien in het laten samenwerken tussen de mutanten en de geheime diensten. Naast Charles pleegzuster Raven (Jennifer Lawrence) en het hoofd van de technische dienst, Hank McCoy (Nicholas Hoult) rekruteert het duo de ultrasone schreeuwen producerende Sean Cassidy (Caleb Landry Jones), de krachtvelden oproepende crimineel Alex Summers (Lucas Till), de amfibiemens Armando Muñoz (Edi Gathegi) en de prostituée met vleugels Angel Salvadore (Zoë Kravitz). De jongeren zullen echter snel ondervinden dat het werken voor de geheime dienst géén spelletje is, en naast het ontwijken van de rekruteringspogingen van Shaw moeten de mutanten dagelijks een gevecht leveren tegen de publieke opinie, omdat die hen in de eerste plaats nog ziet als een gevaar.




Het driedelige superheldenepos X-Men, waarmee bedenker Stan Lee schatrijk is geworden, werd in 2009 voorzien van een sequel X-Men Origins: Wolverine die echter maar op een lauwe recette kon rekenen. De op stapel staande prequel over de origine van überslechterik Magneto werd daarom tijdelijk in de koelkast gestopt, maar duikt nu terug op, iets breder uitgetrokken tot het volledige genesisverhaal van de mutantenschool van professor Xavier. Regisseur Matthew Vaughn heeft in elk geval goed zitten blokken op de fijnere details van het X-Men-universum en heeft met deze spectaculaire actiefilm de verwachtingen ruim ingelost, zowel bij de fans als aan de kassa. Met amper twee acteurs uit de originele filmserie die in deze prequel dan nog hoogstens een cameo mogen spelen, een hoop als jongere versie van zichzelf gehercaste personages en een heel deel nieuwe rollen had het met X-Men: First Class ook compleet de verkeerde kant op kunnen gaan. Eén van de eerste scènes, waarin een CIA-agente undercover moet gaan in een niet veel aan de verbeelding overlatend lingeriesetje, deed me even vrezen dat het met deze First Class niks zou worden, maar zeker bij een tweede visie blijkt toch dat Vaughn de regietouwtjes stevig in handen heeft en een redelijk duistere thriller aflevert, waarin de origines van de mutanten netjes wordt vermengd met een verhaal over de Cubaanse rakettencrisis, en waarin vooral Kevin Bacon als nazidoctor Shaw mag tonen dat hij nog een klasse meer verdorven is dan de volledig door hem mismeesterde Magneto.




X-Men: First Class slaat dezelfde, behoorlijk ernstige toon aan als de originele trilogie, en verzandt nergens in een pastiche die alleen maar dient om de fans belachelijk te maken. Alhoewel fans van het eerste uur uiteraard zullen herkennen hoe er naar de uitgangspositie van de eerste film wordt toegewerkt, is het met deze film perfect mogelijk om zonder voorkennis in te stappen. De humor is cynisch, met als hoogtepunt een memorabele cameo voor [spoiler]Wolverine, die Professor X en Magneto diets maakt dat het wellicht preferabel is dat ze een welbepaalde seksuele act beter op zichzelf zouden verrichten[/spoiler]. Er zijn echter wel een paar schoonheidsfoutjes te bespeuren, en dan vooral het feit dat het slot van de film waarin wordt verklaard [spoiler]hoe professor Xavier in zijn rolstoel is terechtgekomen[/spoiler] wel zwaar tegenstrijdig is met het begin van X-Men 3: The Last Stand waarin [spoiler]een duidelijk oudere Xavier nog niet gebroken heeft met Magneto én zich nog zonder rolstoel kan voortbewegen[/spoiler]. Voor een film waarin voor de rest erg veel zorg gedragen wordt om de gaten in de continuïteit dicht te plamuren, is dit toch een kemel van formaat.




Maar afgezien daarvan hebben we toch niet erg veel reden tot klagen. Het acteerwerk in deze film is goed tot zeer goed. James MacAvoy zet een volledig geloofwaardige en charismatische jonge versie van professor Xavier neer, en de scènes die hij samen met Jennifer Lawrence speelt, zijn halfzus Raven die zich gaandeweg van Xaviers zienswijze afkeert en uiteindelijk [spoiler]Mystique wordt[/spoiler] bevatten een paar zeer doortrapte stukjes spitante dialoog. Personages als Storm en Cyclops zouden pas in een latere fase mogen aantreden, maar de cast wordt niet alleen aangevuld met een resem charismatische, jonge acteurs die perfect in het X-universum passen, en enkele zeer interessante opponenten zoals Riptide (Álex González) en Azazel (Jason Flemyng), doordat er nog wat speelruimte op de casting zit, stonden de vervolgfilms al in de sterren geschreven. Het zouden er uiteindelijk drie worden.

BEELD EN GELUID
X-Men: First Class dateert uit het tijdperk dat Fox nog niet overgekocht was door Di$ney en nog op zelfstandige basis 4K-titels mét Nederlandse ondertiteling op de markt gooide. Alhoewel de Blu-ray al zeker niet slecht te noemen was, krijgen we op 4K een iets geprononceerdere maar ook iets meer duistere film gepresenteerd. Kleuren en aflijning zijn dik okee, zoals je ziet in bijvoorbeeld de scènes waarin Havok zijn "talent" bovenhaalt of de scènes in de onderzeeër van Shaw. De hoofdkleuren van de film blijven echter vooral bruin, grijs en metallisch blauw, en geven de film een onderkoelde indruk. Speciale effecten zoals het morphen van Mystique blijven goed overeind. De geluidstrack is dezelfde als de Blu-ray, dus ik neem even over: De Engelse DTS-HD MA 5.1-track biedt een goede staalkaart aan explosies, lasergeweervuur en ultrasone kreten die je in een superheldenfranchise verwacht, maar ook nog enkele extraatjes zoals het zware gekraak van metaal wanneer Magneto een onderzeeër uit het water vist en hem op het strand laat neerstorten. De soundtrack van Henry Jackman, één van de master class-studenten van grootmeester Hans Zimmer, is meer dan behoorlijk en zijn werkstuk ondersteunt in enkele scènes de actie tot in de perfectie.




EXTRA'S
De bonussectie staat integraal op de bijhorende Blu-ray, op de geïsoleerde geluidstrack na, en is identiek aan de losse release. De Cerebro Mutant Tracker is een interactieve viewing mode waarin je een trip kan maken door Cerebro, en bij de mutanten die met regelmaat op het scherm verschijnen, kan je een filmpje starten met bijkomende informatie. De feature dekt niet alleen de trilogie maar ook Wolverine. Inhoudelijk is waar u voor moet uitkijken de uitstekende documentaire Children of the Atom (1:09:49). In deze 7-delige documentaire wordt onder meer gesproken over het casten van een nieuwe generatie mutanten, de verschillen met de strips, geluid en decors en natuurlijk ook over de invloed van de eerder malle James Bond-films waar men de meest serieuze elementen van heeft overgenomen. We krijgen ook nog een 13-tal verwijderde en aangepaste scènes (14:07) te zien, en tot slot kan je ook nog eens genieten van de soundtrack van Henry Jackman (géén familie van) in een aparte geluidsscore.

CONCLUSIE
X-Men: First Class wordt na elke viewing weer dat stukje beter, wanneer je tot het besef komt dat Matthew Vaughn zijn huiswerk zeer goed gemaakt heeft. De beeldkwaliteit van de 4K is een klein beetje beter dan die van de Blu-ray, maar veel scheelt het niet.