FILM
De zeemeermin Ariel (Jodi Benson) is de jongste van de zeven dochters van de zeekoning Triton (Kenneth Mars), en is danig geobsedeerd door alles wat met de mensenwereld te maken heeft. Ondanks het expliciete verbod van haar vader en de chaperonnage van de krab Sebastian (Samuel E. Wright) bezoekt ze regelmatig de oppervlakte, samen met haar vissenvriendje Flounder (Jason Marin), en onderhoudt ze een collectie van mensenvoorwerpen, aan de deskundige expertise (nu ja...) onderworpen van de meeuw Scuttle (Buddy Hackett). Op één van haar trips naar de oppervlakte redt ze de knappe Prince Eric (Christopher Daniel Barnes) van de verdrinkingsdood, en wordt prompt verliefd op de knappe jongeling. De prins herinnert zich van de ontmoeting alleen Ariels goddelijke stem, maar is vastbesloten om zijn redster te vinden en met haar te trouwen. Triton ontsteekt in een blinde woede wanneer hij verneemt dat zijn dochter contact heeft gezocht met de mensenwereld, en vernielt als straf haar collectie met mensenvoorwerpen, waaronder een beeld van Eric. Teleurgesteld zoekt Ariel de raad van de zeeheks Ursula (Pat Carroll), die al langer op de uitkijk zit voor een kans om Triton van zijn troon te stoten. In ruil voor haar stem geeft ze Ariel drie dagen lang een menselijk lichaam. In die tijd moet ze proberen het hart van de prins te veroveren. Als ze daar echter niet in slaagt, verpatst ze hiermee haar ziel voor eeuwig aan Ursula.




Na de oude versie en de nieuwe versie van The Little Mermaid en de Blu-ray is het weer tijd voor een quadruple dip. The Little Mermaid betekende zowel op commercieel als op artistiek gebied een heropleving voor de Disney-studio's. Met films als Oliver And Co. en The Rescuers Down Under zat er danig veel schimmel op de uitgemolken formule. Eén en ander vertaalde zich onder meer in terugvallende recettes, en de bonzen bij Disney staken dan maar wijselijk de koppen bij elkaar, en besloten dat de volgende film(s) écht goed zouden moeten zijn, of ze zouden er mee kappen. Het resultaat: vier tijdloze klassiekers op een rij. Samen met de intussen allemaal op Blu-ray uitgebrachte Beauty And The Beast, Aladdin en The Lion King vormt deze film het ultieme kwartet van Disney's onbetwistbare renaissance-topfilms, meesterwerkjes van klassieke animatie die liefde voor het vak uitstralen, en die nu ook allemaal op 4K zijn uitgebracht. Een niet onbelangrijk aandeel daarbij kan worden toegeschreven aan Alan Menken, dankzij wiens inspiratie de film niet alleen de Oscar voor beste filmscore, maar ook nog eens voor beste filmsong (Under The Sea) op zijn palmares schreef.




The Little Mermaid kan je ook zien als het archetype van de betere Disneyfilm: gebaseerd op een bestaand sprookje (in dit geval van Hans Christian Andersen), veel beklijvende liedjes - op de soundtrack van de aftiteling nog eens hernomen door een bekend popzanger, in casu de ongekroonde koning van de Jamaïcaanse reggae, Jimmy Cliff - een funny sidekick in de vorm van Sebastian de krab, en - why not - gekruid met een vleugje erotiek en een snuifje horror. Al deze elementen zijn bovendien in perfect evenwicht met elkaar, wat maakt dat de film geen enkel moment van zwakte toont. Dergelijke formule is intussen al eindeloos gekopiëerd, maar uiteraard kan niets tippen aan het origineel; en het is makkelijk om de film te "pakken" op bestanddelen zoals potsierlijke bijrolletjes van zingende krabben en een niet al te subtiel uitgesmeerde boodschap die iets met onvoorwaardelijke liefde en onbreekbare familiebanden te maken heeft - de details laat ik u zelf invullen. In tegenstelling tot de recentere films werd er nauwelijks beroep gedaan op bekende acteurs om de stemmen in te spreken, maar zoiets is natuurlijk ondergeschikt aan het eindresultaat.




Net als in The Rescuers, waarin er voor een venster waar Bernard en Bianca voorbij vliegen, naar verluidt een paar blote tieten te zien waren, heeft de censuurcommissie, in het zadel gedwongen door een hoop Amerikaanse puriteinen, alweer eens een verandering in de animatie afgedwongen, en alhoewel het hier niet om iets essentieels gaat (een vouw in een broek), is het toch tekenend voor de manier waarop sommige perverselingen een tekenfilm zitten af te kammen. Dezelfde soort mensen dus die zich onledig houden met het opmerken dat in het opstuivend zand in The Lion King het woord "SEX" te zien is, hebben nu de tegenwoordigheid van geest gehad om te vallen over het feit dat de oude en verschrompelde priester die het huwelijk tussen Eric en Ursula tracht in te zegenen, in de oude versie een plooi heeft zitten die op een kanjer van een erectie lijkt. We hebben onze oude videoversie er eens op nageslagen, en yup, inderdaad, in de 2006-versie is Mijnheer Pastoor met een strijkcheque langs de klusjesdienst gepasseerd, en staat hij er met een vers gestreken en geheranimeerde broek!




Dat Disney tegenwoordig aan bloedarmoede lijdt, bewijst nog maar eens de divisieve live actionverfilming waar The Little Mermaid het slachtoffer is van geworden, die vooral illustreert dat de studio (1) om goede ideeën verlegen zit, en (2) niet te beroerd is om haar eigen klassiekers te slachtofferen op het altaar van de politieke correctheid. Vergeet The Little Wokemaid, dít hier is the real deal!

BEELD EN GELUID
Is The Little Mermaid een goede kandidaat om te upgraden naar 4K? De Blu-ray was al nagenoeg perfect, en de verschillen zijn minimaal, maar men maakt hier toch echt wel gebruik van alle toeters en bellen van het medium. Veel scherpte valt er aan de handgetekende animatie waarbij relatief weinig gebruik werd gemaakt van computers, niet te winnen, maar in HDR zijn de kleuren vooral diegene die aan intensiteit winnen. Vooral de onderwaterscènes, die van nature uit wat meer duister zijn, komen genuanceerder over. Dé scènes waar het meest van te snoepen valt, zijn die wanneer Ariel aan land komt, en de wonderbare en kleurrijke wereld van Prince Eric verkent. Zoals gezegd is de textuur niet beter geworden, maar die was al nagenoeg perfect, dus best niet te veel mee knoeien is hier de boodschap. We krijgen qua geluid een welkome upgrade naar Dolby Atmos, en ook die klinkt subtieler, vooral dan in de muzikale stukken, met de surrounds in het nummer Kiss The Girl wellicht als hoogtepunt. Ook de richting van het geluid is hier belangrijk, zeker in een film waarin Ariels stem wordt gestolen door Ursula, en we er getuige van zijn hoe deze stem van eigenaar verwisselt.




EXTRA'S
De Amerikaanse UHD bevat een ander pakket extra's dan deze UK-versie, en wij zijn de beter bedeelden. Om kort samen te vatten: deze zijn hetzelfde als die op de Diamond Edition (dus niet de Signature Edition). Op misschien een paar statische galerijen en spelletjes na, is niet alleen al het materiaal van de Special Edition-dvd overgenomen, er is nog wat aan toegevoegd ook. Uiteraard opent de disk met een resem cross-promotionele trailers, maar Disney heeft in al die jaren bijgeleerd en met één druk op de Top Menu-knop zijn ze verdwenen, waarna de disk relatief snel opstart. We beginnen met een resem nieuwe featurettes. In @DisneyAnimation (10:45) gaan we helaas veel te kort aan regisseurs John Musker en Ron Clements en hun collega's vragen waar ze hun inspiratie vandaan haalden. Dan volgt een korte bijdrage over een verwijderd personage "Harold the Merman" (2:05), een redelijk nerdy uitziend typetje dat de eindfase niet gehaald heeft, en blijkbaar was dat terecht. In Under the scene: The art of live action reference (13:13) leren we hoe het in animatiefilms uit dat era gemeengoed was om bepaalde geanimeerde scènes af te leiden uit filmbeelden waarin modelacteurs de juiste bewegingen van de personages voordeden. Howard's lecture (16:27) is een eerbetoon aan Howard Ashman, die veel aan de soundtrack van The Little Mermaid heeft bijgedragen, maar in 1991 aan de gevolgen van AIDS is overleden. In Part of her world: Jodi Benson's voyage to new Fantasyland (4:45) wordt stemactrice Jodi Benson, die de stem van Ariel voorzag, schaamteloos gerecupereerd om een nieuwe attractie in Disneyland te promoten.




Daarna volgt een behoorlijk canon aan bonusmateriaal dat van de vorige dvd-versies is geplukt. De sectie met 7 verwijderde scènes (26:29) bevat zes alternatieve en geknipte scènes, niet verder dan in storyboard-versie, maar samen toch mooi archiefmateriaal, en één verwijderde song, Silence is golden. De belangrijkste documentaire, Treasures Untold: The Making Of The Little Mermaid (45:33.) is een verrassend eerlijke documentaire die de problemen in de laten jaren 90 in de Disneystudio's niet tracht onder de mat te vegen, alhoewel iedereen die een beetje op de hoogte is van de politiek bij Disney toch wel eens de wenkbrauwen zal fronsen bij de loftrompet die gestoken wordt over de (imaginaire?) managementcapaciteiten van Michael Eisner, de locomotief die de Disneytrein bijna met alle wagons tegelijk de zakelijke afgrond inreed, en er een sport van maakte de creatieve geesten achter de film herhaaldelijk publiekelijk te desavoueren. Storm Warning: The Little Mermaid Special Effects Unit (8:40) toont hoe de openingsscène, grotendeels geïnspireerd door een gelijkaardige scène in Pinocchio, werd gerealiseerd. The Story Behind The Story (11:29) is een korte hommage aan sprookjesschrijver Hans Christian Andersen, waarin gastheer curator Ejnar Stig Askgaard van het Andersen-museum in Odense, uitlegt hoe het originele verhaal de standaard-Disneybehandeling kreeg en de meer duistere en seksueel getinte elementen vakkundig werden verwijderd om het geheel wat familievriendelijker te maken. Regisseur Roger Allers toont ons vervolgens het kortfilmpje The Little Match Girl (7:12), een uit 2006 stammend dialoogloos maar erg mooi animatiefilmpje dat visueel erg op Mulan lijkt, op muziek van Alexander Borodin's Strijkkwarted nr. 2 in D groot, waarbij de enige overeenkomst met The Little Mermaid schijnt te zijn dat het ook gebaseerd is op een sprookje van Andersen.




De documentaire Under the sea: Early presentation reel (2:35) was een eerste probeerseltjes, bestaande uit conceptuele tekeningen op muziek gezet voor het bekendste nummer uit de film. Daarna volgt de trailer (2:15). In Jon & Ron make caricatures of each other (1:05) doen de beide regisseurs exact wat deze featurette belooft, en Animators comment on their characters (1:42) bevat nog enkele korte interviewfragmentjes. Om de sectie banale belachelijkheden af te sluiten, demonsteren de beide regisseurs nog eens hun kwajongensstreken in Clements and Musker demonstrating The Little Mermaid handshake (0:32). De disk biedt in het selectiemenu ook nog eens de mogelijkheid om de muzieknummers uit de film apart te selecteren, desgewenst met karaoke-lyrics. Dan volgen twee videoclips, ééntje waarin een zekere Ashley Tisdale vakkundig het nummer Kiss The Girl (3:30) om zeep mocht helpen, en ook popzangeresje Carly Rae Jespen mag daarna nog eens hetzelfde doen met Part Of Your World (3:39). Onze klacht bij het Internationaal Strafhof voor de Mensenrechten in Den Haag is bij deze ingediend. Heeft ook de transfer naar Blu-ray overleefd: het audiocommentaar van regisseurs Clements en Musker, vergezeld van Disneys hofcomponist uit dat tijdperk, Alan Menken, en via audiofragmenten die helaas de vooropgenomen natuur van de track een beetje verraden, zijn ook nog een paar bijdragen van wijlen Howard Ashman toegevoegd. Het filmpje DisneyPedia: Life Under The Sea met enkele échte onderwaterdieren (8:25) heeft feitelijk met de film niets uit te staan. We moeten bovendien in oprechte rouw gedompeld zijn, want in Behind the ride that almost was (5:54) vernemen we dat er in de themaparken een Little Mermaid-attractie gepland was, die er nooit is gekomen. En nu allemaal samen: Oooh! Maar kijk! In Under the sea adventure: A virtual ride inspired by Disney imagineers: Ride the attraction (4:15) is de desbetreffende attractie tóch gebouwd, zij het enkel in virtual reality.




Verdwenen zijn dus nog een paar galerijen; completisten houden beter hun dvd bij, maar het gemis wordt ruimschoots gecompenseerd door de nieuwe features.

CONCLUSIE
Er is in mijn ogen maar één Little Mermaid en dat is die van Ron Clements en John Musker. Die krijgt in het Verenigd Koninkrijk een waardige 4K-release.