FILM
24 Hour Party People is een bizarre, eigengereide maar vanuit een originele invalshoek gerichte pseudo-documentaire over de opkomst en ondergang van de Manchester-fuifscène. We worden hierbij rondgeleid door de grote baas van het legendarische label Factory Records, Tony Wilson, vertolkt door de Britse komiek Steve Coogan. Wilson richt zich daarbij in onvervalste Ferris Bueller-stijl ongegeneerd tot het dvd-kijkende publiek, en becommentarieert de geschiedenis van Factory, die nagespeeld wordt door een schare acteurs, inclusief hemzelf. Wanneer er dan al eens een cameo opduikt (bijvoorbeeld van de échte Tony Wilson), onderbreekt Wilson / Coogan zijn uitleg om de kijker ook hierover te informeren. Daarom is 24 Hour Party People een enorm moeilijke film voor wie met de muziek uit dat era geen uitstaans heeft. Wie echter meer wil weten over de ontstaansgeschiedenis van legendarische bands zoals A Certain Ratio, Joy Division, New Order en de Happy Mondays, is met deze 24 Hour Party People aan het goede adres.

En toch zullen we even proberen het verhaal - voor zover dat mogelijk is - te schetsen. Tony Wilson (Steve Coogan) presenteert belachelijke documentaires op een lokale TV-zender, Granada TV. Wanneer hij één van de enige 44 aanwezigen is op een concert van de toen schier onbekende Sex Pistols, weet hij dat hij zijn carrière een andere wending wil geven, en hij sticht een eigen platenlabel, Factory Records, annex hippe club, The Factory. In de club komen er al even veel bezoekers als op het Sex Pistols-concert, maar Wilson garandeert de artiesten die bij hem tekenen absolute artistieke vrijheid, een contract dat hij zelfs in zijn eigen bloed ondertekent. Zijn zaak, het fundament van de new-wave, komt in een stroomversnelling wanneer hij de band Joy Division onder zijn vleugels neemt, en de band op slag wereldberoemd wordt met de hit Love Will Tear Us Apart. Naast hopen cash binnenrijven trekt de club het verkeerde soort publiek - neo-nazi's - aan, want de Joy Division was in het Derde Rijk een bataljon mooie vrouwen die werden "gebruikt" om arisch perfecte Duitsertjes te kweken. Dit soort verkeerde aandacht, gecombineerd met een toenemende internationale druk, voortdurende aanvallen van epillepsie, én, niet te vergeten, karrevrachten vol van de verkeerde soort pilletjes, zorgen ervoor dat Joy Division-zanger Ian Curtis (Sean Harris) zich verhangt, wat het einde van Joy Division betekent. Coogan ziet echter nog steeds brood in een doorstart, en met bands als A Certain Ratio, de Happy Mondays en het uit de restanten van Joy Division herboren New Order, kent hij opnieuw succes. Manchester wordt het mekka van de "ravers", Coogan start met een tweede club, de Hacienda, waarvan hij de schulden voornamelijk onderhoudt met de inkomsten van New Order. De Hacienda is echter al vanaf het begin tot de ondergang gedoemd: de eigenaars verdienen er geen cent mee, de alomtegenwoordige drugdealers des te meer. de laatste maanden van de Hacienda ontaarden in een orgie van geweld, schietpartijen, afrekeningen binnen het milieu en niet te vergeten de roemloze ondergang van Factory Records. "Artistieke vrijheid" wordt namelijk door de zanger van de Happy Mondays, Shaun Ryder (Danny Cunningham) geïnterpreteerd als het gijzelen van de master-DAT tapes van hun nieuwe album, om zo zijn verslaving voor zowat al wat vloeibaar, in poedervorm of in gasvorm is, te kunnen bekostigen.

Onder het Factory-label zijn legendarische platen uitgebracht. Denk maar aan de diskettevormige maxisingle Blue Monday van New Order, die vandaag een gegeerd collector's item is (ik heb er één in de kast staan, ik kan het weten). Van de Manchester-scene is vandaag niets meer over - New Order is tegenwoordig een brave mainstream-band bij een respectabele Londense platenmaatschappij - maar de invloed die de cultus van zelfvernietiging had op alle muziek die na de jaren '80 is geproduceerd, is overweldigend. Maar we hebben er het volste begrip voor dat iemand die van zijn leven nog nooit naar een new wave-plaat heeft geluisterd, aan deze film geen ruk zal vinden. Het moet bovendien voor de acteurs een moeilijke job geweest zijn om personages te spelen die (a) nog in leven zijn, en (b) vaak dan ook nog eens op hu vingers stonden toe te kijken. Wat de toegankelijkheid al niet bevordert, is dat Steve Coogan Tony Wilson neerzet als de grootste arrogante lul die op deze aardkloot heeft rondgelopen, die constant loopt te pochen met zijn klassieke opleiding, en in alles wat hij waarneemt wel de één of andere analogie met een Griekse filosoof kan ontwaren. Of dit nu de manier is waarop regisseur Michael Winterbottom Wilson heeft willen portretteren, of dat Wilson inderdaad zo'n hauteine zak was, weten we uiteraard niet, want we hebben de brave man in kwestie nooit ontmoet. Het beeld dat van Manchester en zijn underground-scène wordt geschetst is ruw maar eerlijk, en Winterbottom doet geen moeite om de iets minder fraaie kanten, zoals de neo-nazivolgelingen of het bijzonder excessieve druggebruik, te verdoezelen. De film baadt echter in een sfeer van gitzwarte humor, waarbij de off-the-record commentaar van Wilson / Coogan bijtend cynisch is. In één van de scènes beschrijft hij bijvoorbeeld hoe de gebroeders Ryder van de Happy Mondays op het dak van de studio de duiven gaan voeren, en aangezien ze het eten vol rattenvergif hebben gestopt, regent het plots duiven boven Manchester. Smaken verschillen uiteraard, maar het soort muziek dat onder Wilsons impuls het daglicht zag, heeft een hele generatie beïnvloed. Maar gelukkig is niet iedereen zo geschift geworden als de platenbazen zelf, voor wie het leven jarenlang één voortdurende rave-party was.

BEELD EN GELUID
De videokwaliteit van deze 24 Hour Party People is bewust low-key gehouden, om het geheel des te meer op een amateurdocumentaire te laten lijken. Bovendien is het daarom gemakkelijker om oudere fiilmfragmenten, zoals originele opnamen van bands als The Sex Pistols en The Stranglers in het geheel in te passen. Hiervoor zijn er zelfs bewust enkele film-artefacts in de beeldband ingebouwd, maar daardoor wordt de illusie van een "echte" documentaire alleen maar realistischer. Er wordt wel veel gebruik gemaakt van stroboscopische effecten en flikkerende schermtiteling, die soms een beetje te erg overdreven worden. De kleuren variëren van hoofdpijn veroorzakend vloekend en helder, tot donkere scènes met weinig tot geen detail. Ook hier werd in sommige scènes bewust gebruik gemaakt van afwisselend een overgesatureerd kleurenpalet en een onderbelichte achtergrond. Het eindresultaat is uiteraard een film die zich laat bekijken alsof je flink onder de drugs zit. Intentioneel of niet, dit is een film waar je ogen flink pijn gaan doen van het bekijken. Op deze release worden we naast de Engelse Dolby Digital 5.1-track ook nog eens verwend met een mooie DTS 5.1-track, die uiteraard moet dienen om de muziekfragmenten te onderstrepen, en het moet gezegd worden, scènes waarin bijvoorbeeld de hele tent uit de bol gaat op de noten van Hallelujah van de Happy Mondays, laten een behoorlijke indruk achter. Nu merken we eerlijk gezegd niet echt veel substantieel verschil tussen deze twee tracks, behalve misschien dat op de DTS-track de eindaftiteling, met een speciaal voor de soundtrack geschreven nieuw New Order-nummer Here To Stay wat dynamischer klinkt.

EXTRA'S
In verhouding tot de Engelse 2-discrelease zijn de extra's nogal mager uitgevallen, maar toch wel de moeite om even te overlopen, alhoewel ze helaas geen van allen Nederlands ondertiteld zijn, en U beter uw beste Manchesters even bovenhaalt. We krijgen twee commentaartracks, eentje met acteur Steve Coogan en producent Andrew Eaton, en eentje van de échte Tony Wilson. Als we hier al iets uit kunnen besluiten, is het dat Wilson in het echte leven ook niet vaak een blad voor zijn mond neemt, en zonder remmingen voor zijn mening uitkomt. De releases van Factory Records waren ook bekend voor het legendarische artwork van artiest Peter Saville. We vinden in een gallerij een representatieve reeks reproducties terug, zoals het album Unknown Pleasures van Joy Division en Power, Corruption And Lies van New Order. Naast de statische plaatjes krijgen we hierbij audiocommentaar van Peter Saville en Tony Wilson. Ten slotte vinden we in de sectie Madchester Memories korte stukjes interview met onder meer Arthur Baker, Tony Wilson, Peter Hook, Peter Saville en Shaun Ryder. Vreemd genoeg vinden we in het ondertitelingsspoor telkens wel verdere uitleg wie de geïnterviewden in de Manchester-scène zijn, maar de interviews zijn verder niet ondertiteld.

En jammer genoeg ineens blijven we verstoken van de vele verwijderde scènes en extra documentaires die we op de UK-release terugvinden. Maar dat is misschien iets voor de écht verstokte fans.

CONCLUSIE
Als documentaire is 24 Hour Party People een ontnuchterend maar eerlijk portret over een woelige periode in de Britse popgeschiedenis. Als film is het een zeer experimentele prent die voor niet-ingewijden nogal moeilijk kan overkomen. En als dvd weten we niet goed onder welke categorie we deze moeten onderverdelen. Documentaire? Muziek-dvd? Film? Laten we het op een hybride kruising houden.