FILM
Matilda Wormwood (Mara Wilson) groeit op als enige normale kind tussen een bende randdebielen. Vader (Danny DeVito) verkoopt opgelapte autowrakken, waarbij de winst door moeder (Rhea Perlman) aan de bingo wordt gespendeerd, en haar oudere broer vindt het maar wat vervelend dat hij niet meer enig kind is. En het heiligste moment van de dag is wanneer de familie 's avonds voor de TV zichzelf zit af te stompen met achterlijke spelshows waar ze zelfs op VTM nog niet aan kunnen reiken. En dat alles terwijl de FBI constant een vigilante voor de voordeur houdt, om een spoor naar gestolen auto-onderdelen te onderzoeken. Driemaal raden wie die achterover heeft gedrukt.



Maar Matilda is... anders; als baby kan ze al schrijven, en ze leest alles wat ze onder handen krijgt. Als ze oud genoeg is om naar school te gaan, stuit dat op een njet van haar vader, maar die bedenkt zich wanneer de strenge directrice Agatha Trunchbull (Pam Ferris) bij hem een tweedehands auto koopt. Om het zo maar eens te zeggen: vader geeft zijn dochter als optie mee. De school is alles waar Matilda van gedroomd heeft... behalve dan de sadistische miss Trunchbull. Deze ex-atlete (disciplines: kogelstoten, hamerslingeren en speerwerpen) is namelijk nog van het type dat in de Sovjet-Unie werd gekweekt met behulp van experimentele amfetaminen. Trunchbull háát kinderen, en laat dat ook blijken: de verhalen dat ze kinderen aan hun vlechten over het hek slingert, of opsluit in een hok vol roestige spijkers, zijn voor de verandering eens géén fantasie van de koters. Gelukkig voor Matilda is er nog de lieve lerares, Jennifer Honey (Embeth Davidtz), die, tegen het terreurregime van Trunchbull in, van haar klas toch een gezellige boel tracht te maken. Wanneer ze te weten komt wat voor onrecht miss Trunchbull de lieve juffrouw Honey heeft aangedaan, ontketent Matilda echter haar speciale gaven. Haar grote geheim is dat ze erg begaafd is in telekinese - het verplaatsen van voorwerpen op afstand - en hoe meer ze op haar gaven beroep moet doen om Trunchbull te treiteren, hoe beter ze er in wordt...



Als Harry Potter een zusje had, dan zou het Matilda zijn. Nog voor er ooit sprake was van J.K. Rowling, was de excentrieke Noorse schrijver Roald Dahl (1916-1990) één van de populairste jeugdschrijvers, en het is een beetje jammer dat zijn boeken vandaag wat in de vergetelheid zijn geraakt. Dahl - die tot op zijn oude dag zich terugtrok in zijn vochtig tuinhuis om te schrijven, en zijn afgezette heup gebruikte als presse-papier - beheerste namelijk ook de regels van de kunst van het jeugdboeken schrijven tot in de puntjes, en zijn boeken zijn één aaneenschakeling van de meest dwaze, kleurrijke en kinderlijke fantasieën. Reken dan nog eens dat zijn Matilda ongetwijfeld altijd zijn succesnummer één is gebleven, en je weet dat dit niet zomaar een jeugdfilm is, maar dat volwassenen hier evenveel pret aan zullen beleven. Een deel van het krediet moet echter ook op rekening van Danny DeVito geschreven worden, die de regie op zich nam en zich wonderlijk goed heeft weten in te leven in de wacky wereld van Dahl. Zijn adaptatie aan het boek is geen zielloze afspiegeling, maar toch heeft hij zich niet te veel vrijheden veroorloofd. Het merendeel van zijn doelpubliek zijn namelijk kinderen, de grootste criticasters die je kan indenken. Samen met zijn echtgenote - Rhea Perlman is ook in het werkelijke leven de wederhelft van DeVito - geeft hij gestalte aan de marginale kwasten die de ouders van Matilda moeten voorstellen.



Dat ze zich hierbij allebei in grote mate schuldig maken aan overacting, nemen we er maar voor lief bij, want een flamboyante film als deze heeft gewoon zo'n aanpak nodig. En wat ook vaak een probleem is met films als deze, is dat men onuitstaanbare prutkindjes cast voor de hoofdrol, maar wat dat betreft hebben ze met de ontwapenende, natuurlijke charme van Mara Wilson voor deze film toch een hoofdvogel afgeschoten. Het kinderlijk fantastische sfeertje waar de prent van doordrongen is, is natuurlijk licht (lees: zwaar) over the top, maar Matilda vindt het perfecte evenwicht tussen humor, drama en avontuur. En natuurlijk moeten we ook nog een dik (!) compliment voorbehouden voor Pam Ferris en de onvergetelijke manier waarop ze alle 150 kilo's van de onvergetelijke Miss Trunchbull tot de laatste gram neerzet. Over Harry Potter gesproken, Pam Ferris is in Harry Potter And The Prisoner Of Azkaban ook de onuitstaanbare tante Marge, die door Harry's kunstjes in het begin van de film nog wat wordt "aangedikt". Dus: laat het kind in U los, en trakteer Uzelf op een avondje met de fratsen van Matilda. U zal er een beter mens van worden. Denken we. Nee, da's gelogen. Maar U zal wel lachen!



BEELD EN GELUID
Matilda kwam reeds in de beginperiode van de dvd uit in een barebones-versie op een single disc. We merkten recent dat Columbia in de UK hiervan een speciale editie op de markt heeft gebracht, die ook nog eens over Nederlandse ondertitels beschikt, en onze nieuwsgierigheid om de oude met de nieuwe versie te vergelijken was natuurlijk geprikkeld. En wat is er veranderd? Alles! Het beeld heeft een nieuwe transfer meegekregen, die veel frisser oogt dan de vorige, véél minder artefacts bevat, en alleen in de donkere scènes wat aan detail moet prijsgeven. De opwaardering van een MPEG-geluidstrack naar een volwaardige Engelse Dolby Digital 5.1-track en het ditchen van de Franse MPEG-track zijn echter de grootste verbetering: de nieuwe geluidsmix klinkt erg dynamisch, vooral wanneer Miss Trunchbull alweer eens met dingen - of personen - begint te smijten. Ook de scène waarin Matilda in het huis van Trunchbull komt spoken, terwijl er buiten een geweldig onweer losbarst, is om van te snoepen. Een home-theater ervaring die de vorige versie niet alleen doet verbleken, maar ook nog eens in stof doet uiteenvallen.



EXTRA'S
En dan zijn we bij de extra's beland, en daar stelt zich wel een beetje een dilemma. Nagenoeg alle extra's zijn vooral op de kinderen gericht, maar ze zijn niet ondertiteld. Desalniettemin is het een vooruitgang tegenover de kale versie die we enkele jaren geleden in onze maag gesplitst kregen. Beginnen doen we met een "Matilda The Movie Read-along", waarbij het de ouders gemakkelijk wordt gemaakt: ofwel kan U aan de hand van een slideshow met uw dvd-speler interactief het boek voorlezen, ofwel doet een vriendelijke stem dat voor U. Interessantste extra is ongetwijfeld "Matilda's Movie Magic", een documentaire van 16 minuten waarbij regisseur/acteur Danny DeVito zich kan uitlaten over het creatieproces. Interessant genoeg is deze feature ook te bekijken in een white rabbit-variant: als je in het extra's-menu het rode haarlint van Matilda hebt geselecteerd, worden de stukjes making of-documentaire er op de juiste plaats ingelast. De tweede documentaire, "A Children's Guide To Good Manners", is een 3 minuten durende montage van filmfragmenten over goed gedrag van kinderen; grappig, maar brengt weinig bij. "Escape To The Library" dan, toont ons gedurende 6 minuten een klasje die (voor de eerste keer in hun leven?) naar de bibliotheek gaan. Eén van de boodschappen die Dahl in zijn boek heeft willen stoppen, is dat kinderen meer moeten lezen, maar we vragen ons af of dit zo uitdrukkelijk in hun gezicht moet worden gesmeerd. Als laatste featurette is er "My Movie About Making Matilda by Mara Wilson". Principe: duw de hoofdactrice Mara Wilson, tijdens het maken van de film negen jaar (en dus geen 6), een camera in haar pollen en laat haar een B-rolletje schieten. Een montage daarvan van 6 minuten sluit het hoofdstuk "Featurettes" af.



En dan komen we dus, zoals gezegd, bij de spelletjes. Er zijn er 5 in totaal, ze zijn echt wel voor de kleinste kijkertjes bedoeld: er is een taalspelletje, een geheugenspelletje, een rekenspelletje en meer van dat fraais. En telkens is de beloning uiteindelijk dat je - aan de hand van filmfragmenten - je woede kan koelen op Agatha Trunchbull. In de Character gallery krijg je nog wat korte informatie over de hoofdrolspelers, en tot slot zijn er 6 cross-promotionele trailers toegevoegd, voor andere jeugdfilms uit het Columbia-fonds.



CONCLUSIE
Deze UK-versie van Matilda heeft alles wat onze bare-bones versie niet had: een goede beeld- en geluidskwaliteit, een transfer op een double layer in plaats van op een single layer disc, en extra's, alhoewel die eerder voor de jongere kijkers bestemd zijn. Toch een flink advies om nog eens Uw favoriete Britse (of Jersey-) e-tailer te bezoeken, denken we, zeker gezien de matige prijs.