REEKS
Met de release van de eerste afleveringen van Maja De Bij is alweer één van onze kinderdromen uitgekomen. Voor de Japanse tekenfilmadaptatie van de boeken Die Biene Maja und ihre Abenteuer en Himmelsvolk van de Duitse auteur Waldemar Bonsels maken we ook één keer graag een uitzondering en prefereren we de Nederlands genasynchroniseerde versie, die alleszins beter verstaanbaar is dat het Japanse origineel, maar toch vaak te lijden heeft onder synchronisatieproblemen omdat het om een vertaalde versie gaat. Bij Japanse overdubde animatie gebeurt dat wel eens meer, zeker als je beseft dat deze tekenfilmreeks uit 1975 stamt, en dat Maja dus volgend jaar dertig kaarsjes mag uitblazen. De reeks was hét belangrijkste exportprodukt van de Weense animatiestudio Apollo Film, die in samenspraak met het Japanse Zuiyo Production voor de verdeling voor Europa instond. In 1975 was ik zelf nog maar drie, maar de reeks staat me in het geheugen gegrift, en ben bij het weerzien nog op details gestoten die altijd in mijn geheugen zijn blijven plakken, zoals het feit dat de libelle Schnuck in aflevering 3 Maja ervoor waarschuwt dat, als ze haar angel gebruikt, ze zelf waarschijnlijk zal sterven.

Maja De Bij volgt de levensloop van een pasgeboren bijtje dat het lak heeft aan regels en conformiteit, twee eigenschappen die de bijengemeenschap nochtans hoog in het vaandel dragen, en ze heeft de behoefte om zelf alles te ontdekken. Dat ze daarbij enkele keren geconfronteerd wordt met de gevaren van de natuur - in die mate zelfs dat een normale mens er een trauma aan zou overhouden - maakt dat onze heldin, toch zeker voor een kinderserie, een ongewoon sterk, koppig en eigenwijs karakter heeft, en zeker geen goed rolmodel is. Ook wordt in de tekenfilmserie de klemtoon gelegd op de pracht van de natuur, maar ook op de wreedheid ervan: in de derde aflevering al eet een libelle een vleesvlieg op, en alhoewel de grafische details netjes worden gehouden (het IS nog steeds een kinderserie!), is het blijkbaar niet meer dan de meest normale zaak dat Maja en de libelle vriendschap sluiten nadat ze elkaars leven hebben gered. Dit wrede aspect van de natuur zal in latere afleveringen nog vaak terugkomen, wanneer Maja wordt geconfronteerd met Thekla de spin, met een vleesetende plant, en ook met de gevaarlijkste dreiging die de bijen kennen: de mens. De allegorische manier waarop de wereld van de dieren met de onze vergeleken wordt, en toch erin geslaagd is consistent te blijven aan hun eigen wetmatigheden, is ongetwijfeld ook een factor die in het succes mee hebben bepaald. We zien ondermeer dat de bijen die was maken, dit doen met een soort van blustoestel op hun rug.

Tot op vandaag de dag kan je nog in elk restaurant waar ze pannekoeken of ijsjes voor kinderen serveren, een coupe Maja de Bij (met honing) bestellen, dus we denken dat de impact van de reeks toch niet is uitgestorven. In Duitsland leeft de reeks nog veel meer voor door de vele heruitzendingen, die nu reeds al twee generaties meedraait en binnenkort ongetwijfeld nog een derde generatie zal weten te bekoren. Gegeven dat de reeks van 104 afleveringen voor het nageslacht bewaard wordt, en daar staan ze in Duitsland al een stapje dichter bij dan wij. Daar wordt Die Biene Maja namelijk in discs met 4 afleveringen i.p.v. 3 uitgebracht, per 3 dergelijke discs volgt er dan ook nog eens een boxset, die dan ook nog eens extra bonusmateriaal bevat, en in totaal zijn er op dit ogenblik al 40 afleveringen verschenen, dus de helft is al in het zicht. Wij moeten het hier in de Benelux met een iets kalere versie doen: slechts 3 afleveringen per disc, geen extra's, en op dit ogenblik zijn er nog maar 3 delen verkrijgbaar. We hopen dat deze bespreking ook een klein beetje een aanzet kan zijn om de reeks uiteindelijk volledig op dvd te brengen. De start is alvast veelbelovend: de afleveringen staan zowaar in chronologische volgorde, en het gaat niet om een willekeurig uitpikken van de "best of". De afleveringen volgen ook min of meer inhoudelijk op elkaar, wat nog eens benadrukt wordt door het feit dat de sprinkhaan Flip, die ook een beetje de rol van de verteller op zich neemt, op het einde van elke aflevering een preview geeft van de volgende aflevering. Een reden te meer om heel de reeks uit te brengen, dachten we zo!

AFLEVERINGEN
1. Maja wordt geboren
Er heerst een ongewone bedrijvigheid in de bijenkorf naast een kasteelruïne: Flip de sprinkhaan (mét een broek en een hoge hoed) gaat een kijkje nemen, en hij ziet dat de bijen op het punt staan om uit te gaan zwermen. De korf is namelijk te klein geworden door de vele nieuwe geboorten, waaronder één speciaal bijtje: Maja. Haar lerares, juffrouw Cassandra, weet al onmiddellijk dat ze met een zwaar geval te maken heeft: Maja's nieuwsgierigheid zet zelfs in de korf al alles op stelten, en haar onophoudelijke stroom vragen drijven haar tot de waanzin. En als er al eens een verbod wordt uitgevaardigd, is dat voor Maja eerder een uitdaging...

2. Maja leert vliegen
Maja heeft vriendschap gesloten met Willie, niet dadelijk de slimste bij uit de hoop, want hij heeft de klas van juffrouw Cassandra al tweemaal moeten overzitten. Maja zelf loopt al een paar weken over rozen, want juffrouw Cassandra heeft hen beloofd dat ze de eerste keer mogen uitvliegen. Willie durft echter niet mee, want die heeft vliegangst, en omdat hij nu eenmaal Maja's beste vriend is, blijft ze bij hem. Wanneer ze later toch uitvliegt om honing te gaan verzamelen, heeft ze in haar overijver de pot te vol gemaakt en krijgt ze die niet meer terug naar de bijenkorf. Tot overmaat van ramp kan Flip nog net met moeite voorkomen dat ze in een spinnenweb vliegt en speelt ze haar honing kwijt. Om de vernedering niet onder ogen te moeten zien, vliegt ze uit om een nieuwe voorraad te halen. Alleen!

3. Maya en de libelle Schnuck
Juffrouw Cassandra is al een tijdje vermist. Flip schijnt er meer over te weten: ze ligt ziek bij een Tante Hommel met een middenoorontsteking, en zal niet kunnen terugkomen vooraleer ze helemaal genezen is. De bijen vermoeden wel dat Maja naar Cassandra op zoek zal gaan, en wanneer ze de korf probeert te ontsnappen, wordt ze gevangen genomen. Haar bewakers zijn echter niet van de slimsten, en Willie kan ze om de tuin leiden, zodat Maja op zoek kan naar juf Cassandra. Het kleine bijtje is zich echter niet bewust van de gevaren. Wanneer ze in het water verzeild geraakt en niet meer kan vliegen, wordt ze door een vis en een kikker belaagd. Op het laatste ogenblik wordt ze gered door Schnuck, een libelle. De dankbaarheid en de bewondering voor haar mooie, grote vleugels slaat algauw om in afgrijzen, wanneer ze leert waaruit Schnucks dagelijkse dieet bestaat.

BEELD EN GELUID
De reeks is afkomstig uit 1975, en vooral op de beeldband heeft dat zijn sporen nagelaten. Denk aan een willekeurige artefact of beeldonvolmaaktheid, en u vindt hem op deze disc met 90% kans terug. De beelden zitten vol met printbeschadigingen, lijnen die door de telecine-transfer lopen, en bij de aanzetten tussen de verschillende lassen ondergaat het beeld soms ernstige verschuivingen. Wat de kleuren betreft is het een wisselend plaatje: de éne keer lijken die mooi en helder, maar in andere scènes is er een grauwe waas over het beeld. Telecine-wobble is een algemeen voorkomend probleem. We hebben ingecalculeerd dat de reeks intussen 29 jaar oud is, maar voor deze dvd-transfer is er volgens ons niet de minste remastering geschied. De enige geluidstrack is slechts een simpele Nederlandse Monotrack die als 2.0-track weergegeven wordt. Gezien de ouderdom valt die nog redelijk mee, afgezien van een occaionele tempoverandering aan het begin en het einde van elke aflevering. De afleveringen zelf zijn redelijk intact gebleven.

EXTRA'S
Je krijgt enkel een statisch menuscherm waaruit je de drie afleveringen kan kiezen, of een scene selection scherm. Onze verwachtingen waren eerlijk gezegd niet hoog, maar hier had toch minstens een play all-functie bij gemogen.

CONCLUSIE
We zouden liegen als we deze uitgaven als dé ultieme Maja de Bij-anthologie zouden bestempelen. Wat vóór deze reeks spreekt is het terug opvissen van de originele nasynchronisatie, de chronologsche volgorde en vooral: de ridicuul lage prijs die je aan deze dvd's spendeert. Wie écht een betere versie wil, zal eens over de grens moeten wippen en naar de Duitse releases kijken - alhoewel we vermoeden dat voor het beeld dezelfde sources zijn gebruikt; de prijs zal echter navenant zijn.

INTERNET
Flink wat informatie over de reeks én de Duitse dvd's kan je vinden op deze Maja de Bij-site.