FILM
Ran speelt zich af in het 16de eeuwse Japan, in het zgn. Pre-Tokugawa-tijdperk, een chaotische en gewelddadige periode in de geschiedenis van het land van de rijzende zon. Hidetora Ichimonji, de machtige oude heerser, staat op het hoogtepunt van zijn macht na decennia van bloedige oorlogen met zijn buren. Hij besluit zijn rijk te verdelen onder zijn drie zoon, Taro, Jiro en Saburo. De jongste, Saburo, probeert zijn vader ervan te overtuigen af te zien van dat plan. Zijn oprechtheid en eerlijkheid worden niet gedeeld door zijn beide oudere broers die uit zijn op persoonlijke macht en ambities koesteren. Hidetora, eerzuchtig als hij is, laat zich verleiden door de valse praatjes van de beide zoons en verbant Saburo. Taro en Jiro krijgen elk een deel van het rijk onder hun bevoegdheid.



Maar Hidetora misrekent zich wanneer hij de controle afgeeft en voor zichzelf een beperkte mate van macht en aanzien wil behouden. Hij komt in conflict met zijn zoons die – opgestookt door hun vrouwen – van hun vader volledige onderwerping en onderdanigheid verlangen. Beide zoons zijn getrouwd met dochters van naburige heersers die door Hidetora zijn verslagen en vermoord en de schoondochters zijn uit op wraak. Ondertussen groeit er – opnieuw op aansturen van de beide vrouwen – onenigheid en vijandigheid tussen de beide broers en Taro wordt daar het slachtoffer van. De heersers uit de buurt zien hun kansen toenemen om de verloren gebieden terug te winnen en maken zich op voor de afrekening.

Hidetora, inmiddels al zijn manschappen kwijt in het dispuut met zijn zoons, zwerft met een klein groepje getrouwen door het rijk. Hij verliest zijn verstand wanneer hij zich realiseert alleen verantwoordelijk te zijn voor z’n hachelijke positie door zijn eigenzinnig, arrogant en gruwelijk optreden als heerser. Zijn jongste zoon probeert hem ter hulp te komen, maar moet daarvoor het rijk van zijn broer binnendringen. Die vat onversaagd de strijd aan met de legers van zijn broer en twee geallieerde naburige heersers in de overtuiging te zullen winnen. Zijn leger is kansloos tegen de overmacht en zijn rijk wordt ingenomen door de vijand. Hidetora hoopt dat Saburo de nieuwe situatie het hoofd zal bieden en het rijk kan redden van de ondergang.



Ran is gebaseerd op King Lear van William Shakespeare. Akira Kurosawa interpreteert het werk van de grote Angelsaksische dramaturg vrijelijk en zet het in een Japanse context. Hij houdt zich wél grotendeels aan de personages en de sfeer van het originele werk. King Lear is bij Kurosawa de heerser Hidetora en de drie dochters van de Britse pre-historische koning worden drie zoons. Ook ander personages (de hofnar, de adviseur) zijn in Ran terug te vinden, evenals de vrouwelijke antagonisten in de figuur van de schoondochters.

Met Ran overtreft Akira Kurosawa alle verwachtingen. Zijn meesterschap in het verfilmen van massagevechtsscènes en typisch Japanse rituelen is alom bekend, toch weet hij voor- en tegenstanders te verbazen met indrukwekkende opnamen, een intrigerende montage en een zeer fijn oog voor detail. De verdeling van het rijk van Hidetora en de discussies met zijn zoons nemen 45 minuten in beslag en Kurosawa schrikt er niet voor terug om het hele ritueel, de lange woordenwisseling en de verplichte eerbetuigingen minutieus in beeld te brengen. De shots van vechtende legers zijn met niets te vergelijken en hebben een onwaarschijnlijke visuele kracht qua actie en decor. De forten en burchten lijken uit Japanse sprookjes te zijn weggeplukt en de binnenopnamen zijn staaltjes van moderniteit door de kaalheid van de vertrekken en de overdaad van kleur in het ontwerp van de kostumering en de grime. Daarmee is Ran de ultieme stylering van het cinematografisch genie van de meester. Hij neemt de tijd om de karakters langzaam zichzelf te laten ontvouwen via close-ups van gelaatsuitdrukkingen en bewegingen, via korte dialogen met partners en vertrouwelingen. Tezelfdertijd schildert de regisseur de grootsheid en de verwaandheid, de onmenselijkheid, de corruptie en de wereldvreemdheid van de Japanse koninklijke klasse: niemand is veilig voor het verraad van zijn naaste verwante, iedereen kan het slachtoffer zijn van jaloezie, naijver of wraakzucht. De pracht van het beeld is daarmee omgekeerd evenredig aan de wreedheid van de taferelen, een wreedheid die zichtbaar wordt gemaakt in de karakters, eerder dan in de rechtstreekse uitbeelding ervan via geweldscènes.



Zoals het bij Kurosawa de gewoonte is, krijgt de film een zeer westers aandoende soundtrack die de stillere passages streelt en de massascènes extra volume en veerkracht geeft.

BEELD EN GELUID
Voor de Special Edition van deze Universal-release zijn geen moeite of kosten gespaard. Het beeld, in 1.85:1, is van superbe kwaliteit. De kleuren zijn fel, hard en sterk afgelijnd in de binnenopnamen en zachter, mistiger, dromeriger in de buitenopnamen die meestal bij fel zonlicht zijn gedraaid. Ze ademen een sfeer van oneindigheid, onbeperktheid en rust. Het kale Japanse landschap krijgt er een mythische dimensie door. Ondanks het feit dat de beeldkwaliteit hier en daar te lijden heeft onder de tand des tijds, is het wel een mooie beeldrestauratie geworden!
Het geluid (Japans Dolby Digital 5.1, Engels en Duits 2.0) raast als een waanzinnige storm door de kamer in de gevechtsscènes en de dramatische hoogtepunten die Kurosawa regelmatig legt. Het geluid van paardenhoeven komt van achter en van opzij en vermengt zich voor het scherm met het oorverdovende gekletter van de wapenuitrustingen en de kreten van strijdvaardige en dodelijk verwonde krijgers. In de stille scènes is er de natuur die alle ruimte neemt met een hete wind die van de ene naar de andere kant door het hoofd drijft en flardjes strijkers die als schaapjes door de staalblauwe lucht zweven.



Enig minpuntje: geluid en ondertiteling kan je niet zomaar combineren. Het is dus óf Japans Dolby Digital 5.1 met Nederlandse ondertiteling, óf Engels Dolby Surround 2.0, óf Duits Dolby Surround 2.0. Een combinatie van bijvoorbeeld Engels geluid met Nederlandse ondertiteling is niet in te stellen door de "user prohibitions".

EXTRA’S
Deze Special Edition bevat op disk 1 de meer dan twee en een half uur durende film; disk 2 (beeld 4:3, audio Engels 2.0 en helemaal ondertiteld) bevat The Making Of (70 min.), opgedeeld in 11 hoofdstukken met een uitgebreid interview met Akira Kurosawa en heel veel setopnames. Daarnaast is er ook nog de Originele Bioscooptrailer.


CONCLUSIE
Ran is een meesterwerk. Men moet niet per se een fan zijn van het werk van William Shakespeare om van deze grootse Japanse film à la Eisenstein te genieten. Akira Kurosawa levert een veelzijdige en genietbare, zij het naar westerse normen wat trage film af waarin trouw en verraad sleutelwoorden zijn, een episch verhaal dat tot de klassiekers van de wereldliteratuur behoort en dat op een ontroerende, spannende en onderhoudende manier inzicht biedt in de complexiteit van de menselijke natuur.