FILM
In 1989 valt de Berlijnse muur. Wat nu? Wat doen we met zo’n stad die uit twee delen bestaat? Wat moet er gebeuren met die enorme stukken braakland op de scheiding tussen de twee Duitslanden? Antwoord: Dicht bouwen!

In Berlin Babylon volgt journalist Hubertus Siegert gedurende vier jaar de verschillende binnen- en buitenlandse architecten, bouwheren, bouwplanners, bouwvakkers en andere bouwinstanties die bij de in- en opvulling van de lege ruimte betrokken zijn. Resultaat: Een film over de gedwongen bouwdrang van Berlijn, zonder geforceerde speeches, maar met kleine, soms onopvallende lichaamstaal van mensen die vaak hard op hun tanden moeten bijten om hun frustraties te verbergen en niet in woede uit te barsten. De enorme werkdruk van de bouwvakkers op de gigantische bouwwerven die tegen ijltempo in de lucht worden geduwd, het oerwoud van bouwkranen, Berlin Babylon geeft ons van op de eerste rij een uitzicht op de waanzin van dit alles en een inzicht in de achterliggende filosofieën. Niemand komt met kritiek op de proppen. Discussie is er nauwelijks of alleen maar over de grootste pietluttigheden. Wat ooit de Postdammerplatz was, het levendige centrum van Berlijn waar eens het eerste verkeerslicht van Duitsland stond, was meer dan 40 jaar lang niet meer dan een gigantisch braakliggend terrein en wordt nu volgebouwd met de meest post-modernistische Neubauten. Het verkeerslicht staat er nog (of opnieuw), werkloos, midden op het plein, naast het gloednieuwe metrostation, als baken voor toeristen.

In deze film heerst algemene melancholie, een soort heimwee naar het oude en vrees voor het nieuwe. Duitsland is getekend door het verleden, z'n ledematen gedeeltelijk afgehakt, met lidtekens die maar heel langzaam verdwijnen terwijl de fantoompijn blijft. Berlin Babylon is scherpe kritiek op de nog altijd niet opgangkomende 'Aufschwung Ost', de opbloei van het oosten van het land, terwijl het nodige geld in Berlijn aan prestigeprojecten opgemaakt wordt. De teloorgang van het ooit zo rijke almachtige Duitsland is definitief ingezet. De nasmaak is wrang na de toespraak van Helmut Kohl bij het openen van de gerestaureerde Reichstag, het parlementsgebouw. Indrukwekkend zijn de slowmotionbeelden van ineenstortende gebouwen: oude stationshallen (die sinds de TWeede Wereldoorlog leegstonden), appartementsgebouwen, zelfs het kasteel in het hart van de stad wordt opgeblazen. Leuk detail daarbij is dat de vervanging van het kasteel, het Palast der Republiek (regeringsgebouw van de DDR) ondertussen ook afgebroken is. Als glijmiddel voor dit alles is de soundtrack van de Duitse muziekgroep Einstuerzende Neubauten gebruikt. Hun muziek sluit naadloos aan bij het thema. De soundtrack voor deze Berlijnse film kon enkel door een Berlijnse band geschreven worden. Befindlichkeit des Landes, verwerkt in de eindcredits, is de perfecte samenvatting van de film.

BEELD EN GELUID
Alles is met de grootste zorg gefilmd. Maar dit is een documentaire: men kan geen 9de take maken van een toespraak. Alles is live opgenomen. Het geheel krijgt er een zeer grote directheid door. Er zijn geen decors of studio's met een perfecte belichting, alles hangt grotendeels af van de weersomstandigheden, vooral op de werven. De transfer is op zich goed uitgevoerd, zonder vervorming, vuil of beschadigingen. Ook de kwaliteit van de klank hangt af van toevalligheden: de wind in de microfoon, geïnterviewden die zich net niet wegdraaien van de camera, motoren die alles overstemmen, lege ruimten die het geluid weerkaatsen, etc. Toch krijgt men bij de 5.1-surround echt wel het gevoel midden op de bouwwerven te staan: motoren, vrachtwagens, kranen, slijpschijven, het ronken, kloppen en timmeren. Het gebeurt allemaal rondom je, met de gesprekken in het midden.

EXTRA'S
Als extra's bevat deze dvd de bouwplannen van Berlijn tussen 1940 en 2010, een lijst met boeken over het onderwerp, links naar internetsites, de biografieën van de regisseur, de technische ploeg en de architecten plus de helicopteropnamen van Berlijn, voorzien van de routebeschrijving.

CONCLUSIE
Berlin Babylon is een zeer mooie documentaire over Duitsland en Berlijn tijdens de jaren negentig van de vorige eeuw. Hubertus Siegert troont ons mee naar bijeenkomsten, vergaderingen en afspraken van het binnenste kringetje van de bouwgekte en laat ons getuigen zijn van hun niet aflatende drang om het meest geavanceerde bouwplan voor te leggen, de meest gewaagde constructie op te trekken. We staan mee hoog op de steigers van het toekomstige Sony Center en even later in een nog niet afgebroken hanger waar Speer z'n reuzegrote beelden ontwierp, luisteren naar Kohl die zijn rede houdt aan de Reichstag, terwijl om de hoek een oude man in een roeiboot passeert. Tijdens de eindtune bekruipt je een ongemakkelijk gevoel, want het ziet er allemaal cool en trendy uit. Toch staat het alleen maar symbool voor de grootheidswaanzin waarmee men Berlijn terug op de kaart wil zetten naast Londen en Parijs, terwijl Berlijn het eigenlijk van de gemoedelijkheid en de mensenmaat moet hebben.