FILM
Schultze heeft zijn hele leven in de zoutmijn gewerkt. Nu wordt hij 65 en gaat met pensioen, samen met zijn twee maats die al die tijd met hem 700 meter onder de grond in moeilijke omstandigheden hun werk hebben verricht. Als afscheidsgeschenk krijgen ze een verlichte zoutklomp. De beide collega’s hebben nog een vrouw en eentje nog een zoon thuis, maar Schultze woont alleen. Zijn zus woont sinds vele jaren in een tehuis voor demente bejaarden en hij bezoekt haar elke week. Bij die gelegenheid speelt hij een halfuurtje op zijn accordeon om de oudjes wat afleiding te bezorgen. En thuis, thuis is het stil: de kabouters zijn afgespoeld, de tuin is geharkt, er blijft nog alleen de zitbank voor een dutje, de schommel voor een sigaartje en voor de rest rust, dodelijke rust.

Eens in de week drinkt Schultze met zijn oude maten een biertje in het vertrouwde cafeetje of ze gaan samen vissen en schaakspelen. Als lid van de plaatselijke muziekvereniging brengt Schultze af en toe voor de andere leden een polka ten gehore op zijn oude vertrouwde accordeon. Oh, en soms doet hij nog wel eens een werkje voor iemand, tegen betaling, in het zwart, maar dat is het zowat, die pensioengerechtigde leeftijd: routine, verveling, stilte en rust, dodelijke rust. Dan gebeuren er twee dingen: Schultze hoort op de radio accordeonmuziek uit de zuidelijke staten van de USA (Texas en Louisiana) en de muziekvereniging ontvangt een uitnodiging uit Texas om een afgevaardigde te sturen naar een groot accordeonfeest. In Amerika is Schultze niet echt geïnteresseerd, maar de accordeonmuziek van de Cajuns spreekt tot zijn verbeelding met haar swingende tempo en opgeruimde klankpatronen. Eerst zet hij de radio nog af, maar dan luistert hij nog een keer, draait de knop opnieuw naar uit, trekt z’n accordeon aan en speelt het deuntje uit het hoofd na. Ondertussen oefent hij voor de jaarlijkse wedstrijd van de muziekvereniging, maar de Texaanse klanken nemen het elke keer van de pompende polka over. Uiteindelijk vertelt hij de organisatoren dat het dit jaar geen polka wordt maar iets nieuws. Het enthousiasme is niet bijzonder groot en zijn optreden wordt een fiasco. De leden van de muziekclub houden niet van negermuziek. Schultze is ontgoocheld en druipt teleurgesteld af. Omdat niemand vrij is om naar Amerika te gaan besluit het bestuur van de muziekvereniging om Schultze de uitnodiging van de Amerikanen cadeau te doen voor zijn verjaardag. Gezien hij interesse heeft voor de muziek van over de grote plas is hij de uitgelezen kandidaat. Met twee grote koffers en zijn accordeon vertrekt hij een tijdje later naar de States.

Schultze Gets The Blues is een komisch en tegelijk diepmenselijk en aandoenlijk portret over ouder worden, over het afsluiten van een carrière en de leegheid van de vrije tijd die daarop volgt, over het vinden van een nuttige bezigheid, een mijmering over het opnieuw beginnen en gelukkig zijn, op avontuur gaan en nieuwe horizonten verkennen na de pensioengerechtigde leeftijd. Regisseur Michael Schorr levert met deze film een portret van een oudere man af zonder veel woorden, veel muziek en sporadische dialogen. De verveling en de nutteloosheid toont hij in lange verstilde scènes in het vlakke landschap van Oost-Duitsland met sporadisch een langzaam wiekende hightech windmolen, een lege natuur en de doodse dorpsstraat waar alleen de regelmatig passerende trein van en naar Halle en de gesloten bomen van de overweg voor oponthoud en irritatie zorgen. Schultzes omgeving is al even onaantrekkelijk: een oude afgelegen huisje, een verwilderde tuin, een interieur zonder veel franje, een krakende radio, een tehuis met zwijgende en doezelende dementen, de bejaarde leden van de muziekvereniging, de oude vrijster die hem het hof maakt, de oude maten achter een groot glas bier op café. Schorr toont ook komische en zeer grappige momenten, want Schultze is dan wel oud, maar niet dement en niet gemaakt om stil te zitten.

De reis naar Amerika begint als een avontuur, maar het muziekfestival wordt een ontgoocheling en Schultze gaat terug naar zijn motel. Maar daar wordt zijn accordeonspel niet op prijs gesteld. Teveel mensen op dezelfde plek, zie je hem denken. Ondertussen is Michael Schorr erin geslaagd om de kijker van die oude Oost-Duitser met zijn aparte trekjes en ganzenpasjes te laten houden. Er ontstaat een mate van intimiteit wanneer Schultze alleen op avontuur gaat met de moerassen van Louisiana als achtergrond en de toeschouwer als enige getuige. Hij is onhandig en een beetje zielig en probeert zich verstaanbaar te maken met veel handgebaren en een paar woorden Engels. Maar hij stelt zich steeds beleefd voor, heft daarbij z’n hoedje op en zegt “Schultze” op een naïeve en kinderlijke manier haast, met zijn dikke buik vooruit en kleine fonkelende oogjes in een bol gezicht.

Schultze Gets The Blues is een leuke, grappige en vertederende film zonder geweld, zonder seks en zonder spectakel. Net zoals Goodbye Lenin! is het een portret van het leven en de mentaliteit ergens in Oost-Duitsland, in dit geval in een godvergeten plaatsje op het platteland. Verwacht geen politieke statements, geen sociaal-maatschappelijke analyse. Michael Schorrs ambitie ligt op een heel ander terrein, nl. dat van de comedy, weliswaar met een streepje weemoed eronder, luchtig en gevat. Als de toeschouwer op het eind een glimlach op de lippen heeft, is Schorr al meer dan tevreden.

BEELD EN GELUID
Schultze Gets The Blues is mooi gefilmd. De natuur speelt een grote rol in deze productie en die wordt op de best mogelijke manier in beeld gebracht: een traag bewegende camera, mooie diepe kleuren en veel contrast. De moerassen van Louisiana waren nooit zo mooi als door de lens van Michael Schorr. Het geluid is zuiver en warm, zonder veel activiteit in de achterste luidsprekers. Alleen bij de muziekfragmenten is er sprake van een klein vuurwerk, voor de rest is dit een rustig voortkabbelende film.

EXTRA’S
Deze dvd bevat de commentaar van de regisseur die de fragmenten en de moeilijkheden van het draaien becommentarieert en uitleg geeft over het wat en waarom van de fragmenten. De Making of is een sfeerbeeld van de opnamen op de diverse sets, zonder commentaar. Het losse verband maakt deze extra minder interessant.

CONCLUSIE
Schultze Gets The Blues van de Duitse regisseur Michael Schorr is een aanstekelijke kleine Duitse film die ons bereikt in het zog van groter broers als Gegen Die Wand en Der Untergang en die bewijst dat kwaliteit niet a priori uit de USA en Engeland hoeft te komen. Horst Krause (Schultze) is een rustige en gedreven acteur met voldoende pit om de aandacht gaande te houden.