FILM
Na het verschijnen van een special edition voor Blazing Saddles is het de beurt aan een ander werk uit het repertoire van Mel Brooks om een voorkeursbehandeling te krijgen. Het gaat om de film Spaceballs, waarin Brooks de draak steekt met films uit het science-fiction genre. Net als bij zijn andere films is het een beetje hit en miss met de humor van Brooks, want niet iedereen gaat schaterlachen om de vele flauwe grappen.




De bewoners van de planeet Spaceball zitten met een groot probleem: ze hebben hun hele voorraad zuivere lucht opgesoupeerd. President Skroob (Mel Brooks) ziet zich genoodzaakt om zijn onderdaan Dark Helmet (Rick Moranis) en zijn militaire troepen uit te sturen naar de nabij gelegen planeet Druidia om verse lucht te stelen. De gevreesde Spaceball troepen komen op het sinistere plan om Princess Vespa (Daphne Zuniga) van Druidia te ontvoeren en zo haar vader, King Roland (Dick Van Patten), te dwingen om de verse lucht van zijn planeet als losgeld te betalen. Zonder het zelf te beseffen, maakt die prinses het de boosaardige Dark Helmet wel heel gemakkelijk door samen met haar vervelende android Dot Matrix (Joan Rivers) van Druidia weg te vluchten. Ze stond op het punt te trouwen met de slaapverwekkende Prince Valium, niet bepaald haar droomprins. Tijdens haar vlucht belandt ze in het vizier van Spaceball One, het ruimteschip van Dark Helmet, dat voor niemand remt! Dark Helmet is echter niet bepaald de meest getalenteerde slechterik en zijn plannen om de prinses te vangen, worden vrij makkelijk in de war gestuurd door vrijbuiters Lone Starr (Bill Pullman) en zijn kompaan Barf (John Candy), een kruising tussen mens en hond. Het koppel vormt een duidelijke verwijzing naar Han Solo en Chewbacca. De twee zijn op de vlucht voor de boosaardige Pizza the Hut en krijgen daarenboven de opdracht om prinses Vespa te redden.



Zoals je kan zien is Spaceballs een onvervalste parodie op Star Wars, maar de film bevat ook komische verwijzingen naar andere science-fiction films zoals Star Trek, Planet Of The Apes en ook Alien. Voor die laatste is er zelfs een leuke cameo-rol weggelegd voor John Hurt. Om je een idee te geven van het hoge Star Wars gehalte geven we enkele voorbeeldjes: Dark Helmet is een wat minder gevaarlijke versie van Darth Vader; Barf is de tegenhanger van Chewbacca; Lone Starr vormt de tegenhanger van Han Solo en Luke Skywalker; prinses Vespa doet terugdenken aan prinses Leia, jammer genoeg niet in gouden bikini; Dot Matrix is een vrouwelijke versie van C-3PO; Pizza the Hutt hoeft geen verdere uitleg en natuurlijk is ook Yoda van de partij, maar in Spaceballs is die bekend als Yoghurt. Het zal niemand verbazen dat de plot voor Spaceballs vrij rudimentair is en enkel dient ter ondersteuning van de grappen. Die grappen variëren van heel flauw tot subtiel. Daarbij is de balans tussen de twee van groot belang. In de openingsscène zie je bijvoorbeeld een gigantisch groot ruimteschip aan een tergend traag tempo over het beeld bewegen. Die subtielere grap wordt gevolgd door plattere humor in de vorm van een bumper sticker met het opschrift "We brake for nobody". Zoals bij zoveel dingen is het een heel subjectieve aangelegenheid of je die stijl apprecieert of niet. Op casting valt er weinig aan te merken, want de acteurs en actrices zorgen voor aangename vertolking, behalve dan misschien Joan Rivers die de stem levert voor Dot Matrix. Zij maakt van de vrouwelijke robot een irritant personnage dat uw dienaar kon missen als kiespijn.

BEELD EN GELUID
De hoes van de dvd vermeldt een 1.85:1 anamorfische transfer en daar hebben we onze vragen bij. Wanneer we de dvd op een gewone breedbeeld-televisie bekeken, leek er op een bepaald moment een stuk van het beeld te vallen. Er is namelijk een visuele grap in de film waar Dark Helmet ermee dreigt om de oorspronkelijke neus van prinses Vespa terug te laten plaatsen. Er wordt een foto van die neus getoond en op de televisie viel er een stuk weg waardoor de grap niet in beeld kwam. Bij controle op de pc bleek dat probleem zich niet te stellen, dus mogelijk ligt het aan de overscan van de televisie. We kunnen ons echter niet van de idee ontdoen dat het beeld verkleind is. De transfer heeft een gemiddelde bitrate van 8,88 mb/s, maar voor een special edition is de beeldkwaliteit een teleurstelling. De print is wel grotendeels vrij van vuil en beschadigingen, maar het beeld is behoorlijk korrelig wat de scherpte niet ten goede komt. Een ander wederkerend probleem is macro-blocking, maar gelukkig komen daar geen andere digitale artefacten zoals edge enhancement en compressiefouten bij. Ook op vlak van geluid worden de puriteinen onder ons teleurgesteld, want het originele stereoformaat valt nergens te bespeuren. In plaats daarvan krijg je een Dolby Digital spoor met bitrate van 448 kb/s. Kijken we naar de regio 1 versie dan zien we dat onze buren aan de overkant van de oceaan wel een stereo-track krijgen en daarenboven zelfs een DTS-track. Ons Dolby Digital 5.1 geluidsspoor is kwalitatief in orde, maar biedt beperkte dynamiek. De centrale speaker krijgt de hoofdbrok te verwerken terwijl de surrounds lichte atmosferische en muzikale ondersteuning geven.

EXTRA'S
De extra's staan gespreid over beide discs van deze speciale uitgave met het merendeel op de tweede disc. Op die tweede disc worden nog eens opgedeeld in 4 categorieën: documentaries & featurettes, fun & games, photo galleries en trailers. MGM heeft trouwens ook werk gemaakt van leuk geanimeerde men'’s. Helaas gaan die na een tijdje irriterend werken omdat ze de navigatie vertragen. De voornaamste opmerking die we bij de extra's hebben is dat ze een te geringe substantiële bijdrage leveren. We geven een overzicht.

DISC 1
Audiocommentaar door Mel Brooks (Nederlands ondertiteld)
Regisseur/acteur/schrijver Mel Brooks levert een zicht op het creatieve proces rond de film alsook meer scène-specifiek commentaar. Aan het einde van de film wordt Brooks vergezeld door co-schrijver Ron Graham wat het commentaarspoor zeker ten goede komt. Het was misschien geen slechte zaak geweest om de twee van bij het begin samen te zetten. Dit commentaar kan je beluisteren in Dolby Digital 2.0.

Dink audiocommentaar (niet ondertiteld - duh)
Dit is eerder een aardigheid dan waardevol bonusmateriaal, want als je de film kent, dan weet je dat de Dinks kleine mannetjes zijn die enkel "dink" zeggen. Boeiend, niet? Net zoals het commentaarspoor van de regisseur is dit beschikbaar in Dolby Digital 2.0.

Easter egg
Voor de freaks bevat disc 1 ook een leuke easter egg die toelaat om de film in "ludicrous speed" te bekijken. Het lijkt net op een videoband die wordt voorgespoeld en deze optie is ook voorzien van geluidseffecten. Wil je zelf niet op zoek gaan naar deze easter egg, dan kan je hier klikken voor de uitleg.

DISC 2
Documentaires & featurettes (Nederlands ondertiteld)
Spaceballs: The Documentary (30 min.)
Een aantal cast-leden blikken terug op hun ervaringen bij het maken van de film. Zo zie je onder andere Bill Pullman, Rick Moranis, Daphne Zuniga en Mel Brooks. Er is ook ruimschoots plaats voor complimentjes aan het adres van de crew met betrekking op de technische aspecten zoals bijvoorbeeld de speciale effecten. Leuk, maar niet speciaal verrijkend.

John Candy: Comic Spirit (10 min.)
Een ode aan het werk van wijlen John Candy met commentaar van een aantal co-sterren uit Spaceballs, biograaf Martin Knelman en een paar vrienden. Er zijn ook wat archiefbeelden voorzien uit een interview met de man zelf.

In Conversation: Mel Brooks & Thomas Meehan (20 min. 32)
Een conversatie die een reeks interessante dingen aan het licht brengt voor mensen die weinig van de film kennen. Die-hard fans zullen er echter weinig wijzer uit worden. De twee hebben het bijvoorbeeld over het feit dat Spaceballs niet de originele titel was, over de aanpak van Brooks bij het schrijven van screenplays en waarom men voor de naam Druidia koos.

Spaceballs: The Storyboards (6 min. 43)
Vergelijking van een aantal scènes tegenover de storyboards voor die scènes.

Fun & games (niet ondertiteld)
Spaceball-Ups
6 continuïteits- en technische fouten met een korte omschrijving en bijhorende clips. Leuk dat de makers dit niet onder stoelen of banken steken.

Space Quotes
Een aantal clips met memorabele quotes uit de film.

Spaceballs: The Trivia Quiz
Langdradige quiz met meerkeuzevragen over de film. Een goed of fout antwoord wordt aangegeven met korte terugkerende clips en wie alle vragen heeft doorlopen krijgt maar een schamele beloning.

Spaceballs: The Photo Galleries
Je hebt de keuze uit 3 fotogallerijen met foto’s en sketches van achter de schermen, de kostuums en het artwork.

Trailers (niet ondertiteld)
Een drietal trailers van vrij slechte kwaliteit.

CONCLUSIE
Fans van Spaceballs wachten al een tijdje op een speciale uitvoering en dat geduld wordt niet echt beloond. Voor een special edition ligt de lat toch een stuk hoger dan wat MGM hier biedt. Een bedenkelijk beeldformaat, teleurstellende beeldkwaliteit, geen origineel geluidsformaat en tamelijk belabberde extra's vormen toch stof tot nadenken.