ANNE FRANK -DE LAATSTE 7 MAANDEN
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2005-05-06
FILM
Deze documentaire begint in de zomer van 1942. In Amsterdam besluit Otto Frank onder te duiken met zijn gezin wegens het anti-joods klimaat. In het begin van de jaren '30 is hij met zijn vrouw van Frankfurt naar Nederland gekomen in de hoop aan de Nazi's te ontsnappen. Frank heeft een kantoor op de Prinsengracht en een jaar lang werkt hij aan de voorbereiding van zijn plan. In juli 1942 deelt zijn onderverhuurder aan een vriendinnetje van Anne mee dat de familie naar Zwitserland is uitgeweken. Naar nu algemeen bekend is zit de familie ondertussen in
het Achterhuis. Twee jaar later, in de zomer van 1944 wordt de schuilplaats van de Franks verraden. De familie komt in kamp Westerbork in de provincie Drente terecht. Ondertussen is de landing van de Amerikanen en hun bondgenoten op de Franse kusten in Normandië al een feit. Niemand verwacht dat de Duitsers nog de kans zullen krijgen om joden af te voeren, maar dat gebeurt wel: op 3 september 1944 gaat het laatste transport van Westerbork naar Auschwitz. De familie Frank zit op die trein, samen met een aantal vrienden en bekenden uit Amsterdam, samen zo'n 1100 mannen, vrouwen en kinderen. Iedereen hoopt dat de geallieerden een bombardement op de trein zullen uitvoeren, of hem tegenhouden, en men gaat ervan uit dat naar Polen rijden sowieso niet meer tot de mogelijkheden behoort, maar een paar dagen later rijdt de goederenwagon het station van Auschwitz binnen. Zieken, zwakken, oudere mensen en kinderen worden afgezonderd en dezelfde dag nog vergast en gecremeerd. Wie jong en gezond is blijft leven.
Edith Frank en haar dochters Margot en Anne komen samen in een barrak terecht, maar het leven is er zwaar, de levensomstandigheden moeilijk, de voedselverschaffing slecht. Margot en Anne worden naar Bergen-Belsen gebracht wanneer er schurft wordt geconstateerd. Later zullen ze allebei tyfus krijgen. Half maart 1945 sterft eerst Margot en de dag nadien Anne aan ontbering. Een maand later bevrijden de Russen het kamp.
Het Dagboek Van Anne Frank is wereldberoemd geworden en staat symbool voor de uitroeiing van 6 miljoen joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Waar het verhaal van Anne eindigt bij de laatste regels van haar dagboek, gaat deze documentaire voort en onderzoekt hoe het Anne en haar familie is vergaan nadien. Aan de hand van getuigenissen met schoolvriendinnetjes, buurmeisjes en kennissen van de meisjes Frank stelt regisseur Willy Lindwer in samenwerking met de TROS, de BRT en het COBO-fonds in 1988 een documentaire samen over de laatste reis van Anne Frank en haar familie naar Auschwitz en Bergen-Belsen. De reportage begint met een beeld van de transportdocumenten: de Nazi's hebben een ziekelijke zin voor nauwkeurigheid en noteren heel gedetailleerd wie er met het laatste transport uit Westerbork vertrekt. De familie Frank zit in de strafafdeling wegens hun onderduikactiviteiten. Aan de hand van herinneringen en anekdotes rijgen de overlevenden de jeugd van Anne Frank en de moeilijke tijd in de kampen aan elkaar en beschrijven een familie die nauwelijks bestand is tegen de ontbering en het fysieke leed. De verhalen van de joodse vrouwen zijn pijnlijk maar eerlijk en zonder veel dramatiek of goedkoop sentiment. Ze zijn niet immuun geworden voor hun eigen ervaringen, maar regisseur Willy Lindwer kiest resoluut voor een strakke montage van korte fragmenten die het aangesneden onderwerp met enkele goedgeplaatste quotes situeren en verduidelijken. Voor de rest toont hij uniek beeldmateriaal van toen: heel veel perronmateriaal uit Westerbork, straatscènes uit Auschwitz en opnamen uit Belgen-Belsen na een stormramp waarbij de voorlopige tenten weg zijn gewaaid en de geïnterneerden als hoopjes miserie tussen brokstukken en modder zitten.
Eén van de belangrijkste opmerkingen komt van een vriendinnetje van Anne Frank: waarom heeft niemand de spoorlijn tussen Westerbork en Duitsland niet gebombardeerd, de geallieerden stonden toen al aan de Frans-Belgische grens? Waarom heeft niemand de trein tegengehouden? Het antwoord blijft uit, het vraagteken blijft als een Zwaard van Damocles in de lucht hangen, maar de oplossing is eenvoudig: omdat niemand interesse had. Omdat de meerderheid van die levende lijken toch ten dode was opgeschreven, omdat ze geen strategisch of militair nut hadden, omdat het toch maar joden waren. Vandaag denken we daar helemaal anders over, toen niet. Toen vond men van de Amerikaanse westkust tot de grens met Azië dat joden een lastig en moeilijk volkje waren. Jodendiscriminatie was algemeen bekend, algemeen aanvaard en werd algemeen toegepast.
BEELD EN GELUID
Anne Frank: De Laatste 7 Maanden is een documentaire uit 1988 en bestaande uit archiefmateriaal uit WOII en nieuwe interviews. Het oude beeld is vaak goed van kwaliteit, maar vertoont ook beschadigingen. De nieuwe opnamen zijn netjes en goed van kwaliteit. Het geluid heeft dezelfde eigenschappen: de interviews zijn van goeie kwaliteit, het archiefbeeld is meestal zonder geluid met pianomuziek als achtergrond.
EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.
CONCLUSIE
Anne Frank: De Laatste 7 Maanden is een indrukwekkend portret van de laatste maanden van Anne Frank, maar tegelijk – en even boeiend – geeft het een beeld van vrouwen uit haar omgeving die mee op transport gingen en die Anne en Margot tot op het einde hebben meegemaakt. Het materiaal is met zorg en de inhoud met respect behandeld. Zonder moeite leeft de kijker mee met de herinneringen van de getuigen en met het beeld dat wordt geschilderd van wat zijzelf en Anne Frank hebben meegemaakt op hun laatste reis naar de hel. Pijnlijk, indrukwekkend, belangrijk.