FILM
1996: in een hotelkamer in Hong Kong werkt een schrijver aan een science fiction-roman die zich afspeelt in de toekomst: het eiland voor de Chinese kust is uitgegroeid tot een futuristische industriële megastad met hoge verticale structuren gehuld in grauwe mistbanken van luchtvervuiling. Langs de gevels van doorzichtige anonieme gebouwen scheuren treinen tegen gigantische snelheden van de ene kant van de stad naar de andere. Ze brengen reizigers naar het jaar 2046, het jaar waar mensen naartoe willen om oude herinneringen en oude bekenden of geliefden terug te vinden. Want 2046 is een magisch jaar, misschien wel de toegangspoort tot het verleden. Voor Chow Mo-wan (Tony Leung) is 2046 evenwel ook het nummer van de kamer naast de zijn, waar hij halfweg de jaren’60 Su Lizhen (Gong Li) leert kennen, een jonge beeldschone en mysterieuze vrouw die jaren later dé vrouw van zijn leven zal blijken te zijn. Maar Chow is en was een dandy, een man die graag met vrouwen flirt, die graag vrouwen versiert zonder dat er sprake is van een relatie, van een band die verder gaat dan lichamelijke begeerte en seks. Chow wil naar 2046 in de hoop Su Lizhen terug te zien.

Tijdens het schrijven van de roman glijden Chows gedachten voortdurend af naar zijn mondaine periode: hij was journalist, schreef columns tegen een hongerloon, en verdeed zijn tijd op parties en recepties waar hij mooie en aantrekkelijke vrouwen het hof kon maken. Zijn leven verandert echter wanneer hij kennis maakt met de buurvrouw van kamer 2046 en zijn aandacht naar haar verlegt. Er volgt een lange nacht met even lang erotisch spelletje, maar nadien betaalt Chow zijn buurvrouw voor de geleverde diensten. Su Lizhen is verveeld en beledigd, legt zich bij de feiten neer en wordt verliefd op haar buurman. Maar voor Chow blijft de relatie met Su Lizhen een tussendoortje. Hij wil wel trouw zijn voor even, maar niet meer dan dat. Op Su Lizhens verzoek om geen andere vrouwen te ontvangen op z’n kamer gaat hij niet in. Dus probeert zij hem jaloers te maken door kerels mee naar kamer 2046 te brengen. Haar tactiek slaagt, maar dan verdwijnt ze uit zijn leven, definitief. Alle latere vrouwen in zijn leven zal Chow vergelijken met Su Lizhen, en telkens zal zijn oordeel in haar voordeel uitdraaien.

2046 is een film over de liefde, over pure en verloren liefde en de hopeloze poging om die liefde weer binnen handbereik te krijgen, om wat achteraf een verkeerde beslissing blijkt te zijn terug te draaien. De achtste film van de Chinese regisseur Wong Kar-wai is dan ook veel meer een film over het verleden dan over de toekomst en de vlucht vooruit die zijn hoofdpersonage probeert te maken, is finaal een stap terug, naar de periode toen hij – maar ook Wong Kar-wai – jong was en onbesuisd, met een gebrekkig verantwoordelijkheidsgevoel en te weinig maturiteit om de essentie der dingen te vatten. 2046 is een melancholische film geworden, een nostalgische terugblik van het hoofdpersonage op zichzelf, een pijnlijke confrontatie met de eigen tekortkomingen, een ultieme poging om gemaakte fouten te herstellen. Wong Kar-wai laat er geen twijfel over bestaan: het hoofdpersonage zit gevangen in z’n eigen web en een nieuwe toekomst is er niet zoals er ook geen trein is die ons naar het jaar 2046 kan brengen.

Wong Kar-Wai is bekend van In The Mood For Love, een film die nauw aansluit bij 2046 en er in feite de voorloper van is, met dezelfde acteurs, een gelijkaardige thematiek en gesitueerd in dezelfde periode. De vrouwen in Kar-wais films zijn diva’s, iconen, haast goddelijke wezens wat hun fysieke uitstraling betreft: perfecte lichamen, wondermooie gezichten, sprookjesachtige toiletten, majestueuze en sierlijke gebaren. Op het eerste gezicht zijn ze koel en afstandelijk, hautain en zich bewust van hun kwaliteiten, pas na een eerste kennismaking vallen de maskers af en toont de regisseur ze als kwetsbare en fragiele wezens, veel minder zelfstandig en geëmancipeerd dan ze lijken, begrensd door maatschappelijke conventies en culturele invloeden. Wong Kar-wai laat ons de werkelijkheid in louter fragmenten zien en vertekent zo de realiteit: een close up van vrouwenbenen op hoge hakken, een hand die beweegt, een haarlok die wegschuift, een wolk sigarettenrook die passeert, een gezicht dat maar gedeeltelijk zichtbaar is in een deuropening. Hetzelfde procédé past hij toe op het decor: van Hong Kong zien we alleen details, het reclamebord van een hotel, de trappen van een cabaret, de gevel van een gebouw. De stad zelf zien we nooit. De handelingen spelen zich bijna allemaal binnenskamers af in de nauwe gangen van het afgeleefde hotel en de claustrofobische kleine kamers met muren van dun plastic. Ook de tijd wordt gefragmenteerd: Wong Kar-wai toont fragmenten van verleden en heden zonder duidelijke waarschuwing. Alleen de toekomst wordt gemarkeerd door zwarte tussenstroken met de datum of het tijdsverloop erop. Voor de toeschouwer lijkt het alsof hij meegezogen wordt in een taifoen waar hij alle controle op plaats en tijd verliest. De plot wordt ondergeschikt gemaakt aan de stemming, de kleuren, het geluid, de regie en de montage en 2046 verandert in een zelden ervaren zinnelijke reis door Wong Kar-wais universum, een uniek project waarmee hij in de hedendaagse filmwereld een zeer aparte plaats inneemt.

Het is jammer dat de kijker in het eerste deel van de film, zeg maar het vrij moeilijk toegankelijke sf-gedeelte, bijna uitsluitend getrakteerd wordt op de technische toverkunsten van het Chinese wonderkind Wong Kar-wai. Pas rond de 60ste minuut ruimt hij plaats voor de vrij sterke emoties die in 2046 zijn opgeslagen en plaatst die in een min of meer chronologische handeling. Maar ook dan is het een kwestie van bij de les te blijven, want vooruitblikken en flash backs blijven als in een centrifuge door elkaar waaieren. Bij momenten is er echt geen touw aan vast te knopen en moet men de film ondergaan zoals een warme zomerwind, de geur van aarde en kruiden tijdens een boswandeling, het zout van de zee: zich laten meedrijven op de beeldenvloed en de sfeerschepping, de magie van een kunstwerk, zonder meer. Wong Kar-wai levert nooit een vrijblijvende film af à la Hollywood. Zijn werk is verwant met de Europese auteursfilm. Het is zeer persoonlijk en deels autobiografisch. Een scenario is er nooit, hooguit een verhaaltje, een anekdote die hij langzaam uitwerkt samen met zijn technische ploeg en met de acteurs op de set of tijdens de repetities. De ontwikkeling van het verhaal ligt gedurende de draaiperiode niet vast, toevalligheden en omstandigheden kunnen op elk moment voor nieuwe wendingen en wijzigingen zorgen. Deze manier van werken vraagt heel veel goodwill en energie van de acteurs. Het is bekend dat Kar-wai een scène tot 40 keer laat overdoen, ook al is er maar 1 zinnetje dialoog. Hij is een perfectionist, een visionair kunstenaar en door de budgettaire beperkingen een duiveltje-doet-al. 2046 werd over een tijdspanne van 4 jaar ingeblikt, lag soms weken en maanden stil en overlapte met de draaiperiode van In the Mood for Love.

BEELD EN GELUID
2046 lijkt bij momenten op een Japanse manga, een genre dat in de jaren ’60 zijn opgang maakt in het land van de rijzende zon: uitvergrote details, gedeeltelijk zichtbare scènes, diepe perspectieven, felle tinten en monochrome kleurvlakken. Op dvd ziet het er allemaal schitterend uit met een zwoele sfeer door veel donkere vlekken verknipt met neonlicht, bruinen en sepia om broeierigheid en benauwdheid op te wekken. Prima transfer naar dvd met af en toe een onscherp beeldje en een vuiltje. Het geluid bij Wong Kar-wai is altijd belangrijk, met donkere klanken en grote contrasten. Er is het spel van stemmen in een mooi en vloeiend Chinees (wellicht Cantonees en Mandarijn door elkaar – het ene vrij staccato, het andere zangerig op het einde van de zinnen), de geluiden van de stad in de toekomst en de trein die er naartoe raast, allemaal heel bijzonder met veel dynamiek en een grote rol voor de surround. In de muziektrack worden alle registers opengetrokken met veel aandacht voor de laagste en de hoogste geluiden uit het register. Veel klassieke muziek is aangewend die regelmatig hernomen wordt om ankers te leggen. Heel mooi. De toeschouwer is uiteraard voor 100 procent aangewezen op de ondertiteling. Ze staat in een goed leesbaar type en is perfect geplaatst, maar de 5-seconden-regel (de tijd die nodig is om een ondertitel comfortabel te lezen) wordt heel vaak overtreden in de snelle dialogen. Het gevolg is dat de volgende titel al op het scherm staat terwijl de andere nog maar half is gelezen.

2046 zit in een prachtige zwarte plastic box met afgeronde hoeken. De titel is in reliëf en witte letter op het doosje geschilderd. In het midden van de box zit een transparante cirkel en zie je de dvd zitten. Beide dvds liggen op elkaar en niet zoals gebruikelijk in aparte vakjes naast elkaar. Een hebbeding, zonder meer.

EXTRA'S
De dvd bevat een vrij lang Interview met Wong Kar-wai, jammer genoeg versnipperd in kleine onderbroken fragmentjes waardoor de spanning van het gesprek gedeeltelijk teniet is gedaan, maar voor de rest inhoudelijk zeer interessant. In een Behind the Scenes van exact 20'46" minuten komen de producer, Wong en de acteurs aan het woord over de samenwerking, de personages, etc. 2046 in Cannes is een portret van de zegetocht van de film in Cannes in 2004 en bevat een lang gesprek met de organisatoren van het festival over z'n moeilijke geboorte en de problemen om hem tijdig in Cannes te krijgen. Voorts de Originele bioscooptrailer.

CONCLUSIE
2046 is een indrukwekkende film, een eigenzinnig en uniek project over liefde, maar evenzeer over herinnering en dus over het verleden: we zijn wat we zijn omdat we een zeer specifiek verleden hebben en ons gedrag en onze acties zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden. Bezig zijn met dat verleden leidt tot zelfbevraging over de fouten die zijn gemaakt en de behaalde successen met als consequentie de innige wens om dingen over te doen, te corrigeren. Wong Kar-wai brengt in deze film een interessante illustratie van dat thema. Maar eventuele kopers zijn gewaarschuwd: 2046 is geen makkelijke film, vrij hermetisch zelfs en beter te beleven door wie het vroegere werk van Wong kent. 2046 is een auteursfilm, grote kunst en zonder meer een arthaus-productie die niet tussen cola en chips even snel verhapt wordt. 2046 stelt eisen aan de grijze massa. Een goede tip: bekijk in elk geval eerst de extra’s. Er wordt niks verraden, maar wel veel noodzakelijke uitleg gegeven over de inhoud, de bedoeling, de regie en de montage van de film. In geval van twijfel: eerst huren, dan pas kopen.