FILM
Ignacio (Fele Martínez) is filmregisseur, dertiger en homo. Hij heeft naam gemaakt met niet onverdienstelijke films, maar hij zit al een tijdje zonder inspiratie en zonder bruikbaar script. Hij heeft een zgn. writer’s block, snuffelt wat in kranten en knipt af en toe een artikel uit dat bruikbaar kan zijn. Op een middag krijgt hij bezoek van z'n oude schoolmakker Enrique (Gael García Bernal), met wie hij als jongen van tien iets heeft gehad op school bij de paters en die ondertussen acteur is geworden. Ignacio heeft moeite om de Enrique van toen te herkennen in de vreemde man van nu, maar goed, het is zo lang geleden. De oude bekende is op zoek naar werk als acteur, liefst in een film van Ignacio, die hem vertelt over zijn creatieve crisis, waarop Enrique een scenario van eigen hand op tafel legt: een verhaal van indertijd bij de paters, bij pater Manolo (Daniel Giménez Cacho ), de directeur, die hun relatie ontdekte en Enrique van school stuurde.

Meer heeft de omstreden en controversiële Spaanse regisseur Pedro Almodóvar niet nodig om ons meer dan 100 minuten lang in de ban te houden van zijn spannende, meeslepende en vooral ingenieus opgebouwde vertelling met een zeer verrassende uitkomst. Wie dacht dat de meester met Hable con Ella het beste van zichzelf had gegeven en nog moeilijk dat niveau zou halen met een nieuw project, zal kunnen vaststellen dat Almodóvar nog een groot arsenaal verhalen in voorraad heeft. Ondanks de weinige sympathie die Ignacio voor zijn oude schoolkameraad voelt, laat de regisseur hem aan de slag gaan met het script dat de naam "La Visita" of het Bezoek draagt en voor we het goed en wel beseffen neemt hij ons mee terug in de tijd naar de kloosterschool waar Enriques verhaal begint met de ontmoeting van de beide jongens. Of beter: we zien Enrique zelf, opgetut als een goedkope travestiet samen met een al even opgelakte en verwijfde vriendin een bezoek brengen aan de oude school en de kerk binnenstappen waar pater Manolo net de misviering beëindigt. Daarmee zet Almodóvar een tweede verhaallijn op en wanneer we vervolgens de beelden te zien krijgen van de ziekelijke kindermisbruiker pater Monolo versus de beide jongens die zich opsluiten in een toilet naast de slaapzaal, is de verfilming van Het Bezoek - als derde verhaallijn - eveneens begonnen. De Spaanse regisseur schoffelt vanaf dan de drie verhaallijnen haarfijn door elkaar en daagt de toeschouwer uit om in dit voor- en achteruit spoelend drama, een kluwen van jonge en volwassen Ignacios en Enriques, getraumatiseerde en wraakzuchtige karakters, elkaar tegensprekende versies en onverwachte ontwikkelingen, de bomen in het bos nog te herkennen.

Het is onduidelijk in hoeverre La Mala Educación autobiografisch is of flarden autobiografisch materiaal bevat dat ontleend in aan het leven van Pedro Almodóvar zelf. Toch blijft het een feit dat deze Spaanse regisseur, zelf homo en een flamboyante en populaire verschijning in het Madrileense nachtleven, voor zijn zeer persoonlijke verwerking put uit zijn eigen biotoop, waardoor de spanning die hij weet op te bouwen getuigt van een oprechtheid en een grote bekendheid, om niet te zeggen vereenzelviging met het materiaal dat hij in een scenario giet en vervolgens op film vastlegt. Tegelijk met de ontwikkeling van de verhaallijnen, smokkelt hij een mysterieuze, broeierige en dreigende sfeer naar binnen die wordt ondersteund door de standpunten van de camera en de lichtinvallen op zijn taferelen. Almodóvar werkt veel met spotlicht, waarbij de actie in een onrealistisch en onheilspellende atmosfeer wordt gedompeld om in een volgende scène, overgoten met zuiders zonlicht, de lijn door te trekken maar dan vanuit de dialoog, of het ontbreken daarvan, of vanuit het beeld waarmee hij suggereert maar niets vertelt over de achterliggende machinaties.

Via deze enscenering creëert hij ongemak bij de toeschouwer, onzekerheid over wat real time is en wat tot het afgesloten verleden of tot de draaiboekscènes van Ignacio behoort. Tot overmaat van ramp laat de regisseur Ignacio op stap gaan naar de geboortestreek van Enrique en een bezoek brengen aan zijn moeder waar hij verneemt dat de vork nog helemaal anders aan de steel zit. Voor de toeschouwer komt die evolutie aan als een kei in een kikkerpoel. Even lijkt het erop alsof hij alle vaste grond onder z'n voeten voelt wegschuiven. Wat een begrijpelijk en makkelijk te volgen verhaal lijkt, is plots een puzzel waarvan de stukken toch niet passen: welke clues hebben we gemist, waar hebben we ons door de regisseur op een verkeerd been laten zetten, welke persoonsverwisseling hebben we niet gezien? Het resultaat is nog meer onzekerheid over Almodóvars bedoelingen en de richting die hij ingaat. Wat op een zweterige en klamme vertelling leek uit Pedro Almodóvars universum van homoseksuelen en travestieten en het hele aura van seksuele overdaad en uitspattingen, nachtbrakerij in zwoele en decadente bars en disco’s, kiest als bij donderslag een heel andere richting. Het verhaal neemt nieuwe vaart, verpakt in exotisme en schrijnend exhibitionisme.

Almodóvar veroordeelt niet, hij is niet prekering, hij wil niet de zoveelste zedenles door de strot duwen, hij registreert, laat het beste en het slechtste van zijn karakters aan de oppervlakte komen, toont het dierlijke in de mens, het misbruik, de vernedering, het egoïsme, de seksuele perversie en de smalle grens tussen wat niet en zo meteen wél kan. Zijn kennis van de menselijke aard is bijzonder groot, want alleen daar is het Almodóvar om te doen,:het menselijke zijn in al z’n schoonheid, barbaarsheid en ongevoeligheid vóór eerlijkheid en respect. De Spaanse regisseur verplicht te toeschouwer om aan zijn handje te lopen en het hele proces van zeer dichtbij, van binnenuit, mee te maken. Hij neemt hem mee door prachtige decors en adembenemende ensceneringen, maar met hetzelfde gemak door de hel, de onderwereld van bedrog en misprijzen.

BEELD EN GELUID
La Mala Educación baadt afwisselend in zwoel en realistisch licht, waarbij er in de buitenopnames bijna sprake is van overbelichting. Het geeft de fragmenten een zeer open sfeer, Spanje op de heetste dag van augustus met de hitte die opstijgt uit het tarmac en het beton; de omgeving die nauwelijks schaduw biedt en beschutting tegen een alles verzengende zon. Het contrast met de interieuropnamen is groot: de koelte van het kerkgebouw waarbij je het koude verfrissende briesje bijna als onaangenaam langs de wang voelt waaien, de dreigende sfeer van de kloosterschool, de donkere gangen, de verduisterde slaapzaal, de toiletten onder fel neonlicht, de grimmige en diepe trekken op het gespannen gezicht van pater Monolo. De transfer is perfect, zonder vuil of beschadigingen. Het is niet noodzakelijk aangegeven op de hoes, maar het bonusmateriaal op deze dvd staat in 1.85:1, terwijl de film zelf in 2.35:1 staat.
Het geluid is zeer erg aanwezig. Almodóvar schrikt er nooit voor terug om de muziek heel fel te laten contrasteren met de sfeer die de beelden oproepen. Onder de onaangename scènes schuift hij het kerkkoor van Barcelona, engelenmuziek, meer dan duizend jaar oud en van een vroomheid en schoonheid die nauwelijks te vatten is. Ondertussen vertelt de kleine Ignacio dat hij het wegsturen van Enrique probeerde te voorkomen door zich aan pater Monolo te geven, maar dat het schoolhoofd zich niet aan zijn belofte heeft gehouden.

EXTRA'S
Het pakket extra's op deze dvd stelt in feite heel weinig voor: een Making of, niet veel meer dan een zeer korte weinig zeggende impressie van de setopnamen, Weggevallen scènes, twee korte fragmenten zonder veel toegevoegde waarde, de Originele Bioscooptrailer en een miezerige, weinig overtuigende Teaser trailer, een korte Fotogalerij van de hand van Almodóvar zelf, en tenslotte Persinfo met de ontwerpen voor de affiche van de film en biografische gegevens. Een tegenvaller.

CONCLUSIE
La Mala Educación is een hoogtepunt in het oeuvre van Pedro Almodóvar. Niemand hoefde nog overtuigd te worden van zijn grote en unieke talent en toch, toch zet hij met deze films de bakens nog een stuk vooruit en vertelt een verhaal dat alleen hij in staat is om tot een goed einde te brengen, zonder veel sentimentele overdaad en toch een stevige portie eerlijkheid en openheid. La Mala Educación is grand cru Almodóvar, zonder meer. Jammer van de magere extra’s op een dvd die een uitgebreid interview met de regisseur verdient over het ontstaansproces van deze beklijvende film.