FILM
1. Whatever goes upon two legs is an enemy.
2. Whatever goes upon four legs, or has wings, is a friend.
3. No animal shall wear clothes.
4. No animal shall sleep in a bed.
5. No animal shall drink alcohol.
6. No animal shall kill any other animal.
7. All animals are equal.

Dat zijn de regels die de dieren van de Manor Farm afkondigen na het verdrijven van Mr. Jones, de eigenaar van de boerderij. Na jaren van onderdrukking, uitbuiting, mishandeling en onvoldoende voeding steken de dieren de koppen bij elkaar en besluiten af te rekenen met de brutale en tirannieke boer. Mr. Jones vlucht met zijn vrouw naar het dorp en Old Major (stem Peter Ustinov), het zwaarste en oudste varken op het bedrijf neemt de leiding in handen. Ze noemen de boerderij Animal Farm.

Onder de professionele leiding van Old Major groeit de farm uit tot een plaats waar alle dieren gelukkig zijn. Ze leren lezen en schrijven en de harmonie is totaal. Uiteindelijk zijn het alleen de slimsten – de varkens – die verder komen dan ABC en de 7 leefregels formuleren. Ze worden samengevat als: "vier poten goed, twee poten slecht". Maar na de ongelukkige dood van Old Major verandert de situatie. Het varken Napoleon neemt de leiding in handen en voedt de jonge pups van Mollie (de hond) op tot een privé-militie. De andere dieren worden onder druk gezet om meer te presteren, langere dagen te maken en minder voedsel te consumeren. 's Nachts als alle dieren slapen, past varken Squealer, de rechterpoot van leider Napoleon (een zwart varken) in het geniep de leefregels aan. Daarop aangesproken vertelt hij de dieren dat de regels altijd al geweest zijn wat ze zijn. Snowball, de opvolger van Old Major en leider van het gematigde kamp is een doorn in het oog van Napoleon die, gesteund door de groep domme en volgzame schapen, op een gelegenheid wacht om met zijn tegenstander af te rekenen. Die krijgt hij als de bouw van een windmolen ter sprake komt: Snowball wordt van de boerderij verdreven.

Napoleon is nu de sterke leider en hij heeft een bliksemafleider: alle goeie ideeën van zijn opponent smokkelt hij via een achterpoortje terug binnen in zijn beleid en wanneer dingen fout gaan is het Snowball die de saboteur en de slechterik is. De dieren, goedgelovig als ze zijn, met trekpaard boxer aan de kop, protesteren nauwelijks of niet. Ze merken ook niet dat de slogan vier poten goed, twee poten slecht tijdens de nacht is bijgewerkt tot vier poten goed, twee poten beter. Napoleon en zijn kompanen gedragen zich ondertussen steeds meer als mensen, slapen in het bed van Mr. Jones, dragen kleren zoals mensen en gaan zelfs op twee poten lopen! Het leven op de boerderij is nu erger dan in de tijd van Jones: de dieren zijn uitgemergeld en krijgen nauwelijks de tijd om op krachten te komen. Het eten is gerantsoeneerd want het wordt verkocht aan de boeren uit de omtrek in ruil voor whisky. Vrije tijd is er niet meer want de werkweek is opgetrokken tot 64 uur en terwijl de dieren verkommeren zitten in het woonhuis Napoleon en Co. te schransen met de buren. Mollie, de hond, die door het raam naar binnen tuurt, ziet geen verschil meer tussen mens en varken.

Animal Farm van de Britse schrijver George Orwell verschijnt in boekvorm in 1946. Het verhaal begint ten tijde van de Russische Revolutie. Het werkje, minder dan 100 pagina's dik en groot gedrukt, is een satire op het Sovjetsysteem. Net zoals de massa's in Rusland gooien de dieren op de boerderij het juk van de onderdrukker van zich af en nemen het heft in eigen handen. Maar van de beloofde welstand en vrijheid komt maar weinig terecht. George Orwell, geboren in India in 1903, afgestudeerde van Eton en vrijwilliger in de Spaanse burgeroorlog (1936), beschrijft in deze korte novelle zijn afkeer voor het dictatoriale communistische regime. Snowball is Trotsky, de figuur die ook in de Russische Revolutie het onderspit moet delven en in Napoleon herkennen we trekjes van Lenin en Stalin. Old Major, de bedenker van de bevrijdingsstrijd, is Karl Marx. George Orwell wijst in Animal Farm op de nefaste gevolgen voor de maatschappij wanneer gedachtegoed dat op zich in orde is, misbruikt wordt voor het persoonlijk gewin van een enkeling of een groep. Op het ogenblik van de publicatie van het boek palmt Stalin een groot gedeelte van Oost-Europa in. Van de beloofde vrijheden en het respect voor de democratie komt weinig terecht. Onder de benaming 'Democratische Republiek' wordt in Oost-Duitsland de communistische dictatuur ingevoerd, een regime dat geen oppositie duldt. Hetzelfde gebeurt in andere Balkanstaten.

In Animal Farm legt Orwell haarscherp uit hoe dictators te werk gaan om aan de macht te komen, welke middelen ze ter beschikking hebben om hun macht te consolideren en welke methodes ze toepassen om de brainwash te organiseren. Animal Farm is een satire, een bitter beeld van hoe het communisme alle creativiteit en initiatief van individuen doodt. Het boek was lange tijd omstreden gedachtegoed, het werd gecontesteerd door linkse intellectuelen, maar de geschiedenis heeft Orwell gelijk gegeven. Niet dat het kapitalistische systeem vrij te pleiten is van mistoestanden, in tegendeel, alleen was George Orwell van oordeel dat het communisme wegens de methode en de negatieve bijverschijnselen geen werkbaar alternatief kan zijn. De eerste filmversie van Animal Farm verscheen in de Verenigde Staten in 1954. Het gaat om een tekenfilm of animatiefilm die over het algemeen hoger gewaardeerd wordt dan deze 1999-filmversie met echte mensen en echte dieren. Toch is Animal Farm een ernstige film die zich richt tot volwassenen en niet tot kinderen, hoeveel plezier die er ook aan mogen beleven. Er is uiteraard de moeilijkheid om de dieren te laten praten en om de varkens in laatste instantie als mensen voor te stellen. De makers hebben evenwel een aanvaardbare manier bedacht om dat technisch probleem op te vangen.

BEELD EN GELUID
Het beeld van Animal Farm is meer dan behoorlijk met overwegend donkere tinten die passen in de sfeer van bedruktheid en oppressie. De stemmen van de dieren komen van bekend sterren als Peter Ustinov, Kelsey Grammer, Ian Holm en Julia Louis-Dreyfus en wanneer de vergadering in de schuur in volle gang is schetteren de geluiden van de verschillende soorten hoevedieren uit alle windstreken door de kamer.

EXTRA'S
Deze dvd bevat de filmografie van Peter Ustinov, de biografie en de bibliografie van George Orwell (allemaal tekst), een fotogalerij en de originele bioscooptrailer.

CONCLUSIE
Met Animal Farm zijn hele generaties naoorlogse schoolkinderen opgegroeid. Omdat de democratie nog voortdurend onder druk staat op diverse plaatsen in de wereld, blijft deze politieke satire van George Orwell onverminderd actueel. Over de aangewende methodes in de film kan men discussiëren, maar de problematiek die Orwell aanwijst in zijn novelle komt duidelijk en overtuigend uit de verf. Animal Farm is een film waarvan de boodschap altijd luider zal klinken dan de roem die de regisseur er voor in ontvangst kan nemen, want het blijft een moeilijke materie om vast te leggen op pellicule. Verplichte kost.