FILM
Backbeat wordt nogal eens aangekondigd als de film over The Beatles in Hamburg en dat is jammer want deze productie gaat maar heel zijdelings over John, Paul, George en Ringo, maar vooral over John Lennons beste vriend Stuart Sutcliffe, bassist en lid van de groep in de periode dat die in Liverpool en Hamburg in het club-circuit speelde. Begint het verhaal van The Beatles in 1960 wanneer John Lennon zijn boezemvriend overhaalt om samen een rock'n roll-bandje te beginnen of eerder op het moment dat hun eerste single Love Me Do zich in 1963 heel bescheiden in de Engelse hitparade nestelt? Het zou met andere woorden jammer zijn om over Backbeat te praten en te schrijven in termen van de film over The Beatles voor ze The Beatles waren en de aandacht af te leiden van een dramatisch gegeven dat op zichzelf staat en waardevol genoeg is om te worden verteld.

We leren Stu (Stephen Dorff) en John (Ian Hart) kennen in een bar in Liverpool. Het is 1960, laat op de avond en rokerig in de gelachzaal en bovendien heeft Stu teveel op, maakt wat foute opmerkingen over het zangeresje op het podium en krijgt last met haar vriend en zijn maten. Hij houdt er een paar gekraakte ribben, een bloedneus en een hoofdwonde aan over. En fait divers dat hem twee jaar later fataal zal worden. Na zijn herstel vertrekt de band (Lennon, Sutcliffe, McCartney, Harrison en Steve Best aan de drums) naar Hamburg voor een serie cluboptredens. De club ligt midden op de Reperbahn en de Liverpudlians treden er elke avond van de week twee keer op, het laatst om 01.00 uur ’s morgens. Het tempo is moordend, want na de show zijn er de meiden en de drank. Na verloop van tijd worden de jongens prikkelbaar. Stu wordt verliefd op Astrid Kirchherr (Sheryl Lee), een fotografe die haar vriend Klaus Voormann (Kai Wiesinger) meebrengt of omgekeerd en dat schiet bij John in het verkeerde keelgat, want die heeft gewoon een oogje op alle leuke meisjes die in de buurt van de band komen. De tandem Stu-Astrid zorgt voor spanning, zowel bij John als bij Klaus. Maar er blijft niet veel tijd om na te denken, want als blijkt dat George Harrison (Chris O'Neill) geen 18 jaar is (en dus niet in de clubs op de Reperbahn mag komen) wordt de hele groep op de trein richting Engeland gezet.

Voorjaar '61 is de band terug in Liverpool in afwachting van George's 18de verjaardag en kweken ze zich een trouwe schare fans. Hun repertoire beperkt zich tot Amerikaanse rock'n roll-klassiekers die ze op een spannende en vernieuwende manier brengen, ruw en garage-achtig. Maar Klaus wil terug naar Hamburg. Hij mist Astrid en wil in Hamburg naar de kunstacademie om zijn schilderstalent voort te ontwikkelen. Dus gaan de jongens tegen de zomer van '61 terug naar Hamburg en ook daar is er nu sprake van stijgend succes, mede omdat hun typische samenzangstijl zich stilaan ontwikkelt. Klaus krijgt een beurs, gaat schilderen en heeft steeds minder contact met zijn maten. Bovendien is hij niet zo'n beste gitarist en ook niet zinnens om zijn leven lang in een bandje te spelen. Hij slaat Johns waarschuwing in de wind dat The Beatles ooit zeer groot zullen zijn. Astrid bevestigt Lennon's vermoeden: voor John is op termijn zelfs de wereld te klein. Maar Stu heeft voldoende aan Astrid, haar fotografie en zijn schilderkunst. En dan krijgt hij op een feestje een aanval en blijkt hij een hersenbeschadiging te hebben en een paar dagen later, op 13 augustus 1961 om precies te zijn, ramt hij Klaus in elkaar in Astrids flat in een opwelling van jaloezie over een verkeerd begrepen incident, opgesloten in een lichaam waarover hij alle controle verliest. Ondertussen heeft de grote baas van Polydor Hamburg The Beatles een proefopname aangeboden en nemen de jongens hun eerste versie op van Money, My Bonney Is Over The Ocean, Long Tall Sally, Rock'n Roll Music en Mister Postman.

Nog datzelfde jaar overlijdt Stu aan een hersenbloeding en verlaat Pete Best de groep om plaats te maken voor Ringo Starr. Een jaar later, het is dan 1962, na de doorbraak in Engeland en Europa, valt het Amerikaanse publiek massaal voor The Beatles en worden er in de States van hun eerste hit I Wanna Hold Your Hand 13 miljoen exemplaren verkocht, gevolgd door nog 19 nummer 1 hits in de komende 7 jaar, een record dat nooit is gebroken. Astrid Kirchherrs foto's van The Beatles in Hamburg worden in de jaren '80 wereldberoemd. Klaus Voormann wordt na het uiteenvallen van The Beatles gitarist in Johns Plastic Ono Band. John zelf wordt in 1980 voor zijn flat in New York door een fan doodgeschoten.

Regisseur Iain Softley heeft een originele invalshoek gevonden om een film in de marge van The Beatles te maken zonder aan de Story te raken, zonder de werkelijkheid geweld aan te doen. Het scenario voor Backbeat gaat terug op gesprekken met Stu’s moeder en zusje Pauline en vooral op de gesprekken die Softley in Hamburg had met Astrid Kirchherr. Cynthia Lennon (de eerste vrouw van John) zou na het bekijken van Backbeat tegen zoon Julian gezegd hebben: als je deze film gaat zien, kom je je vader tegen. De John Lennon die Ian Hart neerzet is anders dan de bijziende, bebrilde semi-intellectueel en anti war-radicalist in wit kostuum en op witte gympies in het gezelschap van de Amerikaanse Yoko Ono. De John Lennon uit de periode 1961-1962 is een macho, een agressieve punker met het verstand op neuken en gitaarspelen, een harde bolster met een zachte kern, maar door zijn leerlook en zijn typische Presley-kapsel niet meteen een schaapachtige verschijning. Softley laat McCartney – voor de buitenwereld het andere deel van de tandem – grotendeels buiten beeld. Die verschijnt alleen om Stu zwart te maken en hem uit de band te gooien wat bij Lennon heel veel kwaad bloed zet. Paul McCartney was achteraf de enige figuur die de film van slechte commentaar voorzag, ondanks het feit dat zijn personage vrij waarheidsgetrouw is getekend. George Harrison, Pete Best en Ringo Starr komen nauwelijks aan bod. De driehoek Stu-John-Astrid en nadien Stu-Klaus-Astrid blijft centraal staan met Stu, zijn schilderkunst en zijn verhouding tot John en Astrid als centraal thema, voor de regisseur en zijn medewerkers geen makkelijke opdracht.

Backbeat is een muzikale film over liefde en verlies, passie voor vrouwen en voor kunst, over vriendschappen die niet in vraag worden gesteld, ontgoochelingen die onvermijdelijk zijn, een coming-of-age-movie die ver genoeg van The Beatles als tijdsfenomeen afstaat en dicht genoeg bij gevoelens van alle tijden om naast de trouwe schare fans ook jonge kijkers te boeien. Alleen al de soundtrack, met Mike Mills van R.E.M., David Pirner van Soul Asylum, Dave Grohl van de Foo Fighters en personeel van de Afghan Wigs en Nirvana, moet ook dertigers en twens overtuigen en hun over de streep trekken.

BEELD EN GELUID
Het beeld van Backbeat is van gemiddelde kwaliteit en dat komt omdat de camera heel vaak van op de schouder wordt bediend en van de ene scène in de andere flitst waarbij de belichting niet altijd 100 procent in orde is en er schokjes en onregelmatigheden in de beweging optreden. De transfer is goed en zonder mankementen. De kleuren zijn donker van bruin tot roestbruin met veel zwart. De muziek aan de andere kant is grandioos. De muziektrack is vooropgenomen en niet afhankelijk van de omgevingsgeluiden. Het rauwe, nauwelijks gepolijste gitaargeluid en de jagende, uitdagende stem van John Lennon laat regisseur Iain Softley op een prachtige manier tot zijn recht komen zonder de minste poging om de "echte" Beatles tot in de puntjes te imiteren. Daardoor is het geluid van deze film typisch early 60’s en tegelijk toch modern. Prachtige soundtrack.

EXTRA'S
Een massa extra's op deze dvd. Audiocommentaar met de regisseur, de scenarist en de hoofdacteur biedt het gewone procédé van praatjes bij plaatjes en zoals vaak is er weinig rekening gehouden met mogelijke overlappingen met de interviews die nog volgen. Ofwel is dit dus voor een deel een kwestie van dubbel gebruik ofwel zijn de interviews grotendeels overbodig. Het Interview met de regisseur hebben we na het beluisteren van het audiocommentaar dus grotendeels gehad, evenals de Terugblik met regisseur en hoofdacteur: de beste brokken zijn al weg. Verwijderde Scènes bevat twee scènes, allebei tussen Stu en Astrid en die geen van beide van essentieel belang zijn voor de voortgang van het verhaal, zij het interessant om te zien waar een regisseur zoal mee bezig is. Castingsessies bevat de test van Ian Hart (John Lennon), Gary Bakewell (McCartney) en de Duitse discotheekbaas. Essay van de Regisseur is een tekst waarin de regisseur het hele verhaal over de zoektocht naar het onderwerp van zijn film en de contacten met de bronnen toelicht.

CONCLUSIE
Backbeat S.E. van regisseur Iain Softley is een snelle, spannende en leuke film, onderhoudend en nostalgisch. Hij biedt een frisse kijk op figuren die sinds lang bekend zijn en Softley stipt in de marge van de officiële biografie een aantal punten aan die minder of helemaal niet bekend zijn. Deze film is met veel liefde gemaakt in nauwe samenwerking met bekenden van John Lennon en Stuart Sutcliffe. De muziek spettert door de huiskamer en het enthousiasme van de jongens springt makkelijk over op de kijker, jong of oud, het maakt niet veel uit, want Backbeat gaat in de eerste plaats over gevoelens en verdrongen verlangens, geluk en verdriet en uiteraard muziek, schilderkunst, fotografie, Lennon en Sutcliffe.