FILM
Op dezelfde wijze als Robert Altmans MASH over Korea ging – maar eigenlijk op Vietnam zinspeelt –, handelt The Day The Earth Stood Still niet over een bezoeker van een andere planeet. De prent dateert immers uit 1951, de jaren na de Tweede Wereldoorlog, waarin de angst voor reëel wapengekletter plaats had gemaakt voor een minder tastbare vrees: de nucleaire wedloop tussen de Verenigde Staten en de Sovjetunie. Paranoia over de Rode Vijand hield Amerika in een verstikkende greep, in die mate dat een serieuze speelfilm over het onderwerp synoniem zou staan met boxofficevergif. Door het thema te verpakken in een ogenschijnlijk rechttoe rechtaan sciencefictionverhaaltje, wisten regisseur Robert Wise en zijn team echter de massa aan te spreken. En tegelijkertijd het genre van de sciencefictionfilm uit de catacomben van de B-film te tillen.

De plot is simpel: Klaatu, een bezoeker van een andere planeet, landt met zijn vliegende schotel midden in een park in Washington. Het leger neemt hem gevangen, maar wenst niet op het verzoek van Klaatu in te gaan om een algemene vergadering van wereldleiders samen te roepen. Geërgerd door de onwil van de politici, besluit de bezoeker clandestien een eminente wetenschapper op te zoeken, in de hoop dat die wel open staat voor zijn betoog. Meteen ontstaan in Amerika de vreemdste theorieën over het ontsnapte buitenaardse wezen en de indrukwekkende, schijnbaar onoverwinnelijke robot die zijn ruimtetuig bewaakt. Sommigen zien in hem een nieuwe Messias. Maar het merendeel van de bevolking hult zich in een mantel van wantrouwen. Zelfs de nietsvermoedende familie Benson vertrouwt de vreemdeling niet. Ook al logeert die al enkele dagen onder een pseudoniem in hun huis.

The Day The Earth Stood Still confronteert de gewone Amerikaan met z'n eigen tekortkomingen en het grenzeloze wantrouwen dat ieder van ons in het vreemde stelt. Had een New Yorker of een inwoner van Washington in de jaren vijftig een reden om Moskovieten te haten? Natuurlijk niet. In Moskou deden de huisvrouwen waarschijnlijk net zo goed de was en de strijk en probeerden de vaders hun gezin naar beste vermogen te onderhouden. Maar de irrationele vrees voor het onbekende maakte iedere communist tot staatsvijand. Het is die manier van denken die deze film aanklaagt, op een manier die allesbehalve prekerig overkomt en integendeel steeds weet te entertainen, ondanks de belangrijke boodschap.



Meer zelfs: de prent is op zijn best als het thema het haalt van de plot. De begroeting van Klaatu door de aardbevolking spreekt boekdelen. De boodschap dat zijn bedoelingen vreedzaam zijn, volstaan niet om het leger terug te trekken. Wantrouwen tegenover de buitenaardse gast blijft in de familie Benson bestaan, terwijl ze zonder problemen een onbekende aardling hun gastenkamer schenken of op pad laten gaan met de jongste zoon van het gezin. Paranoia – en de onzin ervan – weeft zich als een behendige spin door de plot, nu eens prominent aanwezig, dan weer als nauwelijks merkbare achtergrond van een entertainend B-filmpje.

Dat de film iets te vaak dit laatste territorium opzoekt, vooral in het oeverlange middendeel, speelt The Day The Earth Stood Still parten in de eindafrekening. De simplistische plotlijnen van het sci-fi-aspect verbleken immers naast de poignante delen die de Koude Oorlog parafraseren. Ook de toevoeging van een bijkomend Messiaans thema, waarbij zwaarwichtige parallellen worden getrokken naar het Nieuwe Testament, komt de film niet ten goede. De term 'klassieker' wordt dan ook te gemakkelijk toegepast op The Day The Earth Stood Still. Toegegeven, de film geeft knap weer hoe Amerika zich in de jaren vijftig gedroeg en biedt genoeg vermaak om je niet te vervelen, maar de spoeling is te dun om de prent met superlatieven te overladen. Ware het niet voor een verbluffend goede eindspeech van Klaatu, zou de film waarschijnlijk niet zo lang hebben overleefd in de geest van de mensen. Voor zij die echter graag een second opinion hebben, verwijs ik graag naar de review van mijn collega Carl, die een eerdere editie van deze dvd besprak.

BEELD EN GELUID
Zowel beeld als geluid kregen een grondige schoonmaakbeurt op deze dvd. Toch scheren beide niet de hoge toppen die theoretisch mogelijk zijn. Het beeld oogt weliswaar helder en duidelijk, met goede contrasten en prima zwartniveaus, maar scherpte is wisselvallig – zij het nooit minder dan degelijk – grain blijft in de prent aanwezig. Niettemin is dit waarschijnlijk het mooist dat The Day The Earth Stood Still er uitzag in vele jaren. Het geluid steekt eveneens boven de middelmaat uit. De herwerkte 5.1-track klinkt lichtjes dynamischer dan het monospoor, maar ik verkies de éénkanaalstrack omdat die beter de sfeer en de fiftiesorigine van de prent weergeeft.

EXTRA'S
De extra's op deze schijf overlappen gedeeltelijk met die op de vorige dvd-editie. Zowel het Audiocommentaar van regisseur Wise en Star Trek alumnus Nicholas Meyer als de archieffragmenten uit MovieTone News (6 min.), de Trailer (3 min.) en de Restauratievergelijking (4 min.) worden letterlijk overgenomen. Voornaamste nieuwigheid is de uitgebreide documentaire Making The Earth Stand Still (81 min.), die via diverse interviews met betrokken personen ingaat op het productieproces van de film. De docu is geproduceerd als extra op een van de allereerste laserdisks en komt daardoor wat gedateerd over, maar biedt niettemin veel interessante info voor de aandachtige kijker. A Warning and an Ultimatum (14 min.) gaat op hetzelfde elan door, maar focust meer op de impact van de film dan op het productieproces. Exhaustief is dan weer het enige woord waarmee de Still Galleries te omschrijven zijn. In totaal meer dan 300 publiciteitsfoto's, setopnames, posterdesigns en blauwdrukken zijn in deze categorie samengebracht. En alsof dat nog niet genoeg is, kan je ook iedere pagina van het originele Scenario doorbladeren op je tv. Afsluitend zijn er nog een drietal thematisch verwante Cross-promotionele Trailers aanwezig op de disk.

CONCLUSIE
The Day The Earth Stood Still is een sciencefictionfilm die het genre leerde ook betekenisvolle verhalen te vertellen. Met een onmiskenbare verwijzing naar de Koude Oorlog entertaint de prent niet enkel, maar weet hij ook de explosieve mix van koppigheid in het nucleaire tijdperk aan de kaak te stellen. Beeld en geluid kregen een grondige restauratie, terwijl de tweede disk uitpuilt van het bonusmateriaal.