Agent John Book (Harrison Ford) moet een moordonderzoek voeren waarbij de jonge Samuel Lapp (Lukas Haas), een lid van de besloten Amish-gemeenschap, de enige toevallige getuige was van een moord op een undercoveragent in een toilet in het station. De jongen herkent op een foto een gelauwerd lid van de narcotica-brigade, McFee (Danny Glover) als één van de daders. Book neemt de taak om het jongetje en zijn moeder, de jonge weduwe Rachel (Kelly McGillis) te beschermen, maar omdat er agenten in de zaak verwikkeld zijn - en na een mislukte aanslag - beseft hij ook dat "veiligheid" in hun geval synoniem is voor "zo ver mogelijk weg". Daarom trekt hij met de Lapps naar het Amish-dorp in Philadelphia waar ze vandaan komen, in de veronderstelling dat de beslotenheid van hun leefwereld de beste bescherming biedt; omdat intussen zijn betrokkenheid in de zaak voor zijn oversten niet duidelijk is, is hij bovendien gedwongen mee onder te duiken. Books optreden zorgt voor onrust in het Amish-dorp. De Amish zijn namelijk een zeer pacifistiche gemeenschap, en wanneer enkele heethoofden een rondje Amish pesten willen spelen, kan Book zijn vuisten niet thuishouden - een menselijke reactie maar niet dadelijk de beste manier om geen aandacht te trekken. Ook zijn wapenbezit kan niet de goedkeuring wegdragen van de Amish-oudsten. Book wordt toch in de gemeenschap opgenomen, en bouwt zelfs met hen mee een schuur. Hij wekt echter ook de wrevel van de jaloerse verloofde van Rachel. En dan komen McFee en zijn handlangers hem op het spoor...

Meer dan 4 jaar geleden bespraken we voor U al Witness, het na Dead Poets Society beste werk totnogtoe van de zeer begenadigde regisseur Peter Weir, een film die met deze release van Paramount de volgende in een lange reeks is die in aanmerking kwam voor een re-issue. Weir verstaat als geen ander de kunst om een banaal verhaaltje - goede flik beschermt brave maar naiëve kroongetuige - dat al ontelbare keren in varianten in andere films is verteld, door zijn omkadering op te krikken tot een zeer esthetisch mooi en realistisch geheel. Er wordt naast het magere politieverhaaltje meer dan de helft van de film aandacht besteed aan de confrontatie van Book - die met zichzelf in de knoop ligt - met de simpele levenswijze van de Amish. Anders dan in de meeste dergelijke films wordt de religieuze gemeenschap niet afgeschilderd als een stelletje wereldvreemde idioten, maar Weir betoont door de serene manier waarop hij deze in beeld brengt, erg veel respect voor hun levenswijze en -wijsheid. Hij werkt ook graag met blatant voor de hand liggende metaforen, zoals de schuur die Book mee helpt opbouwen als symbool voor zijn gevoel voor eigenwaarde, en Weir weet dat dan nog in te kleden met zeer mooie muziek, een werkstuk van Maurice Jarre, en bijzonder schilderachtige fotografie; een oud en simpel truukje, maar het werkt prima. Alhoewel Weir soms op de slappe koord danst door het verhaal te laten uitschijnen als een confrontatie tussen goed (de maagdelijk onbevangen Amish) en kwaad (corrupte agenten), brengt de regisseur genoeg nuances aan om evenwichtig op die koord te balanceren en niet uit te glijden. Meest opvallend is echter het meticuleuze camerawerk dat hij voert: de moordscène in de toiletten wordt op een manier gefilmd die uit schijnt te gaan van het personage van Samuel Lapp, getuige de lage cameraposities, en Weir weet er een erg claustrofobische sfeer mee op te roepen; een trucje dat hij in de film verder nog enkele malen herhaalt - Samuels verkenningstocht door het politiebureau, Samuel en John bij de silo, enzovoort.

De diepreligieuze Amish worden overigens een stuk minder stereotiep afgeschilderd dan we in soortgelijke films gewoon zijn; alhoewel ze alle technologie af hebben gezworen - en dat was nog in het tijdperk vòòr het internet, de gsm en de i-pod - hebben ze een spiritueel evenwicht gevonden waar ze zich gelukkig bij voelen, het soort van leven dat de hoofdrolspelers in een film als <A HREF="http://www.dvdinfo.be/index‑02.php?cat=1&Id=1786">The Village</A> ook trachten na te streven, zij het onder geheel andere randvoorwaarden. Maar de verschillen tussen de twee werelden zijn niet zo groot als ze op het eerste zicht lijken: ook voor de patriarch van de Amish-familie, Eli Lapp (Jan Rubes), is zijn familie, of wat daarvan overblijft, het heiligste goed. Hij waarschuwt zijn dochter Rachel ervoor dat wat ze met Book uitspookt aan het randje van het toelaatbare grenst, maar toch is hij niet de stijve onwrikbare hark die hij het eerste moment lijkt; wanneer Book een koe tracht te melken, kan hij smakelijk lachen met de opmerking dat Book kleinere tieten gewoon is. De relatie met Book is overigens één van opbloeiend wederzijds respect: eerst heeft hij angst voor de vreemdeling in zijn huis die - o gruwel! - een wapen bezit, maar Books niet aflatende inzet om Samuel te beschermen levert hem het nodige respect op, alhoewel zijn wegen niet die van de Amish zijn. Wanneer Book mee mag bouwen aan de schuur, lijkt dit ook voornamelijk ingegeven zijn door Eli, die ergens daarvoor duidelijk stelt dat, zolang Book onder de Amish verblijft, hij ook mee moet werken voor zijn kost. In zekere zin werkt hij hiermee bewust de acceptatie van Book door de andere Amish in de hand, en anticipeert daarmee op een eventuele romance tussen John Book en Rachel, die er uiteindelijk niet van komt omdat het spreekwoordelijke water veel te diep is.

Dat soort romance denk je ook wel eerst in een andere prent gezien te hebben, maar de barrières tussen hen door de verschillende milieu's waar de twee hoordrolspelers uit afkomstig zijn, maken ook dit gegeven weer een stuk boeiender dan dit op het eerste gezicht lijkt. En ook de onvermijdelijke finale, waar je bij een andere film stellig zegt dat je'm al een uur op voorhand had voelen komen, wordt door Weirs filmkunst uit de mediocriteit gehaald door deze te laten plaatsvinden in een erg ongewone omgeving (een graansilo). Kortom: Peter Weir had scenariogewijs voor deze film geen echt bijster originele ideeën, maar wel zeer originele ingevingen hoe je deze door kleine dingen beter kan verfilmen, en dat maakt hem toch nog altijd tot een artistiek erg bedreven en waardevolle regisseur. Misschien is het hierdoor wel dat je je als kijker van een dergelijke film meer emotioneel betrokken voelt als bij andere cop-films. Harrison Ford heeft zo zijn ups en downs, maar de emotioneel getormenteerde John Book is waarschijnlijk één van de betere rollen op zijn palmares. En dat we na de kalkoen Top Gun ooit Kelly McGillis nog eens zouden mogen bewonderen als een gezonde, wilde boerendochter, is op zijn minst merkwaardig. De chemie tussen haar en Harrison Ford pakt een stuk beter dan de ongeïnspireerde en lauwe romance met Tom Cruise, en ze kan in haar rol uitpakken met zowel haar kwetsbaarheid als haar waardigheid. De mooiste chemie komt echter van het schermkoppel Harrison Ford-Lukas Haas, zonder overdreven pathos vanuit de kant van de kleine, maar toch met voldoende non-verbale vaderlijke genegenheid vanuit de kant van Ford. Kortom, Witness is een eerlijke film, zonder overbodige tierlantijntjes, maar toch met de nodige portie guts.

BEELD EN GELUID

De korrelige en zwakke beeldtransfer van de oude versie kan de voornaamste motivatie zijn voor een upgrade naar deze nieuwe versie. Alhoewel het contrast nog niet optimaal is, en er in donkere scènes al wel eens wat detail verloren gaat, is de beeldtransfer een stuk beter geslaagd. De kleuren zien er ook wat natuurlijker uit, de compressie is een stuk beter, maar er blijven nog altijd wat printbeschadigingen in de transfer zitten, en tijdens de openingscredits zien we een milde telecine-wobble. Ook het geluid is danig opgepoetst: we krijgen een Dolby Digital 5.1-track met bitrate 448 Kbps, waarvoor enkele dubbings zijn moeten sneuvelen, of herleid zijn tot een simpelere 2.0- of 1.0-variant. Waar een soundtrack die hevig steunt op synthesizers nogal eens onderuit durft te gaan door valse subklanken, is dat bij deze Witness gelukkig maar matig het geval; de scène waarin de Amish een schuur bouwen krijgt er iets episch door, en door sporadisch ook het LFE-kanaal aan te spreken, onder meer voor de spookachtige echo in de graansilo, heeft men uit een minimale bron toch een maximaal resultaat weten te putten.

EXTRA'S
Het korte interview met Peter Weir wat als extra terug te vinden was op de oude release, is op deze versie verdwenen. In de plaats daarvan krijgen we een mooie, comprehensieve en recent opgenomen documentaire "Between Two Worlds: The Making Of Witness", een uit 5 verdere onderdelen bestaande uitgebreide documentaire met veel randinformatie, recentere en niet zo recente stukjes beeld, samen goed voor 64 minuten waardevolle bijdrage. Verder vinden we één verwijderde scène terug die gebruikt werd bij de televisieuitzending van de film, drie televisiespots en de trailer van de film. De film zit in een speciale smalle digipack-verpakking die averechts opent, met eromheen een bedrukte stevige plastic. Een beetje fragiel, maar toch eens wat anders dan de afgezaagde amarays.

CONCLUSIE

Witness is nog steeds een beklijvende policier die artistiek een stapje hoger staat dan de concurrentie. Een classic.