FILM
Anklaget van de Deense regisseur Jacob Thuesen is qua sfeer en thematiek schatplichtig aan het werk van zijn landgenoot Lars von Trier. Mét hem deelt hij zijn interesse voor donkere thema's en een morbide stijl en dat hoeft niet te verbazen want in een vorig leven was hij de monteur van The Kingdom, Von Triers succesvolle tv-serie uit 1994. Thuesens eigen filmografie bevat een vijftal flitsend gemonteerde natuurdocumentaires. Anklaget is zijn eerste volwaardige langspeelfilm en meteen een schot in de roos en dat strekt hem én zijn leermeester tot eer.

Anklaget is geen Dogma-productie, ook al is de film vrij sober van enscenering en belichting met een enkelvoudig onderwerp, nl. incest. Van Lars von Trier houdt hij de rechtlijnige vertelstijl over zoals in een novelle eerder dan in een roman, en hij richt de camera meer dan 100 minuten lang bijna uitsluitend op de vaderfiguur wiens emotionele evolutieproces hij van heel dichtbij volgt. Vanaf het prille begin van de film stopt Thuesen een spanningslaag à la Hitchcock in zijn film. Die bereikt hij door een voortdurende afwisseling van longshots en close ups van 's mans gezicht en kleine bewegingen, gecombineerd met een vrij vlotte voortgang van de actie. Voor de toeschouwer het goed en wel beseft zit hij middenin het drama en wordt overrompeld door gevoelens van medeleven, onzekerheid en/of afkeer.

Henriks dochter Stine (Kirstine Rosenkrands Mikkelsen) is een moeilijke tiener. Ze is 14 jaar oud en praat nog nauwelijks met haar omgeving. Via school wordt een psychologe als bemiddelaar ingeschakeld om met het meisje te praten en die beschuldigt haar vader van incest. Voor Hendrik (Troels Lyby) stort de wereld in wanneer de politie hem op zijn werk ophaalt voor een verhoor en meteen in de gevangenis opsluit tot de zaak voortkomt. Tijdens de rechtszaak doet Stine haar verhaal over de feiten, maar de verdediger van haar vader ontkracht haar getuigenis door erop te wijzen dat ze in het verleden tal van onwaarheden de wereld instuurde om aandacht te krijgen: toen ze van haar fiets was gevallen vertelde ze op school dat ze mishandeld was door haar vader en toen haar moeder ziek was, was dat volgens Stine kanker.

Jacob Thuesen zet vaart achter het verhaal zodat de uitspraak van de rechtbank al na 15 minuten bekend is. Dan nog vindt hij de tijd om regelmatig zijn camera stil te houden bij de figuur van Hendrik en diens emoties uitgebreid te tonen. Hoofdacteur Troels Lyby (Hendrik) brengt een indrukwekkende en zeer gevarieerde vertolking en toont ons de pijn van zijn personage in al zijn facetten. Daarbij staat niet zo zeer de schuld of de onschuld centraal - hoewel dat uiteraard een belangrijk aspect blijft - maar de vraag naar de gevolgen die een dergelijke aanklacht heeft voor het leven van de betrokkenen. Heel langzaam maakt Jacob Thuesen de consequenties zichtbaar. Daarvoor heeft hij tijdens zijn maandenlange research gepraat met specialisten, daders, slachtoffers en betrokkenen uit hun directe omgeving. Wanneer de feiten bekend zijn raakt Hendrik volledig geïsoleerd - ook al is hij op dat moment nog niet voor de rechtbank verschenen. Op zijn werk worden de zwemlessen met kinderen aan een collega toegewezen, op straat wordt zijn auto met slogans besmeurd. Zijn collega's vermijden z’n gezelschap omdat ze de confrontatie niet aankunnen, want incest is erger dan moord of een bankoverval. Gelukkig blijft Hendriks vrouw Nina (Sofie Grabol) in hem geloven. Ze twijfelt wel, maar dat is menselijk, het gaat immers om haar kind en haar echtgenoot. Stine wordt in een instelling geplaatst en Hendrik en Nina proberen de draad van hun leven weer op te nemen. Maar ze zijn allebei beschadigd en Stine wellicht ook. Hendrik reageert zijn frustratie af op de psychologe die hij toevallig tegen het lijft loopt, tegen haar auto, maar een oplossing is het niet, want de vrouw blijft overtuigd van haar gelijk.

Jacob Thuesen toont in Anklaget de langzame aftakeling van een incestbeschuldigde en de onherstelbare vernieling die de klacht heeft op zijn leven, zijn gezin, zelfs zijn collega's, die ondanks alle goede bedoelingen niet ontsnappen aan de twijfel die is gezaaid. De regisseur doet geen enkele toegeving en voert zijn verhaal compromisloos en consequent naar een crescendo. Wanneer hij vader en dochter met elkaar confronteert, lijkt het er even op dat Thuesen zijn drama niet meer in de hand heeft en toch nog voor een goedkope oplossing zal kiezen, maar zijn grootste troef heeft hij bewaard voor de finale: de tour de force waarmee hij zijn film in de laatste rechte lijn stuurt dwingt respect af. Het is dan ook jammer dat Jacob Thuesen die directheid en duidelijkheid in de finale minuut van zijn film als nog opgeeft.

BEELD EN GELUID
Anklaget is geen bijzonder warme film. Koude en donkere tinten overheersen. Een uitzondering wordt gemaakt voor een paar huiskamerscènes die baden in geelachtig en bruin licht zonder dat de gecreëerde sfeer echte warmte of gemoedelijkheid oproept. Het gaat om korte scènes zonder dialoog tussen Hendrik en Nina waarbij de dubbele twijfel over de schuldvraag en het voortbestaan van hun relatie voor ongemak en onzekerheid zorgt. Voor de rest is het palet donker met veel grijs en blauw, met behoud van de details. De pellicule is keurig overgeschreven naar dvd, zonder fouten of vuile vlekken. Een enkele keer krijg je de indruk dat er te weinig is vertaald en dat er ondertitels ontbreken.
Het geluid is sober. Bij de eindmontage heeft Thuesen quasi alle muziek weggehaald. Wat overblijft is geluid, schurend, dreunend als naderend gevaar, klanken die meer geassocieerd worden met thrillers en horrorfilms dan met toegankelijke arthausproducties, maar het werkt, uitstekend zelfs. In de 5.1-geluidstrack zitten de stemmen vooraan en de dreigende geluiden in de achterste kanalen en in de surround. De DTS-track klinkt voller, maar het effect is beperkt omdat in Anklaget de stilte een bijzondere plaats inneemt.



EXTRA'S
De dvd bevat een uitgebreid en interessant Interview met de Regisseur van meer dan een halfuur waarin Jacob Thuesen uitgebreid ingaat op zijn werkzaamheden als monteur voor Lars von Trier, zijn grote passie voor montage en zijn bekommernis om een gelaagde film te maken over de consequenties van een incestbeschuldiging voor het verdere leven van de betrokkenen eerder dan een portret van een incestgeval. Er is de Originele Bioscooptrailer, een aantal Andere Trailers uit het Lumière-aanbod en een Fotogalerij.

CONCLUSIE
Anklaget is een beklemmende film met de sfeer van een thriller. Jacob Thuesen hanteert de pincet bij het ontleden van de gevoelens van zijn hoofdpersonage Hendrik, de beschuldigde, het slachtoffer, en registreert elke gemoedsverandering, elk teken van zwakte, paniek, lef of gelatenheid die zijn gezicht of zijn houding verraden. Stine, degene die de crisis veroorzaakt, is een nevenfiguur. Haar krijgt de kijker alleen op het einde van de film te zien en dan nog blijft ze zwijgend naar de grond staren. Zij is de alomtegenwoordige afwezige in dit verhaal. De aandacht van Thuesen gaat naar haar moeder, Nina, degene die Hendrik onvoorwaardelijk steunt omdat ze hem kent en met hem een normale en gelukkige seksuele relatie heeft, zoals ze te zijner verdediging tegen de vriendin van Hendriks beste collega zegt. Maar de consequenties treffen ook haar, doen haar twijfelen en wanhopen wanneer de reïntegratie van Stine in hun gezin ter sprake komt. De sfeer van Anklaget is bedompt en beangstigend, want zoals dat met een dergelijke problematiek gaat kan de uitkomst nooit verrijkend of inspirerend zijn, niet voor het slachtoffer, noch voor de dader of de andere betrokkenen. Desondanks vindt de regisseur voldoende ruimte om ook humor in zijn film te stoppen waardoor hij de toon van zijn film af en toe nuanceert en voorkomt dat die een té eenzijdig emotioneel pad op gaat. Anklaget is een belangrijke en zinvolle film die tot nadenken stemt. Een indrukwekkend debuut.