FILM
Academy Award Nominee Tim Burton. Het heeft bijna twee decennia geduurd eer die magische woorden weerklonken, maar dit jaar was het zover. De meest inventieve regisseur van zijn generatie werd immers genomineerd voor een Oscar, begin 2006. Hoe toepasselijk is het dat hij de accolade kreeg, niet voor een van zijn live-action films, maar voor het medium waarin hij zijn carrière startte: stop-motion animatie. Corpse Bride is zijn tweede langspeelfilm waarin hij dit unieke productieproces gebruikt – na het succesvolle The Nightmare Before Christmas – en het is duidelijk dat de cineast zich thuis voelt in het medium. Want Corpse Bride is een prachtig macaber sprookje, schitterend vormgegeven en met een peperkoeken hartje als emotionele hefboom. Kortom: Tim Burton op zijn best.

Het verhaal is ontleend aan een Russische volksvertelling, maar werd door drie scenaristen vakkundig omgevormd tot een bevredigende filmplot. Victor Van Dort, de timide zoon van een 19de-eeuwse 'nouveau riche'-familie, wordt uitgehuwelijkt aan 'oud geld' Victoria Everglot, wier angstaanjagende ouders zo hopen uit de financiële malaise te geraken. Bloednerveus vlucht Victor echter op de vooravond van het huwelijk. Hij oefent zijn trouwgelofte in een donker woud en schuift de ring over een uitstekende tak. De tak blijkt echter de knekelvinger van een dode vrouw – de Corpse Bride uit de titel – die prompt 'ja, ik wil' antwoordt en Victor meesleurt naar het dodenrijk. Daar plot de jongeman een terugkeer naar het rijk der levenden, want hij wil zo snel mogelijk onder het onvoorziene huwelijk met de Corpse Bride uit om zijn liefde aan Victoria te verklaren. Daar wil zijn dode bruid echter een stokje voor steken. Bovendien moet Victor haast maken, want de malafide Lord Barkis staat te popelen om Victors plaats in te nemen aan Victoria's zijde.

De gotische werelden die Tim Burton aan zijn verbeelding onttrekt en op celluloïde canvas schildert, zijn keer op keer pareltjes van innovatie, inspiratie en charme. Corpse Bride is hierop geen uitzondering: het is zelfs een van de mooiste creaties uit zijn carrière. Toepasselijk voor de macabere visie van de cineast kenmerkt de wereld van de levenden zich door een blauwgrijze, depressieve look. De Van Dorts en de Everglots wonen in een onderkoelde Victoriaanse maatschappij, waar spontaniteit in korsetten wordt gedwongen en vrolijkheid niet uit de conservatieve maatpakken kan losbreken. Het dodenrijk daarentegen sprankelt in kleurrijke decors, opgewekte jazzdeuntjes en excentrieke karakters. Het contrast tussen beide maakt meteen de boodschap van de regisseur duidelijk: de dood is niets om te vrezen, maar kan een ontsnapping zijn uit de alledaagsheid van een grimmig bestaan. Beide werelden vertonen trouwens de typische kenmerken van Burtons stijl: ranke lijnen, talloze krullen en expressionistische vormgeving.



Samen met de setting vormt ook de sfeer een onmisbaar onderdeel van iedere Burtonfilm. Ook in Corpse Bride sleept hij je weer moeiteloos zijn wereld in dankzij een evocatief lichtdesign en een zwierige cameravoering. Meer nog dan in zijn live-action films kan de cineast zijn fantasie de vrije loop laten en de camera dingen laten doen die op reële sets onmogelijk zijn. Zijn regie – en die van co-regisseur Mike Johnson – staat echter steeds ten dienste van het verhaal en zelden louter in het teken van technische bravoure. Toch is het juist de techniek die het meest in het oog springt in vergelijking met The Nightmare Before Christmas. Stop-motionanimatie heeft op twaalf jaar tijd een gigantische weg afgelegd, zo blijkt. De soepelheid waarmee de karakters bewegen is wonderlijk, de gelaatsuitdrukkingen vertonen meer expressie dan bij sommige échte acteurs en de integratie van speciale effecten gebeurt naadloos. De film is dan ook van begin tot einde een schitterend kunstwerk van zowel creativiteit als vakmanschap.

Een ander cruciaal deel van de sfeer wordt bepaald door de muziek van – wie anders? – Danny Elfman. Burtons vaste componist schreef ook al de aanstekelijke muziek voor diens vorige animatiefilm en zet in Corpse Bride opnieuw zijn beste beentje voor. Sinds The Nightmare Before Christmas is Elfmans stijl danig veranderd, en dat uit zich ook in de muziektrack. De nadruk op afzonderlijke motiefjes is verdwenen en maakt plaats voor een meer homogene compositie met veel variaties op hetzelfde thema, waarbij sfeer belangrijker is dan ritmische variatie. De druk ligt ook hoger voor Elfman, aangezien – meer dan in eender welke animatiefilm van de voorbije decennia – het verhaal vaak juist door de muziek wordt verteld i.p.v. door de dialogen. Maar de componist bewijst nogmaals waarom hij zo'n invloedrijke creatieveling is door een memorabele, emotionele score af te leveren. Tussen de songs zit weliswaar geen gouden hit als What’s This? of Making Christmas, maar de integratie van de songs in de plot is wel een voltreffer.

Hetzelfde kan worden gezegd van de all-star stemmencast die de regisseur verzamelde voor zijn project. Johnny Depp collaboreert reeds voor de vijfde keer met Burton en net als de voorgaande malen voelt hij zich perfect thuis in zijn rol van outsider. Burtons echtgenote Helena Bonham Carter krijgt de cruciale rol van de Corpse Bride toegewezen. Zij injecteert haar personage met een aandoenlijke weemoedigheid en breekt zo niet enkel het hart van Depp, maar ook dat van de kijker. Emily Watson is in grootse doen als Victoria, een intelligente jonge vrouw die de ketenen van de Victoriaanse repressie van zich wil afgooien en met haar naïeve eerlijkheid een hartverwarmend gevoel op de kijker overbrengt. Naast deze drie protagonisten is er geen misstap te bekennen in de nevencast. Joanna Lumley is heerlijk arrogant, Albert Finney fantastisch droog in zijn replieken – 'Fetch me musket!' – en Christopher Lee is... tja, hij is vooral zichzelf, met zijn herkenbare, bombastische, verwijtende stem. Ook opgemerkte bijdragen zijn er van de Britten Richard E. Grant, Michael Gough, Tracey Ullman, Jane Horrocks. Ook een hilarische Paul Whitehouse verdientn het te worden genoemd.

Als er één ding is wat Corpse Bride ervan weerhoudt om explosief te scoren op de filmische schaal, is het de vergelijking met Burtons vorige animatieproject. De toon, de stijl, de structuur, zelfs de opbouw van Danny Elfmans songs zijn gemodificeerde kopieën van The Nightmare Before Christmas. Dat is jammer omdat zo de originaliteit van Corpse Bride niet ten volle aan de oppervlakte treedt. Maar het is ook een zegen, omdat de zaken die minder goed werkten in Nightmare twaalf jaar later rechtgezet worden in een betere verhaalstructuur en de integratie van de songs. Burtons eerste stop-motionfilm was bijgevolg eerder het werk van een imaginatieve liefhebber, terwijl zijn tweede het werk is van een doorwinterde vakman die perfect weet hoe zijn publiek te bespelen, zonder daarbij aan artistieke integriteit in te boeten. Zelfs de nogal gehaaste en overdreven symbolische conclusie kan bijgevolg niet voorkomen dat Corpse Bride zich comfortabel nestelt tussen de andere klassiekers uit Burtons oeuvre.



BEELD EN GELUID
Wow. Dat ene woordje volstaat om de audiovisuele presentatie van Corpse Bride op dvd te omschrijven. De film is opgenomen met hypermoderne digitale camera’s en de transfer naar het schijfje gaat dan ook naadloos. Een fenomenaal contrast, een prachtige weergave van het gevarieerde kleurenpalet, perfecte zwartniveaus en een smetteloze print: wat wil je nog meer? Ook het geluid is een toonbeeld van perfectie. Corpse Bride is niet het soort film dat constant al je boxen tot het maximum test, maar de klaarheid van de dialogen, de dynamiek van Danny Elfmans score en de harmonie van het audiospectrum maken dit tot een van de beste geluidsmixen die ik ooit op dvd aantrof.

EXTRA'S
De making of van Corpse Bride is onderverdeeld in zeven aparte segmenten. Inside The Two Worlds (4 min.) onderzoekt de verschillen tussen de wereld van de levenden en die van de doden. Danny Elfman Interprets The Two Worlds (5 min.) laat Burtons huiscomponist aan het woord over zijn muzikale visie op het project, terwijl in Tim Burton: Dark vs. Light (4 min.) de regisseur zelf zijn zegje doet. The Animators: The Breath of Life (7 min.) en Making Puppets Tick (6 min.) focussen op de technische aspecten van het filmen van een stop-motionfilm. De laatste twee featurettes gaan dieper in op de indrukwekkende stemmencast. Voice From The Underworld (6 min.) laat de acteurs aan het woord over hoe graag ze met Burton samenwerken, terwijl The Voices Behind The Voice (8 min.) in splitscreen de voornaamste acteurs (gefilmd tijdens de stemopnames) naast de afgewerkte scènes zet.
Preproduction Galleries (13 min.) volgt het verloop van de belangrijkste personages van schets tot afgewerkte animatiepoppen, met veel clips van testshots. Wie de muziek van Danny Elfman nog eens in detail wil beluisteren, zonder storende dialogen of geluidseffecten, kan daarvoor terecht bij een Music Only Track. En tenslotte bevat de disk ook nog een Trailer (2 min.) die de mix tussen horror, humor en sprookje slechts matig verkoopt.



CONCLUSIE
Tim Burtons Corpse Bride herenigt de regisseur met zijn grote liefde: stop-motion animatie. En het is een blij weerzien, vol humor, technische souplesse, een macabere sfeer en een getalenteerde stemmencast. De prent straalt niet de charmante, extravagante originaliteit uit van The Nightmare Before Christmas, maar is narratief zeker een betere film. Beeld en geluid zijn beide van referentiekwaliteit en ook de collectie extra’s is een aanrader.