FILM
Als bij de oorspronkelijke bevolking van Australië, de Aboriginals, een jongen zestien jaar oud wordt, stuurt de stam hem voor een jaar van huis. In het onherbergzame en droge landschap moet hij heel die periode lang zien te overleven of er sterven. Het is een initiatieritus tot de volwassenheid waarmee elke jonge Aboriginal te maken krijgt.

In een zonnig en luxueus appartement in Sydney zorgt een 14-jarig meisje voor haar kleine broertje van zes. Op de radio vertelt een omroeper hoe ze in Europa ortolaan kweken en vervolgens klaarmaken in de keuken. Na een zwempartijtje in het eigen zwambad vlak bij de zee, worden beiden door hun vader meegenomen voor een picknick. Z'n donkere VW-volkswagen brengt hen buiten de stad naar een verlaten plek in de woestijn. Terwijl het meisje de picknickmanden leegmaakt en de kleine jongen op een heuveltje gestapelde stenen met zijn soldaatjes speelt en met een namaakpistool naar de in Sydney opgestegen vliegtuigen vuurt, zit z'n vader verveeld in de auto documenten te bestuderen. Af en toe loert hij door een verrekijker naar z'n spelende zoon. En dan weerklinkt er plots een echt schot. Het meisje veert overeind, pakt haar broertje beet en sleept hem achter de lage heuvel. Ondertussen schiet de man in de auto z'n pistool leeg in hun richting, haalt een jerrycan benzine uit de kofferbak, steekt de auto in brand en pleegt naast z'n voertuig zelfmoord.

Het jonge meisje, net zelf geen kind meer, pakt gauw wat spullen van het picknicklaken en voert de kleine jongen aan de hand mee de woestijn in. 's Avonds slapen ze in de open lucht en de dag nadien beklimmen ze ’s ochtends een helling om een beter uitzicht te krijgen over de streek: zo ver het oog reikt alleen maar zand, rotsen en af en toe een boom en wat struikgewas onder een brandende zon. Van Sydney of een andere stad geen spoor. Na drie dagen begeeft het kind het wegens uitputting, uitdroging en zonnebrand. Een oase brengt tijdelijk redding, maar als het water op een ochtend is opgedroogd en er alleen een modderige brij overblijft wordt de toestand penibel. En dan verschijnt de Aboriginal als een spook uit het niets, helemaal naakt op een lendendoekje na, lenig, soepel en fit.

Walkabout gaat over beschaafde mensen (of wat daar voor door gaat) en het naturel van de mensen daarbuiten, de natuurvolkeren en hun – naar onze maatstaven – ideale oerwereld, onschuldig, vreedzaam, onbezoedeld en ongeschonden, het conflict waarover schrijver en filosoof William Gibson het heeft in de uitstekende documentaire No Maps For These Territories die eerder dit jaar bij Filmfreaks is uitgebracht. Walkabout is ook een beetje Koyaanisqatsi, inhoudelijk en in de tegenstelling die zichtbaar wordt gemaakt tussen onze geïndustrialiseerde maatschappij en de ongerepte natuur. Regisseur Nicolas Roeg kiest evenwel voor een speelfilm, en veel minder dan in beide documentaires maakt hij een keuze of dringt er eentje op, hoewel de laatste beelden van de film – met de jonge vrouwelijke hoofdpersoon die wegdroomt naar haar avontuur in de Australische woestijn terwijl haar jonge yuppie-achtige echtgenoot haar toespreekt over carrière en meer geld verdienen – op z'n minst voor twijfel zorgen.

In de confrontatie met de natuur moet de geciviliseerde wereldburger het afleggen tegen de Aboriginal die de band met de natuur nooit is kwijtgeraakt en die de strijd voor het dagelijkse bestaan nooit heeft afgeleerd. Roeg legt het er niet vingerdik op, toch zijn het jonge meisje en haar broertje voor hun overleven volledig aangewezen op de jonge zwarte. Wat dat betreft kan er geen twijfel zijn: voor Nicolas Roeg is de natuurmens, ondanks zijn gebrek aan opleiding en z’n onaangepastheid aan de 21ste eeuw, niet minderwaardig, want in zijn natuurwereld is hij even sterk als de blanke in de geïndustrialiseerde. Tot op dit niveau is Walkabout een mooi sprookje, een bijna onschuldig verhaal over drie jonge mensen die samen proberen te overleven. Nicolas Roeg legt af en toe de kloof bloot tussen de westerse wereld en de maagdelijke natuur van het Australische binnenland. Hij toont ons de meest bizarre schepsels die er in moeilijke omstandigheden schijnbaar probleemloos overleven, buideldieren, slangen, schorpioenen, wasbeertjes, allerlei soorten hagedissen en leguanen, krekels, vliegen, mierachtigen, een onvoorstelbare dierentuin die zich overdag schuilhoudt en pas na het wegvallen van de grootste hitte naar de oppervlakte komt. Het idyllische van het leven in de natuur countert hij met de jachtpartijen van de jonge Aboriginal: om te overleven spietst hij dagelijks een aantal reptielen aan zijn geïmproviseerde speren of knuppelt hij zonder pardon kangoeroes dood die hij eerder met een dodelijke pijl heeft getroffen. Zij of wij, zo is de natuur die door de beschaafde mens wordt verheerlijkt als het Walhalla op aarde, hard en onmeedogenloos.

Nicolas Roeg werkt heel veel met flashbacks, korte tussenshots waarmee hij de gedachten van de personages zichtbaar maakt. Bijgevolg heeft hij niet veel dialoog nodig en dobbert de film voorbij op een bedje van prachtige natuurbeelden, detailopnamen van dieren en woordenloze scènes van de drie hoofdpersonen. Alleen de kleine jongen tettert de hele tijd door en zorgt voor de band tussen de kijker en de realiteit via zijn verwoorde indrukken, angsten en gortdroge opmerkingen. Het is een zeer direct procédé dat vaak hilarische situaties oplevert en de toon van de film op een ongevaarlijk niveau houdt terwijl de omstandigheden niet altijd onschuldig zijn. De kijker beleeft Walkabout grotendeels door de ogen van de kleine knaap, een procédé dat Steven Spielberg in latere tijden grote successen zou bezorgen, van E.T. over A.I. tot War Of The Worlds.

Toch is Walkabout dieper gelaagd: een leeg en verlaten huis, een torenhoge taalbarrière, een hypnotiserende rituele dans, onderhuidse seksuele spanningen en een fatale zelfmoord zonder veel erg, het zijn bijzondere en/of eigenaardige evoluties die Roeg nauwelijks uitlegt en die de kleine jongen - als ogen en oren van de toeschouwer – niet kan plaatsen of verwoorden. Wat weet hij over verliefde zestienjarigen?, over liefdesverdriet?, over culturele en raciale barrières die mensen van elkaar scheiden zoals warm en koud, water en vuur, licht en donker? Naarmate Walkabout voortschrijdt verdwijnt de luchtige en ongedwongen sfeer en steekt er een ondefinieerbare en ongemakkelijke dreiging op die tot net voor de epiloog aanhoudt.

BEELD EN GELUID
De beeldkeuze van Nicolas Roeg is bij momenten adembenemend en in tegenstelling tot wat de kijker gewend is onderbreekt hij de natuurlijke loop van het verhaal (vooral) in de eerste helft van de film heel erg vaak met prachtige close ups van dieren en landschappen. De kleuren zijn zacht als pastel in de beschrijvende scènes, later worden ze fel, met scherpe contrasten wanneer de natuur haar extreme kanten toont. Dan laat Roeg de zon in de camera naar binnen schijnen en tekenen de personages zich als donkere schaduwen af tegen een overbelichte achtergrond. Sommige scènes hebben wat de lijden van vuiltjes en krassen, meestal is het resultaat meer dan behoorlijk. Het geluid komt van John Barry, de Amerikaanse grootmeester. De didgeridoo bromt voortdurend, is rustgevend en tegelijk een beetje angstaanjagend. Zijn droon heeft iets magisch en spiritueels, iets tijdloos en bovenmenselijk, dreigends en onvoorspelbaar. Dikke lagen trage violen spoelen over en tussen de monotone klankgolven door, maar hun onschuldig en mozartiaans karakter vloekt wel eens met de Australische setting en het minimalisme van het verhaal.

EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Walkabout, is een aparte film die bijna het dvd-tijdperk niet had gehaald. Gelukkig zijn er in dit vak nog mensen die hun nek durven uitsteken om (bijna) vergeten klassiekers een plaats te geven. Het Nederlandse Filmfreaks breidt er zijn wijdvertakte aanbod voor uit met een nieuw sub-label dat Maelström heet en dat veelbelovend van wal steekt. Walkabout is een mooie en onderhoudende film, vooral visueel. Het verhaal is eenvoudig en krijgt een langzaam verloop tegen een achtergrond van één van ’s werelds mooiste en indrukwekkendste continenten. De film is gelaagd van opbouw en biedt beslist ook de veeleisende kijker voldoende stof tot nagenieten en nadenken.