FILM
Begin 17de eeuw arriveert een schip met kolonisten in de Nieuwe Wereld. De voor muiterij in de boeien geslagen John Smith (Colin Farrell) krijgt van de kapitein (Christopher Plummer) amnestie, maar om zijn blazoen weer op te poetsen moet hij de rivier opvaren, op zoek naar indianenstammen waar eventueel handel mee kan worden gedreven in het (zeer waarschijnlijke) geval dat de oogst mislukt. Smith wordt gevangen genomen door de stam van de indianenkoning Powhatan (August Schellenberg), maar omdat zijn favoriete dochter Pocahontas (Q'Orianka Kilcher) de man in bescherming neemt, wordt hem de gunst verleend om het najaar bij de indianenstam door te brengen. Smith leert dat begrippen als afgunst en leugen de indianen vreemd zijn, maar bij zijn terugkeer naar het fort van Jamestown wordt hem toch vriendelijk doch dringend verzocht om samen met zijn mede-kolonisten terug te keren vanwaar ze gekomen zijn. Door een interne muiterij wordt Smith tot bevelhebber van Jamestown verkozen, en omdat hij intussen een behoorlijke boon voor Pocahontas gekregen heeft, vertrekt hij niet. De winter die erop volgt is meedogenloos hard, en ware het niet dat de prinses de manschappen voorraden en zaden bezorgt, ze zouden allemaal het hoekje om zijn. Haar daad van edelmoedigheid doet haar wel bij haar familie uit de gratie vallen, zeker nu het conflict tussen de indianen en de kolonisten hoe langer hoe grimmigere proporties aanneemt. Tot overmaat van ramp wordt Smith overgeplaatst en door de koning zelf opgedragen om een zeeweg naar Indië te vinden via Groenland (!); Pocahontas valt intussen voor de charmes van tabaksplanter John Rolfe (Christian Bale), bekeert zich tot het christendom en neemt als nieuwe naam Rebecca aan, en mag op de duur zelfs voor het hof in Engeland haar opwachting maken, waar haar reputatie van koninklijken bloede haar vooraf is gegaan. Maar dan verneemt ze dat Smith, in tegenstelling tot wat haar gezegd was, nog leeft.

Terrence Malick, zonder discussie de traagst werkende regisseur van de wereld, hervertelt op een zeer on-narratieve manier in deze film de legende van Pocahontas - die overigens in de film nergens bij die naam wordt genoemd, behalve op de aftiteling. Dat het resultaat ongeveer het diametraal tegengestelde zou worden van de bekende zoetsappige Disneyfilm had U al aan uw kleine teen kunnen aanvoelen, maar de stijlbreuk is wel vrij radicaal. Met een minimum aan dialogen - er zitten bijna meer voice-overs van de drie hoofdacteurs (Kilcher, Farrell en Bale) in dan door de personages uitgesproken tekst - en een maximum aan atmosfeerschepping laat Malick wat het verhaal betreft nogal wat over aan de verbeelding van de kijker, die al dan niet vertrouwd is met het achtergrondverhaal, en in het laatste geval een beetje verloren gaat lopen. Een voor de hand liggende kritiek zou daarbij kunnen zijn dat de poëzie af en toe een beetje érg wollige trekjes vertoont, en de weinige dialogen - pardon, voice-overs - die de film dan nog bevat van een danig tenenkrommend niveau zijn. Akkoord, de oscar voor het beste scenario zal niet dadelijk weggelegd zijn voor The New World.

Het verbaasde me echter stellig dat met zo'n dergelijk minimum aan woorden en niet-lineaire verhaallijnen à volonté waar de regisseur zijn publiek graag mee om de oren slaat, Malick toch nog een begrijpbaar verhaal kan creëren, maar dat is dan ook grotendeels te danken aan de bijdrage van Q'Orianka Kilcher, die illustreert dat een blik soms meer dan duizend woorden kan bevatten. Ook is door de bewuste artistieke keuze van een minimum aan tekst ineens het aloude probleem opgelost wat we in vele andere films terugvinden dat de indianen plots allemaal op magische wijze Engels spreken. Alleen aan het personage van Kilcher werd een dergelijke toegeving gedaan, maar op de duur vervaagt het tijdsverloop in de film zodanig erg dat dit even goed de accumulatie van maanden en jaren in de tijd kan zijn. Ook trappen bij dit soort dialoog-arme films de acteurs nogal eens in de voor de hand liggende val van overacting, maar Malick houdt de teugels goed strak, en het subtiele maar breekbare evenwicht in de driehoeksrelatie tussen Kilcher, Farrell en Bale wordt door de inzet van het trio behouden. Het is bijvoorbeeld zeer moeilijk om als kijker uiteindelijk kamp te kiezen wie van de heren er uiteindelijk het meeste zijn "aanspraak" kan laten gelden op het hart van het meisje, alhoewel op niveau van acteren Bale meer indruk maakt dan Farrell, alhoewel die laatste ongeveer het dubbele aan screentime heeft. .



Dit gezegd zijnde kunnen we ook niet blind zijn voor enkele tekortkomingen. Het verhaal hoe de stoute Europeanen - als we deze film mogen geloven allemaal afgewezen crapuul - de nobele wilden bij bosjes hebben afgeslacht, is al zoveel keer en in zoveel variaties verteld, dat het onmogelijk wordt om nog een originele invalshoek te vinden. De veranderingen die Colin Farrells personage doormaakt - loutering na een persoonlijk trauma - lijken héél erg op het wedervaren van Kevin Costner in Dances With Wolves, en als U al dacht dat Costner bij momenten zijn eigen film de hemel in prees, moet U zeker deze prent, en dan vooral de blinde kritische lofzangen erop, met een behoorlijke schep zout nemen. Al is de natuurpracht van het koloniale Virginia nog zo adembenemend mooi, we kunnen niet om het feit heen dat - artistieke keuze of niet - een klein beetje meer tempo de film in zijn geheel goed zou hebben gedaan, zonder dat daarom een knieval aan de commercie diende te gebeuren. Het tempo is ook wat onevenwichtig: als pakweg het eerste uur een periode van een paar maanden overspant, en een geweldige aanzet wordt gegeven waarin we hopen te zien of de kolonisten nu al of niet de winter gaan overleven, eindigt die verhaallijn op een anticlimax en een paar onverantwoorde sprongen vooruit in de tijd. Vanaf dan is elk beetje regelmaat in het tempo echt wel zoek. Het is ook redelijk moeilijk om meer dan beleefde sympathie op te brengen voor de personages van Smith en Pocahontas, of hun relatie, als het grootste deel van hun screen time samen bestaat uit langgerekte stiltes en filosofische warme rek. En alhoewel er zéér voorzichtig met politiek incorrecte thema's wordt omgesprongen - zo worden de indianen steevast "naturals" genoemd, alhoewel een pejoratief scheldwoord zeker historisch accurater zou geweest zijn - ziet de regisseur er geen graten in om de "intelligente" Pocahontas zich zonder weerstand te laten overgeven aan de vele "genoegens" van het Britse 17-de eeuwse imperialisme, waaronder onvermijdelijk bekering, een onvoorwaardelijk openvallende kaak bij het zien van de "wonderen" van het armtierige Londen, en niet te vergeten een onmenselijk strak corset. En ondanks het feit dat de film zo veel mogelijk wil verschillen van de grijze middenmoot, is het (overigens compleet niet historische) liefdesverhaal zodanig geromantiseerd, dat de film toch weer willens nillens in die middenmoot terecht komt.

Om even aan de andere kant van de balie te gaan pleiten, wie inderdaad alleen maar hoopt op een zoetsappig scenario, een actie-scenario of - laten we wel ween - een scenario tout court zal inderdaad bedrogen uitkomen, en wie zich een breuk ergert aan twee uur in elkaar overvloeiende langzame panbewegingen, adviseren we misschien toch maar om in de videotheek naar een andere titel te pakken. Toch valt deze film nog mee in vergelijking met bijvoorbeeld die andere narratief-arme film, tevens één van de mijns inziens slechtste stukken pretientieuze crap aller tijden, het compleet over het paard getilde Space Odyssey, een prent waar critici graag mee schermen om te bewijzen hoe'n salonintellectuelen ze wel zijn. Tot op zekere hoogte werkt Malicks minimalistische aanpak daartegenover wél; bij elke ontmoeting tussen de twee hoofdrolspelers krijgen we opnieuw Mozarts Pianoconcerto nr. 23 te horen, en alhoewel die keuze wel een beetje anachronistisch overkomt, maar toch de scherpe kantjes van James Horners bombastische score, scherpt het thema elke keer de spanning tussen de twee hoofdrolspelers een beetje aan, toewerkend naar hun finale, laatste ontmoeting. De ontbrekende verhaal-elementen worden dus zowel op visueel als muzikaal vlak aangevuld door een subtiel spelletje op de andere waarnemingsniveaus.



Kortom, Terrence Malick verwacht van de kijker een zekere inspanning. The New World is dus geen voorgekauwd voer voor de popcornvretende generatie, maar evenmin hét ultieme meesterwerk waar sommigen van in zwijm schijnen te vallen. De meningen over de film zijn zeer uiteenlopend, you love it or you hate it; mogen wij dan misschien één van de weinige dapperen zijn die ergens een positie tussenin innemen?

BEELD EN GELUID
Moeten we alweer met een bang hart toezien hoe RCV een film van deze omvang een onwaardige release geeft? Gelukkig niet. Beeld en geluid zijn allebei aanvaardbaar, de Engelse Dolby Digital 5.1-track kan zelfs zowaar overtuigen door het vele gebruik van surrounds in het recreëren van de atmosfeer in de wildernis van Virginia. De fluitende vogeltjes, de bulderende kanonnen... als dvd's geur hadden, dan zouden we beslist het hout hebben geroken in de scène waarin Colin Farrell het gebouw van de indianen wordt binnengebracht. Zonder flauwekul: als een film eerder pretendeert een zintuiglijke ervaring te zijn dan een verhaal, is het maar goed dat er de nodige aandacht wordt geschonken aan de technische afwerking. Ook de kritiek dat de fluisterende stemmen in de voice-over slecht verstaanbaar zouden zijn, kan in deze versie met gemak weerlegd worden. Enkel de indianen-dialogen zijn om de voor de hand liggende reden onverstaanbaar, maar wie de film liever niet vertaald ziet uit het Engels kan ook een Engels ondertitelingsspoor selecteren. Het beeld is eerder aan de donkere en modderige kant, maar de kleuren volgen de gemoedsstemmingen van de personages. Enkel in de openingsscène is er wat last van blokvorming bij de compressie, wat zich onder meer uit in een uit kleine polygoontjes bestaand touw bij de aanmerende sloepen, en de echt donkere scènes bevatten soms wat milde ruis. De (overigens niet erg talrijke) vechtscènes zijn van een degelijke compressie voorzien, waarbij gelukkig niet te veel interlacing te bespeuren valt. Puntje van kritiek is wel dat de layer change wat beter had mogen geplaatst worden dan nu het geval is.

EXTRA'S
Als we in een sarcastische bui zouden zijn, zouden we kunnen opmerken dat deze dvd naast de gebruikelijke automatisch afspelende filmtrailers voorwaar een menu bevat, wat voor een release van RCV vrij ongewoon is. Nuchter bekeken kunnen we die euforie echter niet omzetten in punten, sorry.

CONCLUSIE
The New World vergt een zeker niveau van inlevingsvermogen in de visie van de regisseur, en is acceptabel maar zeker geen meesterwerk. Dat een RCV-release een menu heeft, is intussen ook weer even geleden.