FILM
Good Night, And Good Luck, de tweede film van George Clooney als regisseur, breekt een lans voor de persvrijheid door een nieuwsteam op te hemelen dat het aandurft de machtigste politicus van het land aan te vallen op pijnpunten in zijn retoriek. De politicus is Joe McCarthy, de man die in de jaren vijftig een heksenjacht ontketende tegen Amerikaanse communisten. Maar wie tussen de lijnen leest (of kijkt in dit geval) herkent vooral het huidige, door angst geregeerde mediaklimaat in de prent. Vervang McCarthy door George W. Bush en communisme door terrorisme, en je krijgt een film die ondanks zijn fiftiessetting brandend actueel is. Good Night, And Good Luck is bijgevolg een onverbloemde pamfletfilm geworden die spijkers met koppen slaat en ons een kritische geest als ideaalbeeld voorhoudt.

De protagonist van de prent is nieuwsanker Edward R. Murrow, gelauwerd in de jaren veertig voor zijn oorlogscorrespondentie, en een decennium later presentator van een duidingsprogramma op tv-zender CBS. Hij en zijn team brengen senator McCarthy in diskrediet met meerdere diepgravende reportages. Noch de eigenaar van de zender noch de sponsor noch rechtse krantencommentatoren zijn echter opgezet met de harde aanpak van de communistenjager. Intimidatiepogingen en lastercampagnes zijn het gevolg, maar Murrow en zijn collega's versagen niet: zij blijven Amerika informeren. Uiteindelijk stapt McCarthy zelf in de ring met een recht van antwoord waarin hij Murrow van communistische sympathieën beschuldigt.



Op veel vlakken is Good Night, And Good Luck een All The President's Men voor de noughtiesgeneratie. Overeenkomsten zijn de factuele, objectieve, haast documentaire vertelstijl, de eerbied voor de journalistiek, de subtiele moraal die de stem van een stille meerderheid vertolkt en de zorgvuldige authenticiteit. Clooney en zijn co-schrijver Grant Heslov creëren echter een dubbele bodem door heden en verleden thematisch te linken waar ze maar kunnen. Waar Arthur Miller in The Crucible de heksenjacht in Salem gebruikte als metafoor voor de communistenjacht van de jaren vijftig, utiliseren Clooney en Heslov het verhaal van Ed Murrow om de tandeloze onderzoeksjournalistiek van vandaag aan de kaak te stellen. De moraal is duidelijk en ligt er vaak dik op - vooral de laatste vijf minuten zijn één lang ideologisch pamflet – maar Clooney en zijn cast en crew plaatsen steeds Ed Murrows verhaal boven hun politieke boodschap, zodat Good Night, And Good Luck meer is dan louter gepreek voor de bekeerden.

De stilistische keuzes die Clooney als cineast maakt, dragen daarenboven bij tot een berekende esthetiek, die het moralisme verdringt. Hij draait zijn film in zwart-wit en evoqueert zo in een oogopslag de beginjaren van de televisie. Ondersteund door een authentiek production design en de sobere maar efficiënte camera van Robert Elswit wordt een intrigerende microkosmos gecreëerd. De actie verlaat zelden de kantoren en studio’s van CBS, waardoor een claustrofobische spanning ontstaat die je niet van je af kan schudden. Een pluim verdient bovendien monteur Stephen Mirrione, die schitterend de fictie mengt met archiefbeelden, tot een intellectueel bevredigend geheel. De emotie is soms ver te zoeken in Good Night, And Good Luck – daarvoor is de aanpak van Clooney en co te factueel – maar waar ze het meest opduikt, is in zorgvuldig gepositioneerde jazz-intermezzo’s, meesterlijk uitgevoerd door Dianne Reeves.



De pamflettoon uit zich ook in de performances van de indrukwekkende cast. Ieder karakter is kraaknet, met een haast vlekkeloze ziel. Van 'fatal flaws' is er nauwelijks sprake. Vreemd genoeg deert dat het drama niet, aangezien dit soort personages perfect past in het soort film dat Good Night, And Good Luck tracht te zijn. David Strathairn – al decennia een onderschatte acteur – krijgt eindelijk zijn plaats in het voetlicht als Edward R. Murrow. De gelijkenis met de echte Murrow in zowel looks als maniërismes is naar het schijnt frappant, maar Strathairn gaat verder dan louter imitatie. Hij zet een principiële man neer, vastgeroest in zijn eigen gewoontes, maar niet te beroerd om risico’s te nemen. Telkens hij in beeld is, zuigt hij alle aandacht van de kijker naar zich toe in wat niet anders als een hoogtepunt voor het acteervak te omschrijven is. Zijn nevenspelers – Clooney, Robert Downey Jr., Patricia Clarkson, Jeff Daniëls – draaien als satellieten om Strathairn heen. Ook zij zetten stuk voor stuk goede tot uitstekende performances neer, maar komen niet uit de schaduw van de protagonist. Wie dat wel doen zijn Ray Wise en Frank Langella. De eerste als een tragische nieuwsanker, de tweede als het hoofd van CBS.

Good Night, And Good Luck is een film met een boodschap, zoveel is duidelijk. En het moralisme daarvan werkt niet altijd in het voordeel van de prent, zeker bij een eerste visie. Maar – zoals dat wel vaker gebeurt bij goede films – bij een tweede en derde kijkbeurt kan je het belang van de boodschap, de overtuigingskracht en de doorgedreven artistieke visie meer en meer appreciëren. De film vormt bovendien een perfecte 'partner in de misdaad' met het nóg betere Quiz Show, zowel in thema als in moraal. George Clooney bewijst hoe dan ook een snelle leerling te zijn door met zijn tweede film maar liefst zes oscarnominaties weg te kapen. Geruchten doen al lang de ronde dat hij ooit in de politiek wil stappen, en op basis van de ideeën die hij in Good Night, And Good Luck propageert, kon dat wel eens een goed idee zijn. Al zou Hollywood daardoor een erg begaafde acteur en regisseur verliezen.



BEELD EN GELUID
Weinig dingen in het leven zijn esthetischer dan een vlekkeloze zwart-witfilm. De technici die Good Night, And Good Luck op dvd geperst hebben, beseffen dat blijkbaar ook, want ze leveren een uitstekende print af. Vuiltjes of grain zijn geen issue. De archieffragmenten ogen zelfs verbluffend goed gezien hun leeftijd. Het contrast is bovendien exemplarisch. De zwart-witte vlakken vinden een goed evenwicht tussen detail en stilering. Het geluid staat in zowel een DTS- als een Dolby-mix op de disc en klinkt bovenal extreem helder. Veel kansen om alle boxen te benutten zijn er niet in deze dialoogcentrische film, maar de jazzintermezzo’s gebruiken optimaal het audiospectrum.

EXTRA'S
Wat een gemiste kans. Audiocommentaren van de makers, inzichten van nieuwsmensen van vroeger en nu, of de echte fragmenten van de verbale match tussen Murrow en McCarthy hadden de bonussectie kleur kunnen geven. Helaas moeten we het stellen met een Trailer voor Good Night, And Good Luck (2 min.) en een handvol, bizar gekozen Cross-promotionele Trailers.

CONCLUSIE
Good Night, And Good Luck maakt nooit een geheim van zijn politieke agenda, maar laat de moraal nooit in de weg staan van een goed verhaal, uitmuntende vertolkingen en artistieke integriteit. Het is een prent die niet enkel boeit, maar ook belang heeft. Beeld en geluid zijn prachtig weergegeven op de dvd, maar de magere bonussectie is een maat voor niets.