FILM
Wanneer de wereldberoemde operadiva Caterina Silveri na het overlijden van haar man naar Rome vertrekt om er in een operaproductie mee te spelen, neemt ze haar jonge zoon Joe mee. Caterina gaat echter zodanig op in haar werk dat ze geen aandacht en tijd aan hem schenkt en dus ook niet in de gaten heeft dat hij, in zijn drang naar aandacht en toenemende vereenzaming, met verkeerde vrienden optrekt. Tijdens het verjaardagsfeestje van Joe, waar diens dubieuze vrienden tevens aanwezig zijn, betrapt ze hem per ongeluk op het injecteren van een heroïneshot. Caterina gaat op zoek naar de dealers van haar zoon in een poging hen aan te manen zich niet meer in hun nabijheid te vertonen. Maar Joe is al lang verslaafd en doet alles wat nodig is om aan zijn dagelijkse dosis heroïne te geraken, daarbij het leed van zijn eigen moeder negerend. Wat aanvankelijk start als een beschermende moeder - zoon relatie groeit al snel uit tot een incestueuze liefdesverhouding.

Bertolucci kreeg, net als bij het eerdere Last Tango In Paris, problemen met de censuur waardoor La Luna in veel landen in een ingekorte versie, waarbij de meeste pittige scènes werden verwijderd, in de zalen verscheen. Resultaat: een cultfilm werd geboren! Deze status werd over de jaren heen bestendigd doordat de film nooit of te nimmer op video is verschenen. Een waas van mysterie en geheimhouding deed cinefielen wereldwijd watertanden en geruchten voedden de idee dat het om een mis begrepen meesterwerk zou gaan.

Nu is La Luna dus eindelijk in zijn integrale versie op dvd verschenen en kunnen we de vraag beantwoorden die op ieders lippen brandt: is deze veelbesproken film zijn cultstatus waardig? Het antwoord luidt volmondig: neen!

Bij het bekijken van La Luna wordt al snel duidelijk dat deze zijn aanzien enkel en alleen te danken heeft aan de vele seksueel getinte, pseudo-shockerende incestscènes die, op de koop toe, volstrekt redundant overkomen. Het grootste probleem van deze productie zit hem in het feit dat de moeder - zoon relatie psychologisch slecht is onderbouwd. Dit geldt trouwens ook voor de soms totaal onbegrijpelijke reacties van de protagonisten op bepaalde, vaak zeer ongeloofwaardige, situaties. Zo kuiert Caterina, enkele ogenblikken nadat ze te weten is gekomen dat haar zoon een heroïneverslaafde is, totaal onaangedaan door haar luxehotelkamer terwijl Joe knock-out op de sofa ligt. Nog dubieuzer wordt het wanneer ze vol woede de drugsdealer, oorzaak van al het leed en dus een potentiële vijand, opzoekt, van hem een zakje heroïne krijgt en dat, terug thuis aangekomen, aan haar zoon overhandigt, na eerst nog met hem ruzie te hebben gemaakt over zijn verslaving. Waarom laat ze hem niet opnemen in een ontwenningskliniek? Waarom duwt Caterina haar zoon verder de verslaving in? Waarom moet ze hem halfweg de film plotseling een tongzoen geven? Ondergetekende moet u het antwoord op al deze vragen schuldig blijven. Al deze zaken worden immers nooit op overtuigende wijze opgehelderd. En zo volgen gedurende 140 minuten de ongeloofwaardige scènes elkaar in ijl tempo op, de kijker verward en ongeïnteresseerd achterlatend. Af en toe lijkt Bertollucci te beseffen dat het basismateriaal te zwak is om te boeien en laat hij zijn acteurs, teneinde de leegte op te vangen, een paar danspasjes uitvoeren of met een bestek tegen een tafelrand trommelen, dit alles schijnbaar om geen enkele reden. Kijk, ik heb in principe geen enkel probleem met onduidelijkheden in films zolang deze maar cinematografisch interessant aan de man worden gebracht of een zekere fascinatie opwekken. Niets van dit alles in La Luna. Bijna alle aspecten van deze film komen gekunsteld over en zijn daardoor een domper op het kijkplezier.

Nog irritanter dan de psychologische onlogica is de pompeuze en geforceerde symboliek die her en der over dit wanproduct is uitgestrooid en waarvan ik jullie, teneinde niet als muggenzifter versleten te worden, een voorbeeld ga besparen.

Ook over de acteerprestaties valt niet veel goeds te melden. Jill Clayburgh werd voor haar rol als egocentrische operadiva in 1980 genomineerd voor een Golden Globe. Gelukkig werd deze nominatie niet verzilverd want Clayburgh overtuigt op geen enkel moment. Ze kan hier echter moeilijk verantwoordelijk voor worden geacht: de evolutie die haar personage doormaakt is in het scenario immers ongeloofwaardig uitgewerkt en Bertolucci's onkundige beeldtaal (die camerabewegingen!) doen het laatste restje acteertalent teniet. Een zelfde lot ondergaat Matthew Barry als de verslaafde tiener en de rest van de cast.

De tekst op de hoes laat ons weten dat het "vooral de weelderige Italiaanse decors, de acteerprestaties en de fantastische muziek van Verdi en Morricone zijn die van La Luna een meesterwerk maken in onvervalste Bertolucci-stijl." Inderdaad, enkel de landschappen en de paar streepjes muziek zijn niet voor kritiek vatbaar, maar het moge duidelijk wezen dat deze de film, die geen meesterwerk is, niet kunnen redden. Wat wel klopt, is dat La Luna de onvervalste Bertolucci-stijl hanteert: pretentieus, warrig en extreem maniëristisch.

BEELD EN GELUID
La Luna staat in de juiste beeldverhouding van 1.85:1 anamorf op dvd en oogt voldoende scherp voor een meer dan twintig jaar oude arthousefilm. Filmgrain is over de gehele lijn aanwezig maar nooit echt storend. De kleuren hebben die typische jaren 80 look: tegelijkertijd vaal en warm, met gedempte en natuurlijke tinten. Op het contrastniveau valt niets aan te merken en van digitaliseringartefacten is geen sprake. Niet spectaculair, maar wel mooi. De geluidstrack is slechts mono. Aangezien het om de originele track gaat en om een dialooggedreven film kan hier niet veel op aangemerkt worden. Ondanks de beperkte ruimtelijkheid klinkt ze subtiel en sfeervol.

EXTRA'S
Een fotogalerij en enkele trailers van andere Lumière-dvd's.

CONCLUSIE
La Luna, Bertolucci's schandaalfilm die bij zijn verschijnen in 1979 veel stof deed opwaaien, is vandaag de dag volledig voorbijgestreefd en komt over als het product van een regisseur die koste wat kost wil shockeren, en daarmee zijn eigen geloofwaardigheid en die van zijn film ondermijnt. Technisch gezien is het schijfje mooi afgewerkt, met een bevredigende beeldkwaliteit en acceptabel klinkende monotrack.