DOCUMENTAIRE
Rosas Shorts is de compilatie van drie choreografieën van Anne Teresa De Keersmaeker uit de jaren '90. Het vertrekpunt is niet de dans zoals hij op het podium wordt uitgevoerd, maar de manier waarop hij door de camera wordt waargenomen. Er is dus sprake van een be- of herwerking van de creaties in functie van de filmopnamen, eerder dan van een pure registratie van de originele dansvoorstellingen zelf. Het resultaat wijkt bijgevolg heel erg af van het originele concept, mede omdat de regisseurs de toneelomgeving hebben ingeruild voor een historische locatie, een open ruimte of, zoals in het geval van Monoloog van Fumiyo Ikeda op het einde van Ottone/Ottone, helemaal geen decor. Deze filmadaptaties zijn een commentaar op of een interpretatie van het choreografisch werk van Anne Teresa De Keersmaeker, een overigens niet oninteressante manier van doen, want ze bevrijden de dans uit z’n traditionele context. De nieuwe impulsen voegen extra dimensies toe en creëren verrassende effecten in een totaal nieuw verband.

1. Monoloog van Fumiyo Ikeda op het Einde van Ottone/Ottone
Dit is een 6 minuten durende solovoorstelling van één van de topdansers van Rosas. Alleen Ikeda's hoofd komt in beeld terwijl ze op geëmotioneerde toon een Franse tekst voordraagt. De beweging van haar hoofd, het ritmisch meewaaierend zwarte haar, de blik in haar ogen en de prevelende mond, het zijn de enige beschikbare hulpmiddelen om de innerlijke gevoelens tot uitdrukking te brengen die door de woorden en zinnen worden opgewekt. Ikeda begint aarzelend en voorzichtig, herneemt, houdt de gelaatsuitdrukkingen nog even onder controle en raakt vervolgens opgewonden. Het haar waait in alle richtingen als tijdens een windvlaag, de ogen staan wijd open en de kleine regelmatige tandjes worden helemaal ontbloot. De ademhaling versnelt en in haar blik nestelen zich angst, paniek en verwildering. De geluidsband loopt gewoon door, maar het beeld vertraagt om de ontreddering van het vrouwengezicht kracht bij te zetten. Als in de heftigste dans worden de gevoelens op de kijker afgevuurd met op de achtergrond de finale uit Monteverdi's opera L'Incoronazione Di Poppea, bloedmooi, overweldigend en compleet in tegenstelling tot de hysterie die zich van het personage in beeld meester maakt. De stem is al lang verstomd wanneer het verwarde hoofd een laatste onhoorbare schreeuw slaakt en vervolgens tot rust komt, de ogen neergeslagen, de mond gesloten, het zwarte haar weer netjes in rust. Het fragment flits in alle felheid en verbetenheid voorbij en verkoopt de toeschouwer een korte maar emotionele opdoffer.



2. Rosa
Voor deze dansvoorstelling verplaatst regisseur Peter Greenaway de actie naar de foyer van de Gentse Opera. Hij draait in zwart-wit met een ruime beeldverhouding om de rijkelijk gedecoreerde ruimte te accentueren. Binnen dat kader is Fumiyo Ikeda een nietig figuurtje, een dwerg in een gotic cathedral. De naaldhakken gaan voorzichtig aan de kant: die dienen alleen de sierlijke intree, voor het dansen zelf zijn ze niet geschikt. Op tonen van Bela Bártoks Sonate Voor Viool, hier uitgevoerd door Irvine Arditti, komt Ikeda tot leven, langzaam en met kleine bewegingen. Greenaway kiest bewust voor close ups en toont de danseres aanvankelijk nooit voluit. We zien haar bovenlichaam en vervolgens haar benen en voeten. Voor de ruime shots en de brede bewegingen kriskras door de foyer gebruikt de regisseur dat immens brede formaat waardoor de Gentse Opera meer weg heeft van de huiskamer van Blauwbaard, een beetje dreigend en imponerend in wit en grijs. De voorstelling duurt 16 minuten en Ikeda krijgt in de tweede helft het gezelschap van Nordine Beuchorf voor een reeks snelle duetten en zelfs een korte solo van de Française. Het spel verloopt snel en met een agressief randje op het moment dat de beide dansers tegen elkaar aanlopen, elkaar aanstoten, soepel over elkaar springen en vervolgens in dezelfde maat over de grond rollen als lichamen die wel kunnen communiceren, maar niet op de meest normale manier. Rosa is een indrukwekkend dansstuk vol spasmen en stress, dat hoge eisen stelt aan de uitvoerders.



3. Tippeke
In een regie van Thierry De Mey voert Anne De Keersmaeker zelf een 18 minuten durende choreografie uit in de buitenlucht. Het decor zijn een berkenbos, een open landschap een veldje langs een autoweg. Het meest opvallende onderdeel van de productie is de geluidsband, een mengeling van natuurlijk en industriële geluiden en een Nederlandstalig gedicht of een dito tekst, voorgedragen door de choreografe, in de Ircam-studio's in Parijs samengesmeed tot een indrukwekkende achtergrondcanvas. Tippeke is onderdeel van de Rosasproductie Woud – Three Movements To The Music Of Berg, Schönberg And Wagner en werd tijdens de theateropvoering door het Rosasdansgezelschap geprojecteerd op de achtergrond. Op die manier was Anne Theresa de Keersmaeker zelf aanwezig in de zaal, zij het niet lijfelijk. Ze beweegt zich door groene landschappen terwijl het licht verandert van neutraal naar groen en maakt eenvoudige en impulsieve bewegingen. Ze murmelt de tekst half binnensmonds, stottert, hapert, verandert de klank van haar stem, ze herneemt met enthousiasme, struikelt opnieuw, toont haar gemoedsgesteldheid via faciale mimiek, ze stapt, rent, strompelt, keert op haar passen terug als in een vlaag van extase, als in een droom, bedwelmd, verdoofd, wakend.



BEELD EN GELUID
Monoloog en Rosa zijn in zwart-wit opgenomen. Het contrast is in orde, de originele pelicule heeft evenwel tekortkomingen in de vorm van printbeschadigingen die niet zijn weggewerkt. Tippeke is een kleurenfilm die langzaam van realisme evolueert naar broeierigheid, ondanks de rust die tekst en muziek en zelfs dans enigszins blijven uitstralen. Het beeld wordt groen met geelachtige accenten. Het geluid is overwegend goed van kwaliteit en staat in een stereo-uitvoering.

EXTRA'S
De dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Rosas Shorts bevat drie kortere filmische adaptaties van choreografieën van Anne Teresa De Keersmaeker uit de periode 1990-96. Inhoud, sfeer en prestatie van de drie korte films zijn heel erg gevarieerd en tonen de toeschouwer zeer verschillende aspecten van haar werk.