FILM
Dé job van je leven, als je tenminste op zoek bent naar de baan met het hoogste crapuul-gehalte, is ongetwijfeld lobbyist zoals Nick Naylor (Aaron Eckhart). Naylor werkt voor de Adacemy for Tobacco Studies (!), een door de tabakslobby gesponsord instituut dat enkel en alleen als doel heeft om compleet bevooroordeelde studies uit te spuien waarin de gevaren van het roken geminimaliseerd en zelfs ontkend worden. Naylor heeft een ongekend talent om "zijn" zaak te kunnen verdedigen in talkshows, waarin hij tegenover kankerpatiëntjes en longspecialisten moet proberen zich overeind te houden. Maar Nick is ongeslagen kampioen... in de tegenstand onder tafel te lullen. Samen met een lobbyiste van de alcoholproducenten, Polly Bailey (Maria Bello), en een woordvoerder van de wapenlobby, Bobby Jay Bliss (David Koechner) houdt Nick geregeld zakenlunches om strategieën uit te wisselen om de media een rad voor ogen te draaien. Ze noemen zichzelf de Merchants of Death, maar van het drietal is Naylor bij de publieke opinie veruit het meest gehaat. Nu krijgt Naylor van zijn bazen (J.K. Simmons en Robert Duvall) de grootste klus van zijn leven voorgeschoteld: senator Ortolan Finistirre (William H. Macy) heeft namelijk een wetsvoorstel ingediend om een foto van een uitgemergelde roker op de pakjes sigaretten te laten drukken. De tabakslobby bereidt een gigantisch tegenoffensief voor: Naylor moet een sleazy Hollywoodproducent, Jeff Megall (Rob Lowe), ervan overtuigen om een nieuwe succesfilm met Brad Pitt en Catherine Zeta-Jones, die op stapel staat, propvol sluikreclame voor sigaretten te proppen. Samen met zijn zoontje (Cameron Bright), die in beate bewondering staat voor zijn vader, reist Naylor naar Californië om de juiste personen smeergeld toe te stoppen, alsook de zwaar aan kanker lijdende voormalige Marlboro Man (Sam Elliott), de cowboy uit de welbekende reclame, een koffer vol geld toe te stoppen in ruil voor het houden van zijn grote klep. Helaas (voor Naylor dan toch) dreigt hij een koekje van eigen deeg te krijgen in de vorm van een vernietigend artikel dat journaliste Heather Holloway (Katie Holmes, ooit een actrice toen ze nog buiten mocht spelen van Tom Cruise) over hem geschreven heeft. De prijs die ze daarvoor heeft betaald is even hoog als afschrikwekkend: ze heeft Naylor sufgeneukt.



Met de verfilming van Christopher Buckleys boek Thank You For Smoking opent regisseur Jason Reitman (yep, de zoon van zijn vader) frontaal de aanval op de Amerikaanse tabakslobby en hun immorele lobbytechnieken. Het antipathieke hoofdpersonage dat hij daarvoor gebruikt is eigenlijk een onverdedigbaar scrupuleloos yuppiefiguur, vanuit wiens standpunt we toelichting krijgen bij de interne keuken van de tabakslobby. Die blijkt bevolkt te zijn door onder meer gesjeesde wetenschappers, die hun resultaten maar al te graag aanpassen in functie van het gewenste resultaat, onsympathieke tabaksboeren (Robert Duvall, het tabaksequivalent van Colonel Sanders) en afgedankte Viëtnamveteranen (J.K. Simmons) die toch nog hun leven een niet menslievende draai pogen te geven nu het niet langer toegestaan is Chinezen neer te schieten in Korea - niet helemaal historisch juist, maar vanuit Simmons' personage, BR, was ooit al wat spleetogen had target practice, totdat ze de grootste afnemers van de sigarettenproducenten werden. Alhoewel de personages stuk voor stuk zodanig immorele klootzakken zijn dat ze een karikatuur worden, houden de redeneringen van hun woordvoerder (Aaron Eckhart) steek: waarom zouden sigaretten verboden moeten worden en bijvoorbeeld fastfood niet, terwijl er toch duidelijk meer Amerikanen overlijden aan hartkwalen dan aan longkanker. En ook de anti-tabakvereniging wordt niet gespaard van een karikaturale portrettering: waar de motivatie van de senator die William H. Macy speelt nog enigszins goed te keuren valt, zeker in het licht van modernere studies die eenduidig het verband tussen o.a. passief roken en longkanker aantonen, wordt de man op het einde van de film al evenzeer een pastiche, een Don Quichote van zijn soort die onder meer met de grove censuurborstel door de Hollywoodcinema van de jaren '30 wil gaan, en de sigaret in de handen van Humprey Bogart nog het liefst zou digitaal laten vervangen door een banaan.

Reitman schetst in zijn film - een komedie van het soort dat ook een ideaal uitgangspunt biedt voor ernstige discussies, wat tegenwoordig een zeldzaamheid is - een weinig flatterend beeld van de malafide tabaksindustrie en hun doortrapte pogingen om de wet naar hun hand te zetten, duidelijk geïnspireerd door de mega-liability suits die in de Verenigde Staten werden aangespannen door enkele slachtoffers van het roken, en die de industrie uiteindelijk miljarden zou kosten. Reitman hanteert daarbij een stijl die veel weg heeft van een documentaire, maar waarbij het sarcasme er dik genoeg opligt opdat er niemand het verschil niet zou merken. Wie dus op zoek is naar een genuanceerde documentaire over de toch wel op zijn zachtst gezegd criminele methoden van de rooksector is er met Thank You For Smoking aan voor de moeite, alhoewel Reitman alle mogelijke argumenten op tafel gooit, à charge zowel als à décharge. Toch is deze film een aantrekkelijk werkstukje, waarbij reeds van de openingscredits, waarbij de namen van de acteurs worden geprojecteerd op pakjes sigaretten die érg goed lijken op bestaande merken, de zwartgallige toon wordt gezet. In welk kamp Reitman zelf thuishoort mag duidelijk blijken uit de openingsscène, waarin Aaron Eckharts personage in een talkshow op de meest schandalige wijze misbruik maakt van een jong kankerpatiëntje om zijn punt kracht bij te zetten. Aaron Eckhart, die totnogtoe redelijk weinig geluk heeft gehad met het kiezen van goeie rollen, krijgt in deze film uitgebreid de gelegenheid om zich op amper anderhalf uur tijd te ontpoppen tot de grootste smeerlap uit de lobbygeschiedenis. Wanneer hij op gegeven ogenblik in een live-uitzending met de dood wordt bedreigd, is het zéér moeilijk om niet te sympathiseren met de beller in kwestie, en hoop je dat hij inderdaad nog voor de aftiteling lood krijgt te vreten. Zelf beweert hij zijn werk enkel te doen om op het einde van de maand de hypotheek af te betalen, in zijn geval die van zijn ex en zijn zoon, maar in een onbewaakt ogenblik laat hij zich toch tegen Katie Holmes' personage, de journaliste, ontvallen dat hij een duivels genoegen schept in wat hij "population control" noemt, het kneden van de volgzame massa die toch alles slikt.



De wraakoefening die Naylor uiteindelijk te beurt valt is echter nog veel hilarischer, en ik kan er mezelf echt niet toe brengen om deze twist hier te verraden, want het is veruit de leukste plotwending in een verhaal dat anders toch al redelijk goed bedeeld is op gebied van snedige dialogen geuit door scherpe personages. Er zitten echt zéér weinig slechte vertolkingen in de film; William H. Macy heeft genoeg charisma om geloofwaardig een senator uit Vermont neer te zetten (en waarom de man zich recent liet vangen om zijn vrijwillige medewerking te verlenen aan een WC-komedie als Wild Hogs is me een compleet raadsel), Duvall en Simmons zijn twee gelikte machtswellustelingen die het schijntje civilisatie nog net in ere weten te houden, en zelfs een anders matige actrice als Katie Holmes toont zich voorwaar van haar geloofwaardigste kant als journaliste die bereid is om élke prijs te betalen (juist, ook die...) voor haar scoop. Ook de kleinere rollen zijn naar perfectie ingevuld, zoals Sam Elliott die de stervende Marlboro-cowboy neerzet die zijn laatste dagen op zijn eenzame ranch wil slijten met schieten naar al wie in zijn buurt durft komen, en Rob Lowe als opgeblazen kikker die zelfs zijn goudvissen als nieuwe Hollywoodsterren zou durven lanceren en dan ook nog eens een goeie kans maakt dat het hem inderdaad lukt.

BEELD EN GELUID
De beeld-en geluidskwaliteit van deze A-Filmrelease zijn aanvaardbaar; de ietwat amateuristische look die vooral in het begin van de film dominerend aanwezig is, bijvoorbeeld in de talkshow waarmee de film opent, is ongetwijfeld bewust bedoeld om de film een beetje een documentaire-feeling mee te geven. De kleuren zijn wat in de richting van sepia bijgewerkt, en er is een redelijk grove korrel gebruikt bij het schieten van de film. Met drie audiotracks (Engels, Frans en Duits), alledrie uitgevoerd in Dolby Digital 5.1, had men toch ondanks de korte duur van de film - nog geen anderhalf uur - toch beter geopteerd voor een double layer-schijf, want de compressie is niet altijd even fijntjes. Diagonale lijnen breken nogal eens op in blokjes. Voor de schaarse surroundeffecten - hier en daar iets van de ordegrootte van een opstijgend vliegtuig - is de 5.1-track meer dan voldoende uitgerust.



EXTRA'S
Naast de gebruikelijke trailer krijgen we als enige extra een bijzonder korte documentaire "America living in spin" van 5 minuten opgediend, waarin Reitman en zijn acteurs het even hebben over onder meer de nefaste invloed van spin doctors hebben op de politiek, met ter illustratie een confrontatie met de laatste twee presidenten van de USA, U weet wel, die éne die beweerde "no sexual relationship with that woman" gehad te hebben, en de andere raddraaier die van zichzelf gelooft dat hij de vredesengel van het Midden-Oosten is. Dit had diepgravender gemogen. In plaats van een inlay zat bij ons tekstexemplaar een catalogus van Cinéart, enkel in de taal van Molière.

CONCLUSIE
Thank You For Smoking is een prent waarmee regisseur Jason Reitham eens flink tegen de schenen van het establishment wou schoppen, en dat is 'm aardig gelukt.