MINISERIE
Jane Eyre van de 19de eeuwse Engelse schrijfster Charlotte Brontë is sinds de uitvinding van het medium film achttien keer bewerkt voor het witte doek en televisie. Daarmee behoort de hartstochtelijke love story tussen Jane Eyre en Sir Edward Rochester tot de meest succesvolle romans uit de internationale literatuur die de filmwereld in de voorbije honderd jaar aan de borst heeft gedrukt. En terecht, want Jane Eyre heeft alles wat romantische zielen kunnen verlangen van een goed boek. De meest recente bewerking, een vierdelige miniserie in opdracht van de BBC, stamt uit 2006 en brengt het ontroerende en hartverscheurende levensverhaal van Jane Eyre en haar intense liefdesrelatie met de mysterieuze kasteelheer Mr. Rochester op een meeslepende en intrigerende manier tot leven, waarbij eens te meer de imposante schoonheid en de indrukwekkende en passionele kracht van Brontës verhaal aan het daglicht treden.

Op jonge leeftijd komt Jane Eyre (Ruth Wilson) in het burgerlijke huishouden van haar oom en tante langs moederskant terecht na de plotse dood van haar beide ouders. Omdat vrouwen volgens de Engelse erfeniswet geen aanspraak kunnen maken op de nalatenschap van hun vader (om versplintering van grote fortuinen tegen te gaan) is het jonge meisje zo goed al berooid. Na de dood van haar oom, de enige persoon waarmee ze een echte familieband heeft, wordt ze door haar tante naar een meisjesweeshuis gestuurd. Daar blijft ze acht jaar. Ze ondergaat er het harde regime met gelatenheid. Op haar achttiende solliciteert ze naar de post van gouvernante en wordt in dienst genomen door Mrs Fairfax (Lorraine Ashbourne), de huishoudster van ene Sir Edward Rochester (Toby Stephens), om de opvoeding van zijn protégé Adèle ter harte te nemen. Edward Rochester is een in zichzelf gekeerde en verbitterde dertiger die op het familielandgoed is neergestreken na de dood van zijn vader en oudere broer om er zijn erfenis in ontvangst te nemen, maar vooral ook om er zijn wonden te likken, opgelopen tijdens zijn vele en lange buitenlandse reizen. Als gevolg van de Engelse erfeniswetgeving ging toentertijd het familiefortuin naar de eerstgeborene, kregen de dochters een uitzet en een beperkte som geld en werden de jongere mannelijke telgen met een bescheiden jaargeld de wereld ingestuurd om hun fortuin te maken.

Adèle heeft Mr Rochester overgehouden aan een faliekante affaire met een Parijse cabaretdanseres. Het jonge meisje is niet zijn eigen dochter, maar bij haar overlijden liet de Franse maîtresse een briefje bij de baby met de mededeling dat het kind van hem was. Aanvankelijk werd de jonge Adèle in Frankrijk opgevoed. Door omstandigheden zag Mr. Rochester zich verplicht om haar naar zijn landgoed in Engeland mee te nemen en er voor haar verdere opvoeding in te staan. Dus verschijnt Jane Eyre ten tonele, goed opgevoed en opgeleid, eenvoudig met weinig kapsones en dankbaar omdat ze op eigen benen kan staan en haar eigen kostje verdienen. Haar eerste ontmoeting met Mr. Rochester is niet meteen een succes: ze ontmoet hem op weg naar het postkantoor nadat ie van zijn paard is gevallen. Het dier is nl. opgeschrikt door Jane’s plotse verschijning in de dikke mist. Mr. Rochester is kort aangebonden, opvliegend en gedraagt zich hooghartig tijdens hun ongelukkig treffen. Ach, Mr. Rochester heeft veel tegenslagen moeten incasseren in zijn leven, is de vergoelijkende uitleg van Mrs Fairfax, maar dat heeft ie blijkens de feiten alleen maar aan zichzelf te danken: als jonge gefortuneerde avonturier had hij een voorliefde voor gokspelen en mooie en gevaarlijke donkere vrouwen en in zijn onbesuisdheid ging hij verbintenissen aan die hij zich later zou berouwen. Jane Eyre aanhoort het allemaal met een zekere verbazing: hoe anders is haar leven geweest in al die jaren in het weeshuis, een plaats waar voortdurend geschermd werd met de straffe gods en waar men neerkeek op arme en verstoten meisjes.

Mr. Rochester is zelden thuis, vertrouwt Mrs Fairfax de jonge gouvernante toe, na paar dagen vertrekt hij meestal weer voor lange tijd. Toch is zij de eerste die de verandering in zijn gedrag opmerkt. Rochester heeft Jane Eyre nl. de opdracht gegeven om hem ’s avonds na het diner een uurtje gezelschap te houden, want de winteravonden zijn lang en saai voor een man van de wereld. Jane Eyre doet wat van haar verwacht wordt zonder tegenzin, want als ie wil kan Edward Rochester best goed gezelschap zijn. De kasteelheer wordt op zijn beurt geprikkeld door Jane’s directheid, haar openhartigheid en intelligentie die in fel contrast staan met de gewoonten die in zijn eigen milieu gebruikelijk zijn. Rochester is gecharmeerd door de jonge vrouw en Jane Eyre, niet gewend aan mannelijk gezelschap, wordt een beetje verliefd op haar werkgever. De passie blijkt wederzijds te zijn en ondanks het grote standenverschil vraagt Rochester zijn veel jongere gouvernante ten huwelijk. Onvoorziene verwikkelingen en een duister geheim uit Mr. Rochesters verleden gooien evenwel roet in het eten. Ontgoocheld en gekwetst vlucht Jane Eyre weg uit het huis dat zoveel liefde en nu ook zoveel verdriet heeft gebracht en wordt na een korte zwerfperiode opgenomen in het huis van St. John Rivers (Andrew Buchan), een dorpsdominee, en zijn beide zusjes. Daar komt ze tot rust, maar vergeten kan ze Edward Rochester niet.

Het is meer dan twintig jaar geleden dat de BBC zich nog aan een verfilming van de Brontë-roman heeft gewaagd. De versie van Jane Eyre uit 1983 met Zelah Clarke en Timothy Dalton als Jane en Edward in een regie van James Amyes was dringend aan vervanging toe, want ondanks de voortreffelijke acteerprestaties en de formidabele look was er duidelijk sprake van korrelvorming, scherpteverlies en verlepte kleuren en kon de dvd niet meer tippen aan de kwaliteitseisen die de consument vandaag stelt. Regisseur Susanna White blijft in de recente versie heel dicht bij de verhaalstof van het boek, maar ze besteed meer dan haar mannelijke collega-regisseur James Amyes in 1983 aandacht aan de psychologische ontwikkeling en het crisisproces dat Jane Eyre doormaakt. Bovendien heeft een eigentijds vrouwbeeld model gestaan voor het personage: Jane Eyre is stoutmoediger in haar optreden en veel minder geremd ten opzichte van Mr. Rochester dan in de 1983-versie. Gecombineerd met de zachte gelaatstrekken en de zeer spontane acteerstijl van Ruth Wilson, groeit Jane Eyre op die manier uit tot een modern filmspektakel, ondanks het typische tijdsdecor en de vroeg 19de eeuwse kostumering.

Als gevolg van de keuze die regisseur Susanna White maakt ten voordele van haar hoofdpersonages Jane en Edward, worden belangrijke nevenfiguren naar de achtergrond gedrukt: Mrs Fairfax is net iets minder goedhartig dan haar illustere voorganger uit 1983 en Blanche Ingram (Christina Cole), de irritante intrigante die op een huwelijk met Edward aanstuurt, komt er in de nieuwe versie veel beter vanaf, maar krijgt ook een veel kleinere plaats in het geheel. Aan het mysterieuze geheim van Edward Rochester wordt wél uitvoerig aandacht besteed en White slaagt erin om de perfecte sfeer van angst, griezeligheid en mysterie op te roepen die het onderdeel verdient.

BEELD EN GELUID
Verbaast het u als u leest dat Jane Eyre qua beeld naar de perfectie reikt? Deze miniserie is vintage BBC en dat betekent dat het materiaal met de grootste zorg voor authenticiteit en kwaliteit is gerealiseerd. Er wordt een kleurenpalet gehanteerd dat zweeft tussen hout en oranje in de interieurs, donkerbruin en zwart in de griezelige torenscènes en fris groen tot blauw met zonneschijn in de opnamen in de tuin van het kasteel. Andere buitenscènes zijn gewikkeld in dikke mist en krijgen een grijze tint neigend naar grauw. Er is geen sprake van ongerechtigheden, noch van beschadigingen of digitale fouten. De muziek is verfijnd en onopvallend met veel strijkers in de meer romantische passages en wordt via de surround de kamer ingestuurd.

EXTRA'S
Deze dubbele dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Liefhebbers van romantische en passionele kostuumdrama's vol emotie, intens geluk en schrijnend verdriet zitten als gebeiteld met deze bijzonder mooie en goed geacteerde miniserie van de BBC over de jonge en bloedmooie Jane Eyre en haar amoureuze verhouding met de niet onaantrekkelijke kasteelheer Edward Rochester. Regisseur Susanna White zorgt voor een lach en een traan, spanning en heel mooie televisie. Mocht u in de komende weken of maanden een cadeautje zoeken voor echtgenote of moeder, dan komt beslist deze dvd in aanmerking.