DOCUMENTAIRE
In de autobiogafische documentaire The Real Dirt On Farmer John vertelt regisseur Taggart Siegel het levensverhaal van John Peterson, een boerenzoon uit Caladonia, North-Illinois, aan de hand van Johns eigen verhalen en teksten over het wel een wee van een leven op een boerderij in de Midwest. Taggart leerde John Peterson in de jaren '80 kennen op het moment dat de jonge boer het bedrijf van zijn vader overnam, als gevolg van de landbouwcrisis in schulden geraakte en uiteindelijk het grootste gedeelte van de familiegrond moest verkopen. Aan de hand van het filmmateriaal over John sinds die tijd en het homevideomateriaal van Johns moeder sinds 1952, schets Siegel een boeiend en innemend portret van een hardwerkende jonge boer en een flamboyante persoonlijkheid over een periode van een halve eeuw, de voorbije halve eeuw.

Johns grootvader koopt het land in de depressie van de jaren’30 van berooide aardappelboeren en breidt z'n bedrijf uit tot ruim 140 hectare die hij samen met zijn broer en z'n zoon bewerkt. Johns vader leeft voor de boerderij en brengt hem de liefde voor de boerenstiel bij. Johns moeder is schooljuf, maar het werk op het land en in de stallen boeit haar heel erg en op z'n vijfde verjaardag koopt ze een 8 mm camera om het allemaal op film vast te leggen. Bijna alle grote gebeurtenissen worden gedocumenteerd: de drie spelende kinderen op het erf, John en zijn vader op de tractor, het binnenhalen van de oogst en de oogstfeestjes met de buren. In die tijd dacht ik dat de wereld één grote boerderij was, zegt John daarover, want verder dan de dorpsschool was hij nooit geweest. Toen hij nog maar net van school is krijgt z’n vader hepatitis. Hij moest z'n vader veel te vroeg missen op die grote boerderij, zegt een buurvrouw over die tijd. John neemt dus de leiding over en na de dood van zijn vader kiest hij voor het dertien kilometer verderop gelegen Beloit College om studie en werk te combineren. Daar komt hij in contact met een volkje van artiesten, kunstenaars, hippies en alles wat de jaren '60 tot een nostalgische tijd zou omtoveren. Dat bonte gezelschap strijkt in een roes van terug-naar-de-natuur neer op de Petersonboerderij. Maar Caladonia is een conservatief nest en dus steekt er een geruchtenstorm op over nachtelijke orgiën, verkrachtingen, duivelrituelen en seks. John bewerkt zijn land ondertussen zo goed als mogelijk met de hulp van zijn vrienden, maar voorspoed en tegenslag in combinatie met slechte zomers en dalende prijzen eisen hun tol en wanneer z'n schuldenberg de som van 500.000 dollar bereikt moet hij verkopen: alleen de farm en acht hectare grond blijven over. De landbouwmachines worden tijdens een openbare verkoopdag aan de buren uit de omgeving verkocht en John trekt naar Mexico want hij is aan verandering toe. Z'n familie geeft hem de schuld van de teloorgang van het familiebezit. Het zal een paar jaar duren voor hij weer aan boeren toe is en ondertussen schrijft hij in Mexico zijn ervaringen en frustraties neer in een aantal verhalen en een toneelstuk.



Bij z'n thuiskomst blijkt er interesse te bestaan voor zijn autobiografisch toneelwerk, want is niet iedereen in North-Illinois zwaar getroffen? Dus trekt John met een klein gezelschap naar de boerengemeenschappen in de buurt. Ik heb mijn man nooit zien huilen als gevolg van de tegenslagen, zegt een boerin tegen een reporter van CNN na één van Johns toneelvoeringen, maar vandaag heeft hij gehuild. John put nieuwe moed uit zijn creatieve bezigheden en gaat opnieuw aan de slag op z'n farm. Z'n moeder leent hem het geld voor zaaigoed en een tijdje gaat het goed. Maar de buurt blijft hem vijandig gezind en verdenkt hem ervan homo te zijn, ondanks de goeduitziende vriendinnetjes die regelmatig bij hem intrekken maar nooit lang blijven. Ze waren jaloers op de farm, zegt John schouderophalend, ze verweten me dat ik met de farm getrouwd was. Dus terug naar Mexico, maar deze keer niet voor lang, want de boerderij trok aan mij na het zien van de liefde waarmee de Mexicanen de grond aanraken, zegt hij met melancholie in z'n stem. Bij z'n thuiskomst neemt hij een radicaal besluit: voortaan zal hij biologisch boeren met respect voor de natuur. Z'n moeder vindt het een goed idee. Op het erf van haar huisje bouwt ze een winkeltje waar de opbrengst van Johns akkerland te koop wordt aangeboden. Als hij weer eens twijfelt brengt ze hem op andere gedachten: je weet dat ik voor dat winkeltje leef, dus moeten we ermee doorgaan. Dus gaat John door, eerst voor z'n zieke vader, nu voor z'n oude en 83-jarige moeder.

Zijn leven verandert op het moment dat man uit Chicago in het winkeltje van zijn moeder een ui koopt: kort nadien belt hij John op met de vraag of hij geïnteresseerd is in een samenwerking en eventuele investering van CSA, Community Supported Agriculture, een organisatie die biologische boeren en verbruikers in Chicago bij elkaar brengt met het oog op gezonde groenten en fruit voor de stadsbevolking. John ziet een inmenging van buitenaf niet zitten, maar zes maanden later - het is ondertussen 1990 - belt hij CSA en zegt zijn medewerking toe. 20 families uit Chicago worden aandeelhouder in de Petersonfarm die kort nadien omgetoverd wordt tot Angelic Organics. De prestaties van de farm en het enthousiasme van de aandeelhouders blijven niet onopgemerkt en een tv-station uit Chicago strijkt in Caledonia, North-Illinois neer voor een portret van de biologische farm.

Siegel laat John Peterson zijn eigen levensverhaal vertellen wat de directheid van de 83 minutenlange documentaire ten goede komt. John Peterson is een man met een grote ontwikkeling, goedaardig en intelligent, die zijn creatieve ideeën en zijn filosofische overpeinzingen zeer goed kan verwoorden. Z'n innemende persoonlijkheid legt een warme gloed over de film, een aangename streling als van een goedaardige beer met een hoge aaibaarheidsfactor, gemoedelijk en charmant. John Peterson is geen domme man, hij is alleen een beetje apart en draagt graag buitenissige kleren in felle kleuren met grote motieven, oranje en roze pluchen sjaals en hoge hoeden van de meest bizarre vormen, zelfs wanneer hij op z'n tractor zit en als een reuze grote bij in een gele mallot met bijpassende zwart met gele vleugeltjes over de landerijen flaneert. Ze vinden dat ik mij als een homo gedraag, zegt hij, dat ik praat en beweeg als een homo en ze willen dat ik mij door een psychiater een ander gedrag laat aanleren, terwijl alles er op wijst dat John Peterson wel degelijk voor 100 procent straight is en alleen z'n curieuze 'kunstzinnige' afwijking de boerengemeenschap op het verkeerde been zet. Siegel tekent het portret van John Peterson met veel liefde, zonder de donkere tonen in diens karakter weg te moffelen. Tegelijk is dit ook een documentaire over de ondergang van de boerenstand in de Verenigde Staten, van de miserie en de bittere armoede van boerenfamilies die generaties lang van en op het land geleefd hebben. Je verdient niet veel als boer, geeft Johns moeder ruiterlijk toe, maar het gaat om de levenswijze, het contact met de natuur. Tegen het einde van de film zien we John in het winkeltje van zijn moeder, stokoud en fragiel maar nog met de geest van een tiener. Ook dat brengt Siegel heel fragiel en met het nodige respect in beeld, tot en met de laatste ontmoeting tussen moeder en zoon op haar sterfbed.

BEELD EN GELUID
16 mm film, homevideomateriaal en 8 mm amateurfilm zijn de grondstoffen waarmee Taggert Siegel het portret van John Peterson samenstelt. Het is materiaal uit diverse bronnen en van een niet homogene kwaliteit, maar dat komt de authenticiteit ten goede en het is verbazingwekkend hoe volledig het portret van John Peterson oogt aan de hand van het weinige wat beschikbaar is. Dat heeft grotendeels te maken met de zinvolle en anekdotische inhoud van de filmpjes van Anna Nielsen, zijn moeder, waardoor elk fragment een verhaaltje op zich wordt, met z'n eigen sfeer en z'n eigen intensiteit. Over kleuren en kwaliteiten praten is in dit verband nauwelijks relevant, maar het materiaal dat Taggart Siegel zelf draaide in de loop van 25 jaar en dat hij onder de beste voorwaarden tegen veroudering heeft bewaard, oogt uitstekend, met een zekere verkleuring in de oudste fragmenten en perfect en scherp beeld zonder ongerechtigheden voor wat betreft het jongste materiaal. De kwaliteit van het geluid is in orde. De 8 mm filmpjes hebben geen eigen geluid, maar de regisseur laat John de beelden becommentariëren. Voor de muzikale omlijsting zorgt de Australische folkband Dirty Tree met een geluid dat perfect bij deze documentaire past.



EXTRA'S
De dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
The Real Dirt On Farmer John is een boeiende en tot de verbeelding sprekende documentaire over het leven van boeren op het Amerikaanse platteland in de buurt van Chicago. John Peterson, het hoofdpersonage, schreef en vertelt z'n eigen biografie en regisseur Taggart Siegel illustreert zijn woorden met een indrukwekkend aantal homevideo's en opnamen sinds de jaren '80. Het wordt geen boerenpsalm, maar een verhaal over voorspoed en tegenslag, over de liefde voor de aarde en de natuur, over alles verliezen en toch overleven en over slagen, want dat moet je John Peterson nageven: hij mag zich op z'n zestigste geslaagd noemen in het leven.