FILM
Begin september 1973 wordt Harald Edelstam (Michael Nyqvist) aangesteld als Zweeds ambassadeur in Chili. Hij heeft een indrukwekkend palmares als verdediger van de mensenrechten en beschermengel van mensen in nood: tijdens W.O.II redde hij Joden van de gaskamers en na de oorlog was hij betrokken bij reddingsoperaties in Afrika en Centraal-Amerika. Edelstam is een man van principes die als het erop aankomt niet terugdeinst om zijn diplomatieke status te misbruiken voor het goede doel. Hij heeft de naam een onvervaard vechter te zijn die altijd rechtstreeks op zijn doel afgaat, zelfs als ie daarmee z’n eigen leven in gevaar brengt. De Zweedse ambassadeur arriveert in Chili op het moment dat de rechtse oppositie in Chili de aftreding eist van de communistische president Salvador Allende. Die wordt ervan beschuldigd het land in een economische crisis te storten door zijn voornemen om van Chili een socialistische maatschappij te maken. Kort na Edelstams aanstelling is Santiago de Chile het toneel van een rechtse militaire staatsgreep onder de leiding van generaal Augusto Pinochet. Het presidentieel paleis wordt gebombardeerd en Allende pleegt zgn. zelfmoord. De militaire leiding voert een schrikbewind tegen communisten en linkse oppositieleden en sluit een paar duizend mensen op in het nationaal voetbalstadion. Duizenden tegenstanders worden gefolterd, ruim 2500 onder hen worden zonder vorm van proces doodgeschoten.

Harald Edelstam bekommert zich in eerste instantie om de veiligheid van de Zweedse onderdanen in Chili. Via het verzet wordt hem medegedeeld dat zijn medewerkster Susanne Waters (Lisa Werlinder), bevriend met de linkse activiste Consuelo Fuentes (Kate del Castillo), dochter van een hoge generaal, is opgepakt en wellicht niet levend het voetbalstadion zal verlaten. Wanneer hij van een medewerkster verneemt dat de Cubaanse ambassade wordt gestookt met machinegeweervuur en tanks, gaat hij ter plaatse en eist dat de Chileense commandant hem een onderhoud met zijn collega toestaat. Omdat de Cubaanse delegatie binnen drie dagen het land uit moet en hun veiligheid niet is gegarandeerd, hijst Edelstam op het gebouw de Zweedse vlag en roept het uit tot Zweeds grondgebied. Omdat de militairen de opsluiting van Susanne Waters blijven ontkennen, houdt hij op het bordes van zijn ambassade een toespraak tot de internationale pers waarin hij het nieuwe Chileense regime als repressief, misdadig en dictatoriaal bestempelt. De dag nadien staat zijn uitspraak in alle grote West-Europese kranten. Hij voert zijn dreigement om de dag nadien een nieuwe persconferentie te organiseren niet uit als het bericht binnenloopt dat hij Waters kan ophalen aan het stadion, wat hij persoonlijk doet.

Voor de hekken van de ambassade heeft zich inmiddels een grote groep Chileense burgers verzameld die Edelstams bescherming zoeken. Ze worden door de Chileense politie hardhandig aangepakt en weggevoerd. De ambassadeur zet de hekken open en laat de Chilenen toe tot het ambassadeterrein. Degenen die hij niet kan opvangen worden naar de Cubaanse ambassade gebracht waar hij vanaf dan de nacht doorbrengt om de missie met zijn diplomatieke onschendbaarheid te vrijwaren tegen een inval door het leger. Edelstams bekommernis om zoveel mogelijk vijanden van de staat in veiligheid te brengen, wekt de wrevel op van de militaire junta die een methode zoekt om hem uit te schakelen. Hem doden zou slecht aankomen in West-Europa en hem zonder meer het land uitzetten biedt evenmin gunstige perspectieven. Zijn bijzondere relatie met Consuelo Fuentes trekt hun aandacht en terwijl Edelstam zijn reddingsoperatie onverminderd voorzet opent men de jacht op de jonge vrouw. De Zweedse ambassadeur staat voor een dilemma wanneer hij moet kiezen tussen zijn missie en het leven van de vrouw die hij liefheeft.



Harald Edelstam behoort tot de soort van de helden, mensen die zich opofferen voor anderen zonder zich af te vragen of ze hun eigen leven niet in gevaar brengen. Helden zijn daar niet mee bezig en dus ook Herald Edelstam niet, al nam hij in Chili wel heel erg veel risico’s om zijn doel te bereiken. De geromantiseerde biopic die over zijn korte verblijf in Chili is gemaakt, bevat alle elementen van een spannende thriller en regisseur Ulf Hultberg gaat dan ook voluit zonder de realiteit en de historische feiten geweld aan te doen. Voor de historische reconstructie gebruikt hij origineel materiaal: de geluidsband van de afscheidsspeech van Allende, de vergrauwde en wazige footage van de bombardementen op het presidentieel paleis mét het originele geluid en de angstaanjagende beelden van de eerste razzia’s tegen de tegenstanders van het regime. Tussenin zit het verhaal van de nieuwe Zweedse ambassadeur die zijn maidenspeech houdt en de op dat moment nog net aan Allende verknochte militaire leiders begroet die hun plannen voor een bloedige staatsgreep al op papier hebben gezet. Tijdens de officiële receptie op de Zweedse ambassade maakt Edelstam kennis met Allendes privésecretaresse en haar vriendin Consuelo Fuentes die lid is van een revolutionaire cel. Zij zal Edelstam bij haar operaties betrekken en hem een blik gunnen op de massale armoede in de achterbuurten, op de grenzeloze brutaliteit van de junta en de wanhopige situatie van de gedetineerden in het voetbalstadion van Santiago. De regisseur presenteert zijn hoofdfiguur als een doortastende man die zijn diplomatieke status gebruikt om mensen te redden en de juntaleden onder druk te zetten, die het zich kan permitteren om met internationale sancties te dreigen, die zich de ene keer bluffend en de andere keer diplomatisch uit de slag trekt en tegen het advies van zijn medewerkers in op zijn doel afgaat, de militairen in hun hoofdkwartier opzoekt, op ze inpraat en een beroep doet op hun laatste greintje intelligentie en medemenselijkheid.

Ulf Hultsberg geeft een realistisch beeld van de gebeurtenissen in Chili na de militaire staatsgreep tegen het regime van Salvador Allende. De rechterzijde, inclusief de VS, heeft de omverwerping van het communistisch regime altijd verdedigd als zijnde noodzakelijk om een domino-effect in Latijns-Amerika te voorkomen. De wreedheden werden ontkend, maar ze zijn wel degelijk gebeurd zoals uit honderden getuigenissen achteraf is gebleken. Dat de sfeer grimmig was en de toestand meer dan gespannen konden de Vlamingen toentertijd opmaken uit het rechtstreekse verslag dat wijlen BRTN-journalist Maurice Dewilde maakte vanuit het voetbalstadion van Santiago De Chile. Wie z’n korte en geïmproviseerde reportage na vele jaren terugziet in Het Milleniumoverzicht of De Slimste Mens stelt vast dat ze aan zeggingskracht niets heeft ingeboet. De aarzeling en de onzekerheid van Dewildes optreden is als het ware de onheilspellende voorbode van de ongewisse en barbaarse periode die Chili tegemoet ging. Regisseur Hultsberg windt er geen doekjes om en toont de wreedheden van het militaire regime zonder voorbehoud: een moeder die wordt weggesleept aan het hek van de Zweedse ambassade en kort daarna doodgeschoten omdat ze zich verzet tegen haar arrestatie, gefolterde tegenstanders in het voetbalstadion, stapels verminkte lijken in het ondergrondse gangennetwerk van het complex, huilende mensen die smeken om genade. Gekoppeld aan het optreden van Harald Edelstam in de moeilijke en gevaarlijke omstandigheden van dat historische moment, wordt The Black Pimpernel, overigens compleet op locatie in Santiago de Chile gefilmd, het aangrijpende relaas over één van de bloedigste staatsgrepen uit de vorige eeuw en het hoopgevende portret van een moderne held.



BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van deze dvd is bijzonder verzorgd. Het kleurenpalet is divers, mede door de veelvuldige afwisseling van binnen- en buitenopnamen. Het zwart-witcontrast is in orde en er is ruimte voor heel veel details in de donkere scènes.
Het geluid staat in een 5.1-versie en dat biedt voordelen bij de heftige fragmenten. De eerder onopvallende muziek is van de hand van Jacob Groth, een componist van voornamelijk tv-series.

EXTRA’S
De dvd bevat de Originele Bioscooptrailer en een aantal Andere Trailers die u niet kan vermijden. Foei.

CONCLUSIE
The Black Pimpernel, met in de hoofdrol een sterke Michael Nyqvist (als Harald Edelstam), biedt een unieke kijk op de gebeurtenissen in Chile in september 1973 vanuit het standpunt van een man die – net zoals 25 jaar eerder – niet aarzelde om zich in te zetten voor de slachtoffers van politiek en militair geweld. Tijdens de aftiteling van de film ziet u een kort interview met de echte Harald Edelstam niet lang na zijn terugkeer naar Zweden. Op de vraag of hij veel steun heeft gekregen van de andere West-Europese ambassadeurs antwoordt hij heel fijntjes dat hij tijdens de gebeurtenissen een goed contact had met zijn Finse ambtgenoot…

Na het vertrek van Edelstam namen zijn naaste medewerkers zijn taak over. Zweden zou in de jaren nadien ruim 48.000 Chileense politiek vluchtelingen opnemen.