FILM
De ene helft van Arsenic and Old Lace is een verrukkelijke zwarte komedie, de andere helft conventionele slapstick met meer missers dan treffers. Opgeteld resulteert dat in een atypische Frank Capraproductie, niet enkel omwille van het morbide onderwerp, maar eveneens omwille van een erg oneven toon en tempo. Ook een modern publiek zal echter genieten van de duisterste episoden van de prent die nog even verfrissend macaber zijn als zestig jaar geleden. De fratsen van een wild gesticulerende en verkeerd gecaste Cary Grant moet je er dan wel bijnemen in dit zelfverklaarde ‘Halloweenvertelseltje in Brooklyn waarin alles kan gebeuren… en gewoonlijk ook gebeurt.’

Grant vertolkt Mortimer Brewster, een gevreesde theatercriticus en prominente tegenstander van het huwelijk. Zijn morele bezwaren schuift Brewster echter opzij om het jawoord te geven aan de bevallige Elaine Harper. Alvorens op huwelijksreis te vertrekken, passeren ze bij zijn tantes. Wat een korte stop had moeten zijn, mondt uit in een avond vol verrassingen wanneer blijkt dat de oude besjes al twaalf mannen een vergiftigd glas wijn hebben aangeboden en dus een dozijn graven in de kelder verbergen. De avond heeft nog meer onverwachte wendingen in petto in de vorm van Brewsters dood gewaande criminele broer. Die duikt op met de plastische chirurg die hem zijn vierde nieuwe gezicht moet aanmeten. Voeg daar nog een derde broer aan toe die zich Teddy Roosevelt waant, een politieagent met schrijfambities en een geïrriteerde taxichauffeur en je krijgt een idee van de chaos die Mortimer Brewsters eerste huwelijksnacht verbrodt.



Arsenic and Old Lace debuteerde als theaterstuk in januari 1941 en was zo’n hit op Broadway dat Hollywood in geen tijd de rechten opkocht en de scenaristenbroers Epstein – vooral bekend van Casablanca – contacteerden voor de adaptatie. Hun script verraadt duidelijk de origine als deurenkomedie aangezien zo’n 90 procent van de prent zich afspeelt op één set, maar regisseur Frank Capra doet genoeg met zijn camera – lage camerastandpunten, contrastrijke beelden – om het scenario een filmische look te geven en spanning te genereren. Dat betekende een serieuze verandering van stijl voor Capra die voordien zich voornamelijk beperkte tot veiligere beeldkaders en zich nog nooit had gewaagd aan de expressievere beeldvoering van de in opmars zijnde film noir. Niettemin is de cineast in zijn element: Arsenic and Old Lace is waarschijnlijk zijn beste prestatie wanneer men puur de techniek van het regisseren in overweging neemt.

Het schoentje wringt helaas op scenariovlak. De Epsteins schudden enkele prachtige volzinnen en glorieuze oneliners uit hun pen maar ze vinden geen antwoord op de continue veranderingen in toon die de film kenmerken. Telkens wanneer Cary Grant in beeld is, verandert de prent in een fysieke komedie die het van slapstick en lichaamstaal moet hebben. Wanneer halverwege zijn broer Raymond Massey en diens chirurg Peter Lorre de plot verrijken, wordt de toon een stuk duisterder en waan je je in een oude horrorfilm van Universal, hierbij geholpen door Capra’s slimme regie. Mochten de twee delen elkaar in evenwicht houden, was er geen probleem, maar het duistere segment haalt probleemloos de bovenhand. Daarom doe je in het laatste uur nauwelijks nog moeite om emotioneel te investeren in Grants personage en hoop je voortdurend op meer schermtijd voor Massey.

Die laatste steelt de show in een rol die op de planken door Boris Karloff vertolkt werd. Daar wordt de acteur trouwens voortdurend aan herinnerd in het script aangezien iedereen opmerkt dat hij ‘zo op Karloff lijkt’. Massey straalt omineuze dreiging uit maar kneedt zijn personage met zoveel enigmatische charme dat je niet anders kan dan voor hem supporteren, ook al is dat een verloren strijd. Als zijn trawant is Peter Lorre bijna even indrukwekkend. Op hem kan je daarenboven altijd vertrouwen voor een komische noot. Op Cary Grant niet. De Brit vond dit trouwens zelf zijn minst geslaagde rol omdat hij het personage meer bij een Jimmy Stewart vond passen. Afgaande op het resultaat kan je hem geen ongelijk geven. De moordende oude besjes – Jean Adair en Josephine Hull – kwamen rechtstreeks uit de Boradwaycast en zijn bijgevolg perfect gecast. Ook Priscilla Lane is dat – als Grants kersverse bruid – maar het script dwingt haar op een zijspoor.

Hoewel Arsenic and Old Lace al in 1941 gefilmd werd, duurde het bijna drie jaar voor de prent in de Amerikaanse bioscopen speelde. Dit deed men om de Broadwayshow geen stokken in de wielen te steken. Bij de uiteindelijke release waren de kritieken quasi unaniem lovend. Ruim zestig jaar later moet ik iets meer reserve aan de dag leggen. Topentertainment is de film zeker, maar de worsteling tussen de tonaal verschillende helften geeft de indruk dat er meer uit dit verhaal te puren viel dan op het scherm zichtbaar is. Laat dat je echter niet afschrikken en schaf je deze dvd zeker aan als je je komedies graag zwart ziet en je plots macaber.



BEELD EN GELUID
Hoewel alle grain zeker niet werd weggewerkt, kreeg de film ogenschijnlijk een goede opknapbeurt want printbeschadigingen worden tot een minimum herleidt. De duistere scènes kampen met een gebrek aan contrast en minder goede zwartniveaus, maar scherpte blijft constant doorheen de ganse film en oogt zeer behoorlijk. Een prima transfer voor een oude prent. De soundtrack wordt weergegeven in het originele monoformaat en klinkt steeds helder.

EXTRA’S
De enige extra is een Trailer (3 min.).

CONCLUSIE
Arsenic and Old Lace is een prima zwarte komedie van Frank Capra. Cary Grant is miscast in de hoofdrol en diverse scenes neigen te fel naar slapstick, maar de donkere sfeer zit goed, Frank Capra’s regie was nooit beter en acteurs Raymond Massey en Peter Lorre stelen de show. Beeld en geluid werden met veel zorg op de schijf geperst. De bonussectie beperkt zich helaas tot een trailer.