FILM
Popsterren die zich aan films wagen: het is een moeilijke oefening met heel veel goedbedoelde en weinig overtuigende pogingen. Er zijn uitzonderingen die niet verder kwamen dan prettig gestoorde komedies of blufferige actiefilms. Meestal is het gewoon de bedoeling om de kassa extra te laten rinkelen, zelden is er sprake van indrukwekkende of memorabele vertolkingen. De Britse zangeres en actrice Marianne Faithfull vormt een uitzondering op die regel. In de jaren '60, graatmager en hip, was ze een tijdlang het liefje van Mick Jagger die de wereldhit As Tears Go By voor haar schreef. Ze kwam in aanraking met drugs, marihuana en later cocaïne, raakte in moeilijkheden en leefde jarenlang in Londen op straat als dakloze. Pas in de late jaren '80 kon ze van haar verslaving afkomen en haar muzikale carrière opnieuw opbouwen. Sinds de jaren '60 acteerde ze vrij regelmatig in het theater (Tsjechov en Shakespeare) en trad ze op in films van o.a. Jean-Luc Godard en Tony Richardson naast filmgrootheden als Orson Welles, Alain Delon en Anthony Hopkins. In 2001 trok ze de aandacht in Intimacy van Patrice Chéreau, in 2006 in Paris Je T'Aime (fragment over Le Marais van Gus van Sant) en in datzelfde jaar als keizerin Maria-Theresa in Sofia Coppola's Marie Antoinette. Als Maggie in Sam Garbarski's Irina Palm legt ze voor het eerst beslag op de hoofdrol in een bioscoopfilm die o.a. werd genomineerd voor de Berlijnse 'Gouden Beer'. Op haar zestigste en na een carrière van 40 jaar bewijst Marianne Faithfull wat ingewijden al veel langer weten, nl. dat zij zonder meer haar mannetje kan staan op het toneel en voor de camera's.



Maggie (Marianne Faithfull), een proletarische weduwe en grootmoeder uit een niet zo aantrekkelijke arbeidersbuurt, heeft haar huis verkocht en haar spaarcenten opgeofferd voor de medische behandeling van haar kleinkind Ollie (Corey Burke). Het tienjarige jongetje ligt al een hele tijd in het ziekenhuis en zijn toestand wordt erger in plaats van beter, ondanks de grote sommen geld die Maggie, zoon Tom (Kevin Bishop) en schoondochter Sarah (Siobhan Hewlett) hebben uitgegeven. Toch is er goed nieuws: in Australië is een therapie ontwikkeld die een oplossing kan bieden. Volgens de dokter moet die binnen een periode van tien weken kunnen beginnen want Ollie gaat zienderogen achteruit en over drie maanden is ie wellicht te zwak om naar Australië te reizen. Tom en Sarah zien een reis naar Australië niet zitten. Tom zit zonder werk en Sarah verdient nauwelijks genoeg om het hoofd boven water te houden. Maggie brengt een bezoek aan de bank, maar die weigert haar nog geld te lenen wegens geen onderpand en ook op het arbeidsbureau laat men haar geen enkele illusie: te laag geschoold en te oud. Dus gaat Maggie zelf op zoek naar werk. In Soho ziet ze een bordje met een werkaanbieding voor een ‘hostess’. Het is eigenlijk een eufemisme, zegt de Griekse eigenaar Miki die haar beleefd en ongeïnteresseerd te woord staat, het betekent gewoon hoer en dan: kan je mannen afzuigen? Maggie knippert even met de ogen en stamelt: ja… nee…, het is zo lang geleden, waarop ze verschrikt opstaat en ijlings vertrekt.



De dag nadien zit ze opnieuw tegenover Miki. Je hebt fijne handen, zegt hij, ideaal voor de job. Jij kan makkelijk tot 800 pond per week verdienen... Een jonge medewerkster neemt Maggie mee naar een klein groezelig kamertje met een stoel, een tafeltje en een gat in de muur. Ze legt een keukenrol op tafel en zet er een dispenser met glijmiddel naast. Dan legt ze de oudere vrouw uit wat er van haar wordt verwacht. Maggie weet niet wat haar overkomt. Ze raakt in paniek, loopt rood aan, wendt het hoofd af als de eerste pik in de opening verschijnt en kijkt met stijgende verbazing naar de jongere vrouw die haar schijnbaar probleemloos voordoet hoe het moet. Op het einde van de week ontvangt Maggie 200 pond. Ja, maar..., begint ze aarzelend, maar Miki zegt haar ronduit waarop het staat: harder werken en niet huilen. Ik maak hier de regels. Maggie is teleurgesteld en eigenlijk wil ze geen mannen bevredigen die fantaseren over een jong en sexy blondje aan de andere kant van de tussenmuur. Maar omdat ze geen keuze heeft gaat Maggie door en vraagt de baas op het einde van de tweede week een voorschot van 6000 pond voor Ollie's reis naar Australië. Als je me niet terugbetaalt vermoord ik je persoonlijk, is Miki's commentaar wanneer hij uiteindelijk toegeeft, want ondertussen heeft Maggie haar werkstijl aangepast, bracht de job haar de voorbije week ruim 800 pond op en is ze de rijzende ster van de club. Je schijnt zeer zachte handen te hebben, voegt hij er slikkend en een beetje haperend aan toe en nog: je hebt een artiestennaam nodig, wat dacht je van Irina Palm?

Sam Garbarski verbaasde vriend en vijand in 2003 met Le Tango Des Rashevski, een stijlvolle, integere en bij momenten grappige film over een joodse familie die haar tradities opgeeft en een halve eeuw later vaststelt dat afkomst en cultuur zich niet zo maar laten wegmoffelen. Voor de opvolger Irina Palm kiest de Duitse regisseur voor een verhaal van de in Iran geboren schrijver Philippe Blasband (Une Liaison Pornographique (1999) en La Femme De Gilles uit 2004) die eveneens de tekst leverde voor Le Tango Des Rashevski en voor de drie korte films die Garbarski in 1999 en 2000 maakte. Opnieuw krijgen de spanningen in de schoot van een familie zijn aandacht, niet uit het betere joodse, maar uit het Britse arbeidersmilieu. De aanslepende ziekte van de tienjarige zoon/kleinzoon is de trigger van het verhaal. Vervolgens komt de intense moeder-zoonrelatie aan bod, in iets mindere mate de verstoorde schoonmoeder-schoondochterrelatie en uiteindelijk de zoektocht van het hoofdpersonage Maggie naar financiële middelen om de problemen van haar familieleden het hoofd te bieden. Garbarski tekent de oudere vrouw als een goedhartige grootmoeder en moeder. Het kleinkind is haar oogappel waarvoor ze bereid is heel ver te gaan; zoon Tom kan in gelijke mate op haar onvoorwaardelijke steun en sympathie rekenen, zij het dat ze zijn tekortkomingen onder ogen ziet, maar zwijgt. Hij heeft recht op een eigen leven en is uiteindelijk ook maar het product van het milieu dat hem heeft voortgebracht en van de sociale omstandigheden waarin hij is opgegroeid. De relatie tussen Maggie en schoondochter Sarah is eerder gespannen en situeert zich op de breuklijn tussen de eigenzinnige



In korte scènes waarin lichaamstaal belangrijker is dan het spel van woorden, schetst Garbarski de broze verhoudingen en het leed als gevolg van de beperkte materiële mogelijkheden en het voortdurend besef van psychische schaarste. Irina Palm wordt geen prangend sociaal-realistisch drama over de Britse arbeidersklasse en nog veel minder een voyeuristische semi-pornografische schouwspel, want Garbarski kiest bewust voor een zachte aanpak waarbij z'n interesse zich grotendeels beperkt tot de uitdagingen waarmee zijn hoofdpersonage Maggie wordt geconfronteerd en de manier waarop ze zich ontpopt als een sterke en zelfbewuste vrouw die lak heeft aan de roddel van haar vriendinnen. Die staan overigens ook niet recht in hun schoenen en dat zullen ze geweten hebben op het moment dat een mondige Maggie op de voorgrond treedt.

Marianne Faithfull maakt van Maggie/Irina Palm een indrukwekkend personage, aanvankelijk aarzelend en verlegen, later bijdehand en pienter met een doorzettingsvermogen en een fierheid die respect en sympathie afdwingen. Daarbij wordt ze geholpen door een regisseur die haar werk in de seksclub met de grootste voorzichtigheid benadert. Op geen enkel moment wordt Irina Palm plat of vulgair want Garbarski beperkt zich tot suggestie en weet het handwerk telkens op een vernuftige manier te camoufleren met kleine decorstukken en berekende kadreringen. Bovendien zorgt de regisseur ook in deze film voor perfect getimede humor die een zekere relativering van het eerder beladen onderwerp garandeert. Het einde van de film zit niet helemaal goed en vraagt van de kijker een zekere inspanning. Het doet een beetje vreemd aan dat Maggie niet gewoon naar huis loopt na het vertrek van Ollie, Tom en Sarah naar Australië, maar een totaal andere keuze maakt die niet evident is en in zekere mate afbreuk doet aan de geloofwaardigheid van het personage.



BEELD EN GELUID
Irina Palm is een vrij donkere film. Garbarski gebruikt weinig extra licht om de armoedige en krappe behuizing van de hoofdpersonages en het amper verlichte interieur van de seksclub in beeld te brengen. Zijn voorkeur gaat naar bruine en staalblauwe tinten, gedempte kleuren voor de straatscènes bij een bewolkte hemel en veel tegenlicht. Printbeschadigingen en andere ongerechtigheden zijn afwezig, het contrast is in orde en ondanks het weinige licht is er voldoende ruimte voor details. Garbarski kiest voor een film met heel veel omgevingsgeluid en lange stille fragmenten. De Brussels-Waalse alternatieve rockgroep Ghinzu zorgt voor de sferisch en dromerige gitaarmuziek met een hoog Pink Floydgehalte (de RTBf is co-financier van het project).

EXTRA'S
Als extra krijgt u de Originele Bioscooptrailer en een aantal Andere Trailers uit het aanbod van Paradiso.



CONCLUSIE
Irina Palm van de Duitse regisseur Sam Garbarski is een kleine en intense film. Verwacht geen groot en wereldverbeterend verhaal of een sociaal-realistische enquête over het Britse arbeidersmilieu of het gore pornocircuit, want dan is u eraan voor de moeite. Dit is het verhaal over een vrouw van vijftig die een job aanneemt in het seksmilieu om de behandeling van haar kleinzoon in Australië te betalen. Marianne Faithfull levert een opmerkelijke prestatie en wordt gesteund door een cast van sterke nevenfiguren met als uitblinker Kevin Bishop (L'Auberge Espagnole en Les Poupées Russes) als haar zoon Tom.