:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> KATARAKT
KATARAKT
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2008-05-06
SERIE
Elizabeth Donckers (Karlijn Sileghem), een selfmade zakenvrouw die ondanks haar vroege zwangerschap waarbij ze een tweeling op de wereld heeft gezet, toch is blijven voortstuderen, geeft haar plaats als departementsvoorzitster op de Universiteit Hasselt op: ze heeft een promotie tot beheerder gemist, door haar onachtzaamheid is er op de campus een student verongelukt, maar vooral heeft ze een schuldgevoel omdat ze bij een rondje fruitpluk bij haar schoonfamilie per ongeluk de vinger heeft afgeknipt van haar schoonbroer Paul (Ludo Hoogmartens). De nieuwe uitdaging in haar leven is het tuinbouwbedrijf van haar schoonvader Roger (een schitterende Jaak Van Assche in de rol van zijn leven) saneren. En er moet duidelijk gesaneerd worden: het is op financieel vlak voor het bedrijf geen vijf voor twaalf, maar vijf over twaalf. Vakelief steekt de aanmaningen en de onbetaalde rekeningen tegenwoordig al ongeopend in zijn koffertje bij de rest, en hij graaft telkens een grotere put om de vorige mee te dempen. Met een rigoureus businessplan onder de arm neemt Elizabeth samen met haar man Frank (Marc Van Eeghem) haar schoonbroer en haar schoonzus Ann (Viv Van Dingenen) het bedrijf over en weet zelfs bij de bank een nieuwe lening los te krijgen, maar Frank moet daarvoor zijn job op de fruitveiling opgeven, en omdat hij wéét dat hij constant met zijn vader ruzie zal maken, is hij het overnameplan niet geheel genegen.
 



Elizabeth wil zich met haar poging om het bedrijf weer gezond te maken onder meer bewijzen tegenover haar ouders, chirurg Karel Donckers (François Beukelaers) en zijn vrouw Gerda (Chris Lomme), voor wie de fruitboeren duidelijk een klasse te min zijn. Wat voor onheil Elizabeth zich op de hals heeft gehaald weet ze dan nog niet: de boekhouding blijkt een jarenlang verloederde knoeiboel, er zijn de dagelijkse beslommeringen, onder meer de vraag of de fruitplukkers wel een legale verblijfstatus hebben, maar vooral een ambitieuze uitbreiding naar Polen vergt veel van haar energie. En dan zijn er nog familiale problemen: haar zoon Pieter (Ides Meire) moet zijn zesde middelbaar overdoen wegens te lui over de hele lijn, er is binnen haar eigen familie mot tussen haar vader en de Lionsclub waar die voorzitter van is, omdat de club niet langer de instelling voor mentaal gehandicapten financieel wil ondersteunen waar Elizabeths broer Herman (Bruno Vanden Broecke), een autist, verblijft. 




Maar het ergste is dat er bij een jaarlijkse oogmeting blijkt dat Elizabeth aan retenitis pigmentosa, kokervisie leidt, een oogziekte waardoor haar actieve gezichtsveld hoe langer hoe kleiner wordt. Normaal kan ze daar nog jaren mee leven, maar het zou best kunnen dat de ziekte zich sneller zal manifesteren. Hoe dan ook is het een erfelijke ziekte, en niemand in haar familie schijnt aan een vergelijkbare ziekte te lijden; het ziektebeeld kan overigens generaties lang latent blijven vooraleer het zich manifesteert. Maar hoe dan ook: Elizabeth wéét dat er een moment zal komen dat ze blind wordt. Nu loopt ze al eens tegen een verdwaalde asbak aan, maar dat wordt hoe langer hoe erger. En niet alleen botst ze tegen bijzettafeltjes allerhande, ook op zakelijk gebied botst het meer dan het klinkt, omdat Elizabeth nu éénmaal een zeer koppig karakter heeft, en daarmee ook de neiging om op zakelijk vlak altijd haar zin door te drijven, zelfs al gaat ze daarmee lijnrecht tegen haar schoonfamilie in.




Elke aflevering van Katarakt omvat de gebeurtenissen van twee maanden, en zo krijgen we in totaal twee bewogen jaren van de fruitboerenfamilie Hendrickx te zien. Dat de hoeveelheid miserie die de familie op die twee jaar te verwerken krijgt wat aan de hoge kant ligt, nemen we er met liefde bij. In vergelijking met wat de Vlaamse soapfabrieken dagelijks aan braaksel produceren is Katarakt, een productie van Menuet, dezelfde maatschappij die ons eerder Sedes & Belli bracht, daarentegen nog braaf, en is een doorleefd en gevoelig drama. In tegenstelling tot andere reeksen, waarin de beslommeringen op de werkvloer centraal staan, of het een eenheid van het Search en Rescue team van de luchtmacht, nonkel politie uit Gent, een detectivebureau uit Oostende, een advocatenkantoor in Brussel of een operatiekamer van een ziekenhuis, met Katarakt dringen de makers voor het eerst binnen in de dynamiek van een atypisch huiselijk familiebedrijf. Hierin maken we onder meer kennis met delicate en kleinmenselijke verhaallijnen die op het einde van de reeks allemaal netjes in elkaar overvloeien, zonder daarom geforceerd aan te voelen: een ongewenst kinderloos koppel (Ludo Hoogmartens en Viv Van Dingenen), een autoritaire vader met kanker die zichzelf weigert te laten behandelen (François Beukelaers) en een zoon die maar niet door het laatste jaar van zijn middelbaar geraakt (Ides Meire) zijn maar een greep uit de goed getypeerde rollen die de serie bevolken.
 




Met Sedes & Belli heeft de productie overigens een groot deel van de cast gemeen: naast kleinere rollen voor Jakob Beks, Vic Dewachter en Bart Slegers is vooral de hoofdrol voor Karlijn Sileghem een goeie castingkeuze geweest. Voor de rol moet Sileghem de harde zakenvrouw en de kwetsbare patiënt in één personage geloofwaardig weten te verzoenen, en daar komt ze aardig mee weg. Ze is overigens in goed gezelschap, want de cast is niet alleen een goeie dwarsdoorsnede van het beste dat Vlaanderen te bieden heeft, er zijn echt geen ondermaatste acteerprestaties bij. Twee andere rollen steken er wel boven uit: Jaak Van Assche (FC De Kampioenen, De Collega's) speelt als pater familias een verrassend gevoelige rol als fruitkeuterboertje van de ouwe stempel die niet meer meekan in de snel evoluerende Europese fruitmarkt, en Bruno Vanden Broecke geeft met virtuose ernst gestalte aan Herman, de mentaal gehandicapte en hypergevoelige broer van Elizabeth... De enige kritiek op de cast kan mogelijk zijn dat op Ludo Hoogmartens na geen enkele van de personages iets spreekt dat bij benadering op Limburgs lijkt, alhoewel de variant op verkavelingsvlaams uit deze reeks gelukkig nergens afglijdt naar bekakt Flikken-hollands.
 




De setting van de reeks moest vooral dienen als toeristische trekpleister om Haspengouw wat meer naambekendheid te geven. Gelet op het feit dat een paar van de anders zo rustige Limburgse gemeenten die als locatie werden gebruikt tegenwoordig een nieuw parkeerreglement hebben moeten invoeren om de overdaad van toeristen wat in goede banen te leiden, is dat opzet alvast geslaagd. Midden in de natuur is het een voor de hand liggend thema om "de vier seizoenen" te nemen: de openingcredits maken dat al duidelijk, het gehele verhaal overspant een periode van 2 x 4 seizoenen, en ook in de reeks hebben heel wat van de personages de winter respectievelijk zomer, of zelfs de prille lente van hun leven te vieren. Als metaforen voor de menselijke seizoenen die komen en gaan kunnen die tellen, vooral Elizabeth Donckers donderen doorheen het acceptatieproces van haar ziekte alle seizoenen en periodes wel eens een keer voorbij. Voor de crew was het daarom een uitdaging om een geheel jaar uit te trekken om de reeks gefilmd te krijgen - waarbij telkens gebruikt werd gemaakt van het seizoen in kwestie om twee afleveringen op te nemen die zich met een afstand van zes afleveringen in het verhaal situeren. Logistiek was dit zeker enigszins een puzzel, maar we hebben de makers hierbij niet op inhoudelijke fouten kunnen betrappen. Qua stijl sluit de reeks nauw aan bij Stille Waters, ook al een reeks waarvoor Steve Willaert de muziekscore schreef, met veel nostalgische elementen zoals harmonica's en elementen die aan het verhaal ontleend zijn: één van de personages, Paul, speelt in een blaaskapel en daardoor zitten er ook was al dan niet gesynthetiseerde koperblazers op de soundtrack. De muziek van Willaert is melodramatisch, maar dan met een episch trekje. Wanneer er eens een grote ramp gebeurt (een oogst die verhagelt of zo) worden alle registers met strijkers en blazers opengetrokken, maar wanneer Paul en Ann hun persoonlijke verdriet zitten te verbijten wordt naadloos overgegaan naar een rustiger thema met misschien een enkele gitaar, een streepje accorden of een piccolo-fluitje.
 




Maar de muziek is niet de enige trekker hier in het geheel: het was de makers van Katarakt duidelijk bedoeld om drama af te leveren dat met internationale standaarden vergeleken kan worden, zonder daarmee de eigenheid van de Limburgse fruitboeren drastisch te gaan verhollywoodiseren. De makers schermen niet met extreme armoedetoestanden; de beginsituatie in Rogers fruitbedrijf is niet rotslecht, ze is alleen rotslecht geworden omdat Roger de zaken zo op zijn beloop heeft gelaten. Wanneer de kinderen de zaak overnemen, is het de vraag of die het beter gaan doen. Maar de seizoenen, zowel in de natuur als in de periodiciteit van hun leven, draaien voort, en soms is er plaats voor geluk, meestal echter zitten er daar teveel beslommeringen voor in de weg. Soms door hun eigen schuld, soms door het noodlot maar altijd wel op het verkeerde ogenblik. Het is dan hartverwarmend om te zien hoe het bloed blijft spreken en de familie in alle omstandigheden het toch voor elkaar opneemt op de meest cricuale ogenblikken, zelfs al moeten ze daarvoor in hun eigen vlees snijden.

BEELD EN GELUID
De beeld-en geluidstransfer van Katarakt zijn in orde, op een paar lelijke uitschuivers in het beeld na. Alhoewel er wordt gebruik gemaakt van een heel kleurrijk en scherp beeld dat de natuurpracht van de Limburgse fruitstreek in al haar schoonheid weergeeft, wordt die schoonheid in de zesde en zevende aflevering erg op de proef gesteld wanneer een panbeweging over een perceel met beplanting lelijk opbreekt in storende macroblokken. De Dolby Surround 2.0-track volstaat ruimschoots om de reeks met een acceptabele kwaliteit te laten weerklinken. De zijkanalen worden toch sporadisch gebruikt, en het geluidsbeeld is voor een dergelijke reeks in scènes bij de nachtelijke vuurpotten, of al wandelend of fietsend door het Haspengouwse landschap toch voldoende natuurgetrouw.




EXTRA'S
Op de vierde disc vinden we drie luchtige stukjes uit het infotainmentprogramma De Rode Loper terug. Een uitgebreide making of zou niet misstaan hebben. In Setopnames (4 min.) gaan we met cast en crew mee plukken, op het tweede filmpje staan de Bloesemfeesten (4 min.), waarbij we ook de mooie kostuums te zien krijgen, en in De première in Hasselt (4 min.) ten slotte neemt ons mee naar de feestelijke publieksvoorstelling van de eerste aflevering). Zelfs de vier discs zijn getooid met beelden van de vier seizoenen.

CONCLUSIE
Katarakt is een aanrader over de hele lijn: een beetje voorspelbaar maar essentieel goed verhaal met een rigoureuze opbouw, zeer goed gecaste acteurs en actrices, weinig niet ter zake doende uitvloeisels in het scenario met de bedoeling de zaak te rekken, en vooral esthetisch en ontroerend mooi. En natuurlijk fotografisch een topstreek...



cover




Studio: Universal

Regie: Stef Desmyter, Jan Mathijs
Met: Karlijn Sileghem, Marc Van Eeghem, Ludo Hoogmartens, Viv Van Dingenen, Jaak Van Assche, François Beukelaers, Chris Lomme, Koen Van Impe, Bruno Vanden Broecke, Maaike Neuville, Ides Meire, Joke Devynck, Dirk Tuypens, Els Olaerts

Film:
9,5/10

Extra's:
2/10

Geluid:
9/10

Beeld:
8/10


Regio:
2

Genre:
Drama

Versie:
Benelux (NL)

Jaar:
2007-08

Leeftijd:
AL

Speelduur:
+- 660 min.

Type DVD:
SS-DL

Barcode:
0602517636071


Beeldformaat:
1.78:1 anamorfisch PAL

Geluid:
Vlaams Dolby Surround 2.0

Ondertitels:
Nederlands CC
Extra's:
• 3 featurettes De Rode Loper

Andere recente releases van deze maatschappij