FILM
Iedereen kan koken. Dat is tenminste het devies van wijlen Auguste Gusteau (Brad Garrett), de papzak annex eigenaar van een klasserestaurant in Parijs die gestorven is aan een gebroken hart toen criticus Anton Ego (Peter O'Toole) hem zijn vijfde ster ontnam. De zaak wordt tegenwoordig beheerd door Gusteau's vroegere sous-chef Skinner (Ian Holm), een koleriek mannetje dat niet toevallig de sous-chef was onder Gusteau, want hij heeft voor alles en nog wat een trapladdertje nodig. Op een dag biedt zich ene Linguini (Lou Romano) aan voor een baantje helemaal onderaan de hiërarchische ladder: het buitenzetten van de vuilnisemmers. Linguini is de zoon van één van Gusteau's oude maitresses, en meer dan waarschijnlijk zijn natuurlijke zoon. Wat voor Skinner een ramp zou zijn, want volgens het testament van Gusteau zou de slungel en niet de sous-chef nieuwe eigenaar van het restaurant worden. Gelukkig dreigt er niet dadelijk gevaar want Linguini kan voor geen meter koken.




Maar daar komt verandering in: Linguini ontmoet het speelse en hoogst aaibare ratje Remy (Patton Oswalt), dat als kenner van wat andersoortig eten dan wat een rat gewoonlijk in het afval vindt, alle boeken van Gusteau heeft uitgelezen, hierdoor min of meer kan koken, en zich ook nog eens verstaanbaar kan maken bij Linguini. Ze smeden een plannetje waarbij Linguini plaats neemt en Remy zijn pupil "bestuurt" (denk Woody Allen of Jean-Luc Dehaene in Alles Kan Beter) door aan zijn haar te trekken. Linguini klimt naar de hoogste regionen van de Parijse haute cuisine-wereld, houdt er een leuke vriendin, kokkin Colette Tatou (Jeanine Garofalo) aan over, en plots wordt de vraag over de erfopvolging van Auguste weer prangender. Skinner wordt buitengebonjourd, en omdat hij Linguini's geheim weet, belt hij naar goeie schurkengewoonte een anonieme tip door naar de gezondheidsinspectie dat er ratten in de keuken bij Gusteau zitten. Uiteraard net op de avond dat Anton Ego zijn beruchte kritiek komt neerschrijven.




Naar een nieuwe Pixarfilm is het altijd uitkijken geblazen. De studio van John Lasseter heeft nog nooit een minderwaardig produkt afgeleverd, en met deze Ratatouille wordt de goede traditie voortgezet, alhoewel dit de zoveelste variant is op de rise and fall van een antiheld die verblind wordt door zijn eigen succes. Vorige keer was het nog een raceauto, een insect of een superheld op leeftijd, aan de basisstructuur van het verhaal wordt er niet zo heel veel veranderd. Het decor is telkens anders, regisseur Brad Bird en zijn medewerkers hebben zich weer eens mooi laten inspireren door een alledaagse setting uit te zoeken, en alhoewel het basisgegeven, een kokende rat, hier en daar toch het verhaal een beetje in een moeilijke bocht wringt, maakt de manier waarop het wordt uitgewerkt veel, zo niet alles, goed. Parijs heeft er zelden zo betoverend uitgezien als in deze CGI-animatie. Elke nieuwe Pixarfilm heeft wel een paar nieuwe eigenaardigheden die de prent onderscheiden van al zijn voorgangers. Zo is het in deze film aanvankelijk niet duidelijk wie eigenlijk het hoofdpersonage is: het verhaal wordt weliswaar verteld vanuit het standpunt van Remy, maar het is Linguini die de grootste verandering in zijn karakter doormaakt. De nevenpersonages zijn wat aan de karikaturale kant: Remy's broer Emile is een vetbol die alleen maar zijn aandacht kan richten op eten, Anton Ego (briljant gevoicet overigens door Peter O'Toole) schept alleen maar plezier in het schrijven van vernietigende kritiek met zo hard mogelijke bewoordingen, en Skinner is een doortrapte schurk die eerder op de lachspieren werkt dan de kleintjes angst inboezemt. Ratatouille is overigens verhoudingsgewijs een redelijk kindvriendelijke film, met niet te veel beangstigende scènes zoals in andere moderne animatiefilms wel eens het geval pleegt te zijn. Enkel één scène waarin Remy's vader een hoop dichtgeklapte rattenvallen aan zijn zoon toont is een beetje op het randje.




Maar zelfs als het compleet ongeloofwaardige verhaal (wat overigens geen verwijt is maar gewoon een vaststelling...) u niets zegt, zal u eens te meer overdonderd zijn door de rijk gedetailleerde, zwierige animatie die overloopt van de schattige details. Nog nooit heeft u ratten kunnen bewonderen met een dergelijke aaibaarheidsfactor - hun haren staan pluizig rechtop als ze uit de afwasmachine komen - en de scène waarmee ze in één welbepaalde scène de taken overnemen in de onderbemande keuken is een bravourestukje. De meticuleuze zin voor nauwkeurigheid uit zich onder meer ook in het feit dat zelfs de lichtreflectie in de glazen bokaal waarin Remy aan het begin van de film wordt opgesloten, tot in de puntjes uitgedokterd is. In mijn ogen hét belangrijkste criterium om een film mee te beoordelen, de amusementswaarde, ligt zoals bij alle Pixarfilms ook bij Ratatouille hoog: je komt ogen te kort om alles tegelijkertijd gezien te hebben, de disc heeft een zéér hoge herspeel-waarde en face it, Pixar heeft nu op een tiental jaar ongeveer evenveel tijdloze klassiekers uitgebracht waarbij elk iets minder succes dadelijk als een mislukking zou bestempeld worden. Zou, want totnogtoe is het wonderlijk genoeg nog niet het geval geweest. Ratatouille is voor alle animatieliefhebbers een must-have.




Maar één grief moet me van het hart: in het verleden, bij disks als de dvd-versie van The Incredibles, werd er gebruik gemaakt van seamless branching op een heel aparte manier: naargelang de gekozen geluid-en ondertitelingssporen werden ook de opschriften zoals krantenkoppen e.d. automatisch aangepast aan de gekozen taal. Deze blu-raydisc bevat, om de Franstalige markt te plezieren, enkel Franse opschriften, en zulks is niet aanvaardbaar voor een disc waarbij de originele taal van de film Engels is. Een sanctie dringt zich op.




BEELD EN GELUID
Was voor deze film de dvd-uitgave al eentje waarbij de grenzen werden bereikt van wat er op een dvd technisch mogelijk is, dan gelden alle woorden van lof in het kwadraat voor deze blu-rayrelease. Het gaat zelfs zover dat een testopstelling in een winkel waar Ratatouille aan het spelen was uiteindelijk de doorslag heeft gegeven dat we voor een full-hd televisie zouden gaan. Deze film over fijn eten en drinken is er dus onrechtstreeks de oorzaak van dat we de komende maanden alleen nog boterhammen met confituur van de Aldi zullen eten. In de overdonderende detaillering van het beeld zien we niet alleen alle haartjes van de aaibare ratjes afzonderlijk rechtstaan wanneer ze door de bliksem getroffen worden, bij close-ups van Remy is zelfs de structuur van adertjes in zijn paarse oogleden onderscheidbaar; zo ver gaat het inderdaad bij deze Pixarfilm. De film is één spetterend feest van kleuren en zwierige camerabewegingen waarbij een zeer drukke achtergrond met tal van stukjes situatiehumor tot in de kleinste details tot leven komt. Als elke gelaatsuitdrukking van Remy de rat zodanig perfect uitgekiend is dat je bijna zijn gedachten kan lezen, is het niet meer dan normaal dat de digitaal-naar-digitale transfer hiervoor onberispelijk dient te zijn. Pixar grossiert echter in perfectie, en, om het met de woorden van criticus Anton Ego te zeggen, zowel inhoudelijk als vormelijk zijn het films met perspectief. De geluidstracks verdringen elkaar op deze release, maar dit gaat gelukkig niet ten koste van de kwaliteit. De twee tracks die we gesampled hebben zijn een mooie Engelse Dolby Digital 5.1 EX-track en een ongecomprimeerde PCM-track. Daarnaast zijn er nog dubbings in Vlaams, Nederlands en Frans in een variëteit van mogelijkheden (van Dolby Digital 5.1 tot DTS 5.1) aanwezig. De geluidstrack is ook grenzend aan de perfectie: zeer agressief waar nodig, toch delicaat genoeg in de details en volgestouwd met zeer ambiënte achtergrondgeluiden die je in een keuken, een restaurant en in de straten van Parijs onderdompelen. De dynamiek van de geluidstrack past perfect bij de zwierige actie van het beeld, en Parijs klinkt echt gezellig rumoerig; een verbazend levendige geluidsomgeving voor één die volledig binnen de vier muren van een opnamestudio is gecreëerd. Sommige échte films moeten voorwaar hiertegen de duimen leggen. De enige manier waarop deze disks nog technisch zouden kunnen verbeterd worden is door de toevoeging van geur. Maar zelfs nu kan je de atmosfeer van een Franse gourmetkeuken al bijna proeven.

EXTRA'S
Kwam de dvd van Ratatouille nog als een mager beestje over op gebied van extra's in verhouding tot de rijk gestoffeerde versies als Toy Story en Monsters Inc., dan wordt hier de reden duidelijk: het beste is gewoon voor de blu-ray bewaard. Uiteraard start de disc naar vervelende gewoonte op met een reeksje cross-promotionele trailers.




Pixar houdt nog steeds de goede gewoonte aan elke film bij de bioscooprelease te voorzien van een nieuwe originele geanimeerde short. Voor Ratatouille was dat Lifted (5 min.), een filmpje waarin we een alien zien knoeien op zijn vliegexamen waar hij van zijn instructeur een aardbewoner moet kidnappen, maar die problemen heeft met de bediening van de tractor beam. Ook wordt er tegenwoordig altijd een filmpje achteraf bijgevoegd dat aansluit bij de film zelf. Bij The Incredibles was dat Jack-Jack Attack, bij Cars Mater And The Ghost Light en bij Monsters Inc. het hilarische Mike's New Car. Helaas is het semi-instructieve filmpje Your Friend The Rat (11 min.) een stukje goedkope en nietszeggende animatie dat de Pixar-reputatie geen eer aandoet. De kleine Q&A-documentaire "Fine Food and Film: A Conversation with Brad Bird and Thomas Keller" (14 min.) laat ons meegenieten van de filosofieën van regisseur Brad Bird en chef-kok Thomas Keller die als adviseur voor de film fungeerde, die elk op hun eigen manier de liefde voor hun métier trachten over te brengen.

Net als Cars beschikt deze Ratatouille over een Cine-Explore optie. Hierbij krijg je tijdens de film enkele korte making of-filmjes, die je ofwel allemaal automatisch ("Pre-Fixed Menu") of manueel ("A La Carte") kan laten opstarten. Ook is er een audiocommentaar selecteerbaar door regisseur Brad Bird en producent Brad Lewis; het spijtige is dat dit niet van Nederlandse ondertitels is voorzien, maar wél van een irritante Hollandse overdub.




Een selectie met 3 verwijderde scènes (15 min.) en 5 deleted shots R.I.P. (3 min.) toont ons wat storyboard-materiaal dat in de prullenmand is beland. Qua achtergrondinformatie worden we op onze wenken bediend in 13 zogenaamde animation briefings, waarin we Brad Bird en zijn creatieve team aan het werk zien, en 10 korte stukjes documentaire (samen ongeveer 50 min.) waarin de makers uitweiden over de animatie, de muziek, de camerastandpunten en meer van die zaken. In "The Will" toont componist Michael Giacchino ons hoe het veranderen van de muziek de sfeer van de film compleet kan veranderen. Remembering Dan Lee" (3 min.) is een kort eerbetoon aan een animator die tijdens de productie van Ratatouille aan kanker is overleden.

Met een java-spelletje "Gusteau's Gourmet Game" sluiten we het geheel af.

CONCLUSIE
Ratatouille is een schitterende film, makkelijk behorend bij de top van het afgelopen jaar; beeld en geluidskwaliteit zijn enorm goed, van de hoogste referentiekwaliteit zelfs, en in tegenstelling tot de kaalgeplukte dvd is de blu-raydisc op gebied van extra's voldragen. Een top-bluray, zonder twijfel!