FILM
Van alle parallelle werelden is deze alternatieve vorn van Oxford toch één van de speciaalste. In plaast van een ziel beschikken de mensen over een daemon, meestal een dier dat onveranderlijk met een mens verbonden is, wat onder meer betekent dat als één van de twee sterft, de andere ook sterft. Lyra Belacqua (Dakota Blue Richards) is door haar oom, lord Asriel (Daniel Craig) in een kostschool, Jordan College, ondergebracht. Op een dat ziet ze hoe een priester van het Magisterium haar om kan vergiftigen, en zij kan nog niet op tijd het glas uit zijn handen slaan. Blijkbaar zijn er ernstige tegenkantingen bij het voornemen van Asriel om er met een expeditie op uit te trekken, op zoek naar Dust, een mytische stof waardoor het mogelijk zou moeten zijn om door parallelle universa te kunnen reizen. Met oom Asriel uit de weg wordt Lyra op een avond benaderd door de mysterieuze mevrouw Coulter, die de kleine maar wat graag mee zou nemen naar het hoge noorden. Het reisje lijkt de zich doodvervelende Lyra wel wat te zijn, alleen geeft de hoofdmeester van Jordan College haar een alethiometer mee. Met het op een gouden kompas lijkende ding kan iemand die er zich goed op concentreert, zich laten leiden naar de waarheid. De waarheid voor het moment is dat Coulter het ding graag zou willen stelen, en Lyra loopt weg.




Lyra komt erachter dat Mrs. Coulter waarschijnlijk heeft te doen met Gobblers, een mysteriuze groepering die zich bezighoudt met het ontvoeren van kinderen. Vooral de kinderen van de Gyptians, een rondreizend soort zigeunervolk, zijn het slachtoffer, en Lyra reist met hen mee naar het hoge noorden, naar Svalbard, om daar op zoek te gaan naar het station van Bolvanger, waar de ontvoerde kinderen gevangen worden gehouden om er aan een gruwelijk medisch experiment te worden onderworpen. Onderweg maakt ze onder meer kennis met de Texaanse aëronaut Lee Scoresby, heer van de Gyptians John Faa (Jim Carter), heksenkoningin Serafina Pekkala (Eva Green) en de aan lager wal geraakte ijsberenprins Iorek Byrneson (Ian McKellen), die in een oneerlijk duel meester de troon van de Ijsberenkoning heeft verloren aan de verraderlijke Ragnar (Habib Nasib Nader). Nadat Lyra Ioreks kostbare wapenuitrusting heeft gerecupereerd, zweert Iorek haar trouw, en samen trekken ze naar het barre noorden, waar ze eerst de confrontatie moeten aangaan met Ragnar, die geobsedeerd is door het idee om zelf als niet-mens toch ook een daemon te verwerven.




De verfilming het eerste deel van Philip Pullmans His Dark Materials-trilogie, auteur van onder meer ook de Sally Lockhart Mysteries, werd fel geanticipeerd, en als er een Lord Of The Rings-sfeertje in de lucht hangt, wil natuurlijk de hele acteerwereld erbij zijn om een grante mee te pikken. Met alle Narnia's, Potters en Eragons is het genre van de literaire kinder-fantasy een klein beetje uitgemolken. Wat betreft speciale effecten, somptueuze decors en art direction werd er niet op een eurootje meer of minder gekeken, maar aan de kassa slaagde The Golden Compass er niet in om het succes van de boeken te vertalen in boxoffice. Het universum is nogal ingewikkeld van opzet, en de kans om na enkele minuten de draad kwijt te raken is zeer reëel; de film bovendien op minder dan twee uur persen is daarbij niet echt de beste beslissing. De gedetaillerde karakterontwikkeling uit Pullmans boek is minder prominent en zijn soms donker en troosteloos universum is in de film vervangen door een opgeleukte, zij het met fantastische speciale effecten omklede, versie, waarin alle verhaalelementen uit het boek wel zijn samengebracht, maar niet echt goed samenhangen, waardoor het moeilijk wordt om de diepere filosofische lagen er af te krassen. New Line Cinema heeft een iets te grote vinger in de pap gehad en regisseur Chris Weitz te weinig zijn ding laten doen, waardoor de film uiteraard vis noch vlees is: te ingewikkeld voor kinderen en te weinig geëngageerd voor volwassenen. Er wordt verhoudingsgewijs nogal stevig geacteerd, vooral Daniel Craig speelt majestueus zijn Lord Asriel, maar de dialogen staan soms bol van ingewikkelde zinsconstructies. The Golden Compass is meer een film die je moet beleven dan dat je er echt veel diepere betekenis aan kan geven. Visueel is de film een belevenis waarin de kunstige details van Pullmans universum elkaar in hoog tempo overtroeven.




BEELD EN GELUID
Ik moest twee keer slikken toen ik hoorde dat deze release in de Benelux zou verdeeld worden door RCV, en ik zag de mooie behandeling die de film heeft gekregen in andere regio's al wegsmelten als sneeuw voor de zon. Mijn zorgen waren geheel onterecht, want RCV heeft een prima release afgeleverd, alhoewel een blu-rayrelease blijkbaar nog niet voor morgen zal zijn. De pastelkleurige, door geel en goud gedomineerde wereld can Lyra Belacqua ziet er uit om van te snoepen; alhoewel er nogal wat donkere scènes in zitten, is het contrast optimaal en baadt het beeld in een subtiel spel van licht en schaduw. Een milde vorm van grain is alomtegenwoordig, maar zeggen dat de fantastische scènes in het ijslandschap van het noorden niet spectaculair zijn zou hetzelfde zijn als ontkennen dat de zon schijnt. Een klein occasioneel compressiefoutje is mogelijk, maar onderstreept verder nog eens de goede afwerking van de rest van deze disk. Qua geluid vinden we naast een gewone Dolby Digital 5.1-track een zeer agressieve DTS-ES 6.1-mix terug, die, mits u over de juiste afspeelapparatuur beschikt, een denderende indruk nalaat. Het geluid wervelt van de ene surroundspeaker in de andere, en toch komt het totaalbeeld nergens overdreven over. De track is zeer genuanceerd, gespreid en klinkt overal zeer vol. Galmende voetstappen, duellerende ijsberen, brommende zeppelins, het kan allemaal niet op. Er zijn ook Nederlandse en Vlaamse Dolby Digital 5.1-surroundtracks aanwezig, maar vermits de film minder gericht (zouden moeten) zijn op het jongste segment van de markt, ontgaat ons de bedoeling daarvan. Leer uw kinderen ondertitels lezen, dammit!




EXTRA'S
Het moet van de release van Terminator 2 geleden zijn dat we nog eens een 2-discversie van RCV in handen hebben gehad die zo'n waaier aan bonusmateriaal biedt. De eerste disk start jammer genoeg met een paar cross-promotionele trailers die ongevraagd opstarten, maar bevat ook een redelijk goeie audiocommentaartrack van regisseur Chris Weitz, zij het zonder Nederlandse ondertiteling. Tien mooie en informatieve documentaires sieren disk 2, en er is ook een play all-optie aanwezig. The Novel: Author Philip Pullman And The Consequences Of Curiosity, een goeie primer over het werk van Philip Pullman, opent disk 2. Hoe Chris Weitz de dikke turf van Pullman heeft bewerkt, vernemen we in The Adaptation (16 min.). Hoe de zoektocht naar een geschikte jonge actrice voor de hoofdrol geschiedde, en hoe de keuze uiteindelijk viel op Dakota Blue Richards, is te zien in Finding Lyra Belacqua (15 min.). Philip Pullman doet vervolgens zijn creatief proces van zijn demonenwereld nog eens uit de doeken in Daemons (20 min.). De featurette wordt vergezeld door een slideshow. In The Alethiometer: Creating The Truth Measure (15 min.) zien we het ontwerp van het titulaire instrument, samen met een interactieve galerij waarin je de symbolen van de alhetiometer kan leren ontcijferen. Production Design: The Emotional Fabric Of A Parallel World, (26 min.) biedt een unieke kijk op het rijkgevulde artwork voor de film, en is ook aangevuld me een galerij stills, en in Costumes (12 min.) wordt er nog eens voortgeborduurd op de extensieve kledingontwerpen, ook met een bijhorende galerij. De speciale effecten werden overigens bekroond met een Oscar. Hoe Oxford digitaal werd omgetoverd tot Jordan College kan je zien in The Oxford - Lyra's Jordan (7 min.), en de indrukwekkende gepantserde ijsberen worden digitaal door CGI tot leven gebracht in Armord Bears: The PanserBjorne Of Svalbard, (18 min.), en ook hier is een galerij terug te vinden. Aandacht aan het soundtrackwerk van Alexandre Desplat wordt geschonken in Music (11 min.), en sfeerbeelden van de officiele voorvertoning in Cannes zien we in The Launch: Releasing The Film (8 min.).Hierbij past natuurlijk ook nog eens een postergalerij, en drie trailers. Alle galerijen zijn nog eens opgenomen in een Gallery Index.

CONCLUSIE
The Golden Compass verdient qua beeld en geluid zeker de status van een topdvd, en met de extra's ben je uren zoet.