De Colombiaanse schrijver en Nobelprijswinnaar (1982) Gabriel García Márquez heeft weinig geluk met de filmadaptaties van zijn romans en novellen. Tussen 1954 en 2006 werden 38 verhalen en scenario’s van zijn hand voor het witte doek klaargestoomd, waarvan geen enkel een succes werd buiten de Spaanstalige wereld. Dankzij hoofdrolspeler Javier Bardem (Mar Adentro en No Country For Old Men) wordt nu de filmversie van zijn grote en succesvolle roman El Amor En Los Tiempos Del Cólera uit 1985 (bij ons vertaald als Liefde In Tijden Van Cholera) in het westen gereleased. Onnodig om er op te wijzen dat publiek én kritiek meteen de vergelijking hebben gemaakt tussen de adaptatie van regisseur Mike Newell en het vuistdikke boek van García Márquez, waarbij het niemand zal verbazen dat die confrontatie in het nadeel van de film is uitgedraaid. Ligt het aan de regisseur die weinig voeling heeft met het werk van Márquez, aan de scenarist die het boek tot een derde heeft moeten reduceren om het in 133 filmminuten te proppen of is het werk van García Márquez niet verfilmbaar zoals wel eens wordt beweerd? Gezien de voorgeschiedenis behoort dat laatste tot de mogelijkheden, want heel wat goedmenende regisseurs hebben hun tanden op zijn werk stukgebeten. Dat geldt bijv. voor de verfilming van de bekende Márquez-novelle Cronaca Di Una Morte Annunciada (1987, vertaald als Kroniek Van Een Aangekondigde Dood) van de gerespecteerde Italiaanse regisseur  Franceso Rosi (Cadaveri Eccellenti, uit 1976), maar evenzeer voor El Coronel No Tiene Quien Le Escriba (1999, vertaald als De Kolonel Krijgt Nooit Post) van de succesvolle Mexicaanse regisseur en ex-assistent van Luis Buñuel, Arturo Repstein, die in 1965 debuteerde met Tiempo De Morir van Carlos Fuentes en Gabriel García Márquez.

 

 

In de romans en novellen van Gabriel García Márquez gebeurt over het algemeen minder dan de dikte van de boeken of boekjes suggereert, want de auteur dankt zijn bekendheid vooral aan het mooie en bruisende taalgebruik, aan zijn zin voor kleine details en de eindeloze stoet van typische anekdotes die hij rond zijn personages spint, maar bovenal aan de magisch-realistische sfeer die in zijn verhalen hangt, waardoor zijn litteraire werk niet alleen een unieke plaats in de Zuid-Amerikaanse, maar ook in de wereldliteratuur inneemt. Zijn grote talent bewees García Márquez met zijn roman Cien Años De Soledad (1967, vertaald als Honderd Jaar Eenzaamheid) waarvan wereldwijd meer dan 35 miljoen exemplaren over de toonbank gingen en waarin hij op exotische, tragische maar evenzeer komische wijze verslag uitbrengt over de vele generaties van de familie Buendía, honderd jaar vóór het apocalyptische einde van hun stadje Macondo. Cien Años De Soledad is het verhaal van het Zuid-Amerikaanse continent, geplaagd door natuurrampen, uitbuiting en bloedige oorlogen. Nadien zou García Márquez nog vaker Macondo als achtergrond gebruiken voor zijn fantastische vertellingen, maar zonder ooit het peil van Honderd Jaar Eenzaamheid te bereiken. Hoe succesvol El Amor En Los Tiempos Del Cólera achttien jaar later ook was, de roman kon niet tippen aan de kwaliteit van zijn illustere voorganger, ook al had García Márquez het vertellen niet verleerd en was zijn verhaalstof boeiend en interessant. Maar het verrassingseffect was weg en na Cien Años De Soledad leken alle volgende romans en novellen toch altijd een beetje op een verzameling verhaaltjes die het meesterwerk net niet hadden gehaald. Die laatste opmerking geldt ook voor Liefde In Tijden Van Cholera dat bij z’n publicatie op goede, maar zeker geen uitstekende recensies mocht rekenen. Bijna vijfentwintig jaar later zijn die kritieken in vergetelheid geraakt, maar wie beide romans van García Márquez gelezen heeft, denkt er beslist ook zo over.

 

Regisseur Mike Newell (Harry Potter And The Goblet Of Fire, Four Weddings And A Funeral) en scenarist Ronald Harwood (The Pianist, Le Scaphandre Et Le Papillon) wisten dus beslist welk risico ze namen toen ze accepteerden om Love In The Time Of Cholera te draaien. Wegens de noodzaak om de vuistdikke roman in te korten, houden ze niet meer dan een skelet over, en van skeletten is bekend dat ze nog maar heel weinig vlees op de botten hebben. De hele magisch-realistische aankleding van het verhaal van Márquez gooien regisseur en scenarist overboord. In de vele nevenverhalen en anekdotes hebben ze geschoffeld tot er precies genoeg materiaal overbleef voor hun feature film. Maar daarmee hebben ze ook dat hele aparte van García Márquez’ stijl en aanpak, de tinteling die zijn werken teweegbrengen in de buik van de lezer en de uitdaging voor hun intellect, weggegooid. Wat overblijft is een zeer rechtlijnig een eenvoudig verhaal, romantisch en aandoenlijk bij momenten, maar nauwelijks te onderscheiden van gelijksoortige verhalen en daardoor haast onopvallend in de vloed van internationale producties die voortdurend op de filmliefhebber wordt losgelaten. In het beste geval is Love In The Time Of Cholera een interessant en goedogend kostuumdrama dat zich afspeelt in het laatste kwart van de negentiende en het begin van de 20^ste eeuw, maar u kan het ook langdradig en saai vinden, met weinig overtuigende acteerprestaties en veel te veel grime om de acteurs geloofwaardig oud te laten worden.

 

 

Love In The Time Of Cholera is het epische verhaal van een gedoemde relatie. Na een korte flashback waarin de kijker verteld wordt hoe het allemaal is afgelopen (typisch vormkenmerk van de auteur) maken we kennis met de jonge Florentino (Unax Ugalde) die z’n brood verdient als telegrafist. Tijdens het bezorgen van een telegram maakt hij kennis met Fermina (Giovanna Mezzogiorno), de dochter van een rijke zakenman. Maar Fermina’s vader (John Lequizamo) voelt weinig voor een huwelijk van zijn dochter met een arme drommel als Florentino en dus neemt hij haar mee naar een plek aan de andere kant van het Zuid-Amerikaanse continent. Het noodlot drijft de geliefden uit elkaar en wanneer een volwassen Fermina vele jaren later naar het ouderlijke huis terugkeert, is ze Florentino (Javier Bardem) vergeten en trouwt ze met de enige dokter in de stad, Juvenal Urbino (Benjamin Bratt). Florentino is er het gat van in, maar hij blijft z’n eerste liefde trouw. Pas vijftig jaar na hun eerste kennismaking krijgt die een nieuwe kans, na de dood van dr. Juvenal Urbino…

 

Love In The Time Of Cholera overspant de periode van een halve eeuw, maar aan de levensomstandigheden of de kleren van de acteurs zie je dat nauwelijks. In 1900 krijgt de stad elektriciteit en later telefoon, maar voor de rest blijft alles bij het oude, tenminste door de ogen van regisseur Mike Newell. De acteurs worden wél ouder. Voor de jonge en de oude Florentino doet hij nog een beroep op twee acteurs, voor de tiener en de oude vrouw Fermina beperkt Newell zich tot één actrice, een hele tour de force die vele lagen schmink veronderstelt en zelfs een buik en borsten van latex wanneer zij zich tegen het einde van de film voor het eerst uitkleedt. Het resultaat laat zich raden: de aandacht van de kijker gaat voor een groot stuk naar de hocus pocus van de grimeafdeling, te meer omdat de karakteruitdieping beperkt is (maar ook in de boeken van García Márquez krijgt het verhaal altijd voorrang op de karaktertekening en is de evolutie van de personages vaak het gevolg van toeval en lotsbestemming). Bovendien slaagt Javier Bardem er maar nauwelijks in om zich achter Florentino te verbergen. In Mar Adentro lukte dat nog aardig (hij was buiten de Spaanse wereld nauwelijks bekend, tenzij bij de fans van het werk van regisseur Bigas Luna), in No Country For Old Men overtuigde hij op alle fronten, maar net zoals in Goya’s Ghosts blijft de acteur zijn personage in Love In The Time Of Cholera domineren. De kijker ziet vooral Javier Bardem en nauwelijks Florentino Ariza. Bovendien is de chronologie van zijn verouderingsproces niet altijd perfect (soms lijkt hij plots weer jonger dan in een vorige scène) en heeft ie qua acteerprestatie vaak iets van een slapstickfiguur eerder dan van een man van de wereld of de zaakvoerder van een belangrijk bedrijf.

 

 

Van Bardems tegenspeelster Giovanna Mezzogiorno (La Finestra di Fronte, 2003) vraag je je als kijker voortdurend af waarom ze zo aantrekkelijk is voor Florentino en waarom hij vijftig jaar lang verliefd blijft op een personage dat zelden vriendelijk, romantisch of verleidelijk is en dat zich meestal hoogmoedig en hautain gedraagt. Liefde maakt blind, maar dat werkt niet altijd in een film. John Lequizamo (Assault On Precinct 13, 2005) als Fermina’s vader is trouwens helemaal over the top, zowel qua acteerprestatie als qua uitstraling. Alleen Florentino’s moeder Tránsito (Fernando Montenegro) is een mens met het hart op de goede plaats en zij weet de kijker dan ook moeiteloos bij haar toewijding en verdriet te betrekken.

 

Voor het overige moet Mike Newell z’n productie Love In The Time Of Cholera grotendeels redden met opnamen van het prachtige Colombiaanse landschap, want het verhaal dat hij overhoudt zal (gelukkig) nog wel menig kijker kunnen bekoren, maar voor liefhebbers van het werk van Gabriel García Márquez ontbreken beslist de magisch-realistische sfeer en de petites histoires die van elke pagina van het boek een feest maken.

Technisch valt er nauwelijks iets aan te merken op de beeldkwaliteit van deze film. De kleuren zijn fraai en overdadig met soms een zweem van mist in de ruimere natuuropnamen, maar meestal is er sprake van wondermooie en warme tinten en een loepzuivere registratie. Ongerechtigheden zijn afwezig, evenals andere technische mankenten, behalve af en toe wat edge enhancement en verkleuring als gevolg van fel zonlicht. De geluidsband van Antonio Pinto (Lord Of War, 2005) zorgt voor de aangepaste ondersteuning. Hij componeerde originele muziek en voor de uitvoering verkoos hij het geluid van de Indianen uit de Andes boven eigentijdse traditionele muziek uit Colombia en Brazilië. Z’n composities worden uitgevoerd op typische Indiaanse slaginstrumenten en aangevuld met piano, strijkers en Spaanse gitaar. De geluidsband is welluidend met romantische hoogtepunten die via de surround een aangename sfeer creëren. Het Spanglish van de acteurs (alleen Benjamin Bratt is Engelstalig) geeft de productie een zuiderse en exotische tint.

De dvd bevat een Originele Bioscooptrailer en een Commentaarspoor van regisseur Mike Newell. Hij vertelt bij elke scène een leuke anekdote, wijst op het verband met dezelfde fragmenten in het boek, etc. In The Making of Love in the Time of Cholera (30 min.) vertellen de regisseur en de producers over Marquéz’ aarzeling om het boek te laten verfilmen. Het duurde een jaar vooraleer hij z’n toestemming gaf. Marquéz was het ook eens met de beslissing om de film in het Engels te draaien en omdat de crew grotendeels uit niet-Engelse acteurs bestaat, waren lange repetities nodig om het acteerwerk en de dialogen te synchroniseren. Newell vertelt over tussenkomst van de Colombiaanse vice-president Francisco Santos toen bleek dat een deel van de opnamen in Brazilië was gepland wegens de onveiligheid in Colombia. De crew kreeg een militaire escorte en de opnamen verplaatsen zich naar het Colombiaanse Cartagena. Daar rees een ander probleem: geen infrastructuur voor een dergelijk groot gezelschap (geen trailers, geen technici, geen catering) en een heet klimaat bij 100 procent luchtvochtigheid. Volgens Bardem smolt de maquillage op z’n gezicht zelfs tijdens korte opnamen als gevolg van overmatig zweten. Uiteindelijk bleek de film met twee uur en twintig minuten te lang voor de Amerikaanse bioscopen. Er volgde een pijnlijke discussie: het tweede deel van de film moest minstens tien minuten korter. Newell en zijn monteur vertellen over de keuzes die zijn gemaakt en componist Antonio Pinto paste de soundtrack aan. Vervolgens staan er op de disk ruim 15 Verwijderde Scènes (18 min.) die u eventueel mét commentaar kan beluisteren. Het belangrijkste onderdeel betreft een alternatief begin dat helemaal sneuvelde tijdens de inkorting van de film. Het is interessant, maar het bevat geen echt essentiële informatie. Idem dito voor de rest van het weggeknipte materiaal.

Love In The Time Of Cholera van de Britse regisseur Mike Newell is een Zuid-Amerikaans liefdesdrama naar het werk van de Colombiaanse auteur Gabriel García Márquez. Jammer genoeg gaan in de verfilming alle bijzonderheden van zijn stijl en magisch-realistische sfeerschepping grotendeels verloren, want het scenario van Ronald Harwood houdt alleen de narratieve essentie van de roman over. Wat overblijft zal vooral kijkers boeien die niet bekend zijn met het werk van de Nobelprijswinnaar voor Literatuur 1982. Javier Bardem levert een kwestieuze acteerprestatie en slaagt er net zoals zijn tegenspeelster Giovanna Mezzogiorno maar nauwelijks in om de kijker meer dan twee uur lang bij het spektakel te betrekken. Let wel, Love In The Time Of Cholera is een onderhoudende en mooie vertelling, gedraaid in prachtige decors en adembenemende landschappen, maar het drama mist diepgang en net dat tikkeltje magie dat van de romans van Márquez sinds meer dan veertig jaar een wereldsucces maakt.