FILM
Morgaine Le Fay (Julianna Margulies) is nog een kind wanneer haar natuurlijke vader, Gorlois (Clive Russell), door koning Uther Pendragon (Mark Lewis Jones) wordt gedood om zijn vrouw Igraine (Caroline Goodall) in te kunnen pikken. Igraines oudere zus is Viviane (Anjelica Huston), de vrouwe van Avalon en belichaming van de Oude Riten, de oude natuurgodsdiensten die de Moeder aanbidden. De invloed van Avalon slinkt echter met het jaar, en zowel de christenen als de aanhangers van de Oude Riten moeten lijdzaam toekijken hoe de Saksen vanuit het noorden Brittanië aanvallen. Viviane heeft daarom toegestemd met Uthers wens om Igraine te kunnen inpalmen, want ze hoopt dat hun zoon, Arthur (Edward Atterton), een bestand tussen de beide godsdiensten zal kunnen smeden tegen de Saksen. Kort na de geboorte worden Arthur en Morgaine bij hun ouders weggehaald: Arthur wordt meegestuurd met Merlijn (Michael Byrne), een druïde van de Oude Riten, om zijn opleiding tot troonopvolger te voltooien. Morgaine wordt door Viviane naar het eiland Avalon meegenomen, een buitendimensionele plaats die in een parallelle wereld ligt op dezelfde locatie als het klooster van Glastonbury. Viviane hoopt dat Morgaine op een dag haar plaats als Vrouwe van Avalon kan innemen. In Avalon ontmoet Morgaine Vivianes zoon, Lancelot (Michael Vartan). Wanneer zij hem bij wijze van demonstratie toont hoe ze een poort tussen de parallelle werelden van Avalon en Glastonbury kan openen, ontmoet Lancelot toevallig de jonge novice Gwenwyfar (Samantha Mathis), op wie hij smoorverliefd wordt. Tijdens Beltane, het jaarlijkste vruchtbaarheidsritueel van de Oude Riten, wordt de maagdelijke priesteres Morgaine uitverkoren voor geslachtsgemeenschap met de Jager op de Hertebok. Toevallig is dat jaar de uitverkoren Jager Morgaines eigen broer Arthur, maar omdat het ritueel gemaskerd wordt uitgevoerd, herkennen ze elkaar niet. Kort daarop wordt Arthur tot koning gekroond, en de priesters van Avalon schijnen hun slag thuisgehaald te hebben. Arthur verkondigt dat de beide godsdiensten, de Oude Riten en het christendom, in zijn koninkrijk op gelijke voet behandeld dienen te worden. Doorn in het oog van Viviane en Merlijn is wel het feit dat de jonge en zeer christelijke Gwenwyfar koningin wordt. Morgaine blijkt zwanger te zijn, en de jongste zus van Viviane, haar tante Morgause (Joan Allen), wil het kind doden omdat, als Arthur geen opvolger zou hebben, haar zoon Gawain de eerste voor de troonsopvolging zou worden. Wanneer ze een koortsige Morgaine hoort vertellen wie de vader is, laat ze het kind Mordred (Hans Matheson) leven. Morgause heeft Gwenwyfar vervloekt, zodat ze geen kinderen kan krijgen. Arthur, die weet wat er tussen zijn beste vriend Lancelot en zijn vrouw gaande is, dringt zelfs tegen de morele traditie in erop aan dat Lancelot bij Gwenwyfar een kind zou verwekken, in de veronderstelling dat hijzelf onvruchtbaar is, en in gedachten houdend dat alles beter is dan het land zonder troonopvolger achter te laten. Deze poging mislukt, en Gwenwyfar begint meer en meer te denken dat haar kinderloosheid een straf is omdat ze Morgaine en de Oude Riten ter hulp heeft gevraagd, waardoor ze hoe langer hoe fanatieker zich in het christendom stort. Viviane hoopt alsnog het tij te kunnen doen keren door Mordreds ambities als opvolger aan te wakkeren. Een slechte keuze, want Mordred brengt het land op de rand van de afgrond.



Er bestaan al talloze verfilmingen van de verhalen omtrent koning Arthur en de ridders van de Ronde Tafel. Er zijn romantische Hollywood-blockbusters (First Knight), rauwe actiespektakels (Excalibur), animatiefilms (The Sword In The Stone en The Magic Sword), en af en toe eens een satire (Monty Python and The Holy Grail, The Fisher King). Wat kan een zoveelste verfilming dan nog aan dit geheel toevoegen, zal u denken? Wel, verbazend veel. The Mists Of Avalon is psychologisch bijzonder goed gemaakte fantasy-film, gebaseerd op het bijna duizend pagina's tellende complexe maar zeer goed uitgewerkte werk van de recent overleden fantasy-schrijfster Marion Zimmer Bradley. Uniek voor deze verfilming is dat de legende van koning Arthur veel breder wordt opengetrokken naar de strijd tussen de voorchristelijke natuurreligies en het christendom, én vooral dat dit verhaal verteld wordt vanuit het standpunt van de vrouwen, in de eerste plaats Morgaine Le Fay (Julianna Margulies), halfzuster van Arthur. Dit drie uren durend epos is één van de uniekste Arthurverfilmingen ooit gemaakt, en verveelt geen seconde. De personages zijn op een paar uitzonderingen na zeer psychologisch genuanceerd, dit in tegenstelling tot de meeste andere vertellingen. In welke andere Arthurverfilming zou anders Arthur instemmen met de relatie tussen zijn echtgenote en zijn beste vriend, en deze zelfs aanmoedigen, omdat hij angst heeft het land zonder opvolger en dus in chaos achter te laten? Vooral het karakter van Morgaine Le Fay, in de meeste andere herwerkingen de tegenpool van Arthur, is zeer evenwichtig; met haar vertolking levert de zeer talentrijke Julianna Margulies (vooral bekend uit de ziekenhuisserie E.R.) een bijzonder knappe prestatie. Ook Samantha Mathis als de onevenwichtige Gwenwyfar en de imposante Anjelica Huston als Viviane acteren bijzonder goed. Regisseur Uli Edel, ook bekend van het vakbondsdrama Last Exit To Brooklyn, de realistische bio-pic Christiane F. en het beter zo snel mogelijk te vergeten Madonna-vehikel Body Of Evidence heeft het werk van Bradley in het begin zeer nauw gevolgd, en zich alleen in het laatste half uur flink wat vrijheden ten opzichte van de originele ontknoping veroorloofd. Over The Mists Of Avalon - het boek dan - zijn al werken geschreven die qua dikte het boek zelf ruim overtreffen, maar het centrale idee van de matriarchale Oude Riten uit te spelen tegenover het patriarchale christendom, is grotendeels behouden. Edel heeft het werk van de pas overleden schrijfster met zeer veel respect benaderd, alhoewel het niet mogelijk is om een boek van dergelijke omvang te verfilmen zonder hier en daar artistieke toegevingen te moeten doen.

BEELD EN GELUID
Verbazend is de graad van afwerking van deze, oorspronkelijk slechts voor televisie bedoelde verfilming. Het beeldformaat is 1.85:1, anamorfisch, en bovendien nog van een zeer goede kwaliteit ook. Enige kritiek zijn een paar sporadische printbeschadigingen, met wat witte vlekken, maar doorgaans is de beeldkwaliteit puik, met zeer natuurlijke kleuren, geen artefacts, en een layer change die netjes tussen twee scènes is weggewerkt. De ondertiteling staat een beetje aan de hoge kant, zoals bij de meeste Warner-releases, maar is zeker niet te groot. Tweede aangename verrassing is de Dolby Digital 5.1-soundtrack, met 384 Kbps ook ver boven de gewone televisiekwaliteit. De dialoog is overal mooi verstaanbaar, in de sporadische slagveld-scènes wordt er voor de nodige ambiance gezorgd, en vooral de muziek van Lee Holdridge, opgesmukt met enkele songs van Loreena McKennit, hebben we door de goede weergave ervan fel kunnen smaken.



EXTRA'S
Ondanks de lengte van de film was er toch nog plaats voor een paar extra's. Eerst en vooral bevat de disc zeven verwijderde scènes, wel in Engels maar niet Nederlands ondertiteld, redelijk goed afgewerkt, met telkens een klein woordje uitleg waarom de scène is gesneuveld. Dan is er een fotogalerij met de voornaamste acteurs, en het handige hieraan is dat deze zijn gerangschikt in een stamboom, zodat je bovendien nog eens een handig hulp hebt om de soms toch complexe familiebanden uit te kunnen vissen. In twee kortere galerijen krijgen we enkele tekeningen van het kostuumontwerp en storyboards van de openingsscène. Tot slot hadden we volgens de cover nog een lijst met cast en crew-informatie moeten krijgen, maar deze beperkt zich tot een lijst met welke acteurs welke rol spelen.

CONCLUSIE
Deze disc wordt pas in september 2002 bij ons op de markt gebracht, maar wie nu al met dit impressionante verhaal wil kennis maken, kunnen we aanraden om deze Australische versie aan te schaffen. Zowel technisch als qua verhaal is dit zeker een release boven de middelmaat, en vooral voor liefhebbers van fantasy een aanrader.