FILM
Het gebeurt wel vaker dat critici zich in eindejaarslijstjes achter een low budgetfilmpje scharen, maar zelden voor films met een budget dat zo laag lag als dat van Once. De kleine Ierse prent werd namelijk gedraaid op 17 dagen tijd, met goedkope digitale camera's, voor amper 180.000 euro. Geld is dus blijkbaar niet nodig om een goede prent te maken, want niet alleen de critici vielen halsoverkop voor Once, ook vergaarde de film tal van publieksprijzen op festivals wereldwijd. Dit is des te opmerkelijker gezien het feit dat de productie nauwelijks een plot heeft, de acteurs nauwelijks bekend zijn en muziek zo'n grote rol speelt, dat je zou vermoeden dat enkel muzikanten iets aan de film hebben. Once bezit echter ook iets wat grotere, duurdere of meer ambiteuze producties vaak missen: een hart.

De protagonist van de prent is een straatmuzikant - hij wordt in de aftiteling gewoon 'Guy' genoemd - die droomt ooit van muziek zijn beroep te maken, maar zijn plannen  constant op de lange baan schuift. Wanneer hij een Tsjechische immigrante ontmoet - 'Girl' - is hij meteen betoverd door haar openheid. De twee voelen elkaar zo goed aan, dat ze voor elkaar bestemd lijken, zeker wanneer blijkt dat zij ook een muzikante is, een pianiste. Hoewel flirten de orde van de dag is, bloeit de liefde toch niet open omdat de Tsjechische getrouwd is, een kind heeft en in Dublin wacht tot haar echtgenoot de oversteek heeft gemaakt. Bovendien kampt de straatmuzikant nog met heimwee naar een vorige relatie.
Veel meer dan wat in bovenstaande alinea beschreven staat, gebeurt er niet in Once. Het duurt zelfs tot de vijftigste minuut (van een film die er slechts tachtig duurt) eer er een noemenswaardige plotontwikkeling is. De makers nemen kortom volop de tijd om hun personages uit te diepen en de relatie tussen de protagonisten geleidelijk te laten evolueren. Dat blijkt uiteindelijk de goede keuze, hoewel je tijdens de film geregeld het gevoel hebt dat de prent nergens naartoe gaat. Het voortdurend verweven van door 'Guy' geschreven songs in het verhaal, raakt evenmin altijd doel. Meer zelfs: af en toe werkt het stevig op de zenuwen, vooral omdat de liedjes te weinig van elkaar verschillen om echt op te vallen. Een ander probleem is dat de beste song van allemaal, Falling Slowly, al na een kwartier zijn intrede doet, waardoor het emotionele hoogtepunt te vroeg bereikt wordt.

Wat de prent tijdens die mindere momenten drijvende houdt, zijn de prachtige vertolkingen van de protagonisten. Glen Hansard - feitelijk geen acteur maar een muzikant, die o.a. te zien was in Alan Parkers The Commitments - heeft een natuurlijke, charmante présence op het scherm. Hij is niet zozeer een personage, maar een versie van zichzelf, wat vaak een garantie op succes is. Even charmant en herkenbaar is Marketa Irglova als de Tsjechische immigrante. Zij straalt een menselijkheid uit die we te weinig zien op het scherm en geeft zo een betekenisvolle invulling aan het woord 'hoop'. De chemie tussen beide vertolkers is daarenboven ijzersterk. Dat mag ook wel, aangezien de twee tijdens de opnames op elkaar verliefd werden en tot de dag van vandaag een koppel zijn.

Once ziet er dan al eens amateuristisch uit en volgt niet het geijkte patroon van de gemiddelde narratieve film, maar soms heeft een film dat ook niet nodig. Soms mag een film je in al zijn eerlijkheid bestoken met een unieke, persoonlijke boodschap en is dat voldoende om je te overtuigen. Als film heeft Once kortom best wat tekortkomingen, maar dat doet niet ter zake wanneer je na afloop met een krop in de keel achterblijft. Het einde is ditmaal immers geen zeemzoete conclusie, maar een geloofwaardig slot dat eerlijk durft te zijn over hoe relaties tussen twee mensen die elkaar doodgraag zien kunnen evolueren in iets dat je niet verwacht.
BEELD EN GELUID
De film werd gedraaid met digitale camera's, waardoor de kwaliteit van de beelden niet kan tippen aan de gemiddelde prent. Vooral de contrasten vormen een probleem, terwijl ook de kleurenweergave teveel grijstinten bevat. Haarscherp is de transfer nooit, maar beschadigingen bevat de print niet. Het is nooit eenvoudig een beeldtransfer als deze te quoteren omwille van het inferieure bronmateriaal, dus laten we het maar op een degelijke zeven houden. De soundtrack is een teleurstelling omdat op de cover een DTS-spoor is aangekondigd dat niet op de disk te vinden is. De wel aanwezige stereotrack mist bovendien dynamiek en geeft de dialogen soms te schril weer.

EXTRA'S
De enige extra's zijn Trailers voor Once en een handvol andere Paradisoreleases.

CONCLUSIE
Once is geen film die hoge artistieke ogen gooit, maar zich wel langaam maar zeker in je hart nestelt. De chemie tussen de protagonisten is daar niet vreemd aan, maar ook het wondermooie, Oscarwinnende lied Falling Slowly blijft nog lang door je hoofd spoken. De beeld- en geluidskwaliteit zijn respectievelijk degelijk en matig, terwijl in de bonussectie enkel trailers te vinden zijn.