FILM
Wat een vrolijk vakantie-uitje zou moeten worden, ontaardt in een drama: Harry Potter (Daniel Radcliffe) mag met de ouders van zijn vriend Ron Weasly (Rupert Grint) mee naar het wereldkampioenschap Quidditch. Tijdens de festiviteiten zaait een bende Death Eaters, volgelingen van Je-Weet-Wel-Wie dood en vernieling. En dit is nog maar een voorafspiegeling van het drama dat zich dit schooljaar op Hogwarts zal voltrekken. Harry wordt geplaagd door nachtmerries, waarin Peter Pettigrew (Timothy Spall) en een hem onbekende vreemdeling de komst van Dinges voorbereiden. De Britse toverschool is intussen gastheer voor het prestigieuze Three Wizard Tournament, waarin twee buitenlandse scholen een jaar op uitwisseling komen en één kampioen van Hogwarts het zal moeten opnemen tegen een deelneemster uit een Franse prestigieuze chichi-school voor jonge heksen van reuzin Madame Olympe Maxime (Frances de la Tour), een oude vlam van Hagrid (Robbie Coltrane), en een bende goed afgetrainde Bulgaren, geleid door de "bekeerde" Death Eater Igor Karkaroff (Pedja Bjelac). Omdat de drie proeven die de deelnemers moeten afleggen niet geheel zonder gevaar zijn, heeft professor Dumbledore (Michael Gambon) een leeftijdsafscherming rond de Goblet of Fire geplaatst, waarin geïnteresseerde deelnemers hun naam kunnen achterlaten voor uitloting; wie echter nog geen zeventien jaar is, wordt systematisch geweigerd, en daar kan geen verouderingsdrank tegenop.

Voor de Franse school wordt Fleur Delacour (Clémence Poésy) uitverkoren, voor de Bulgaren de Quidditch-kampioen Viktor Krum (Stanislav Ianevski), en voor Hogwarts Cedric Diggory (Robert Pattinson). Tot ieders verbazing - behalve uiteraard die van het publiek - gebeurt er dan iets wat de Goblet of Fire nog nooit heeft gedaan: er komt een vierde naam uit de beker, die van Harry Potter. Iedereen is verbaasd hoe Harry de leeftijdsbarrière heeft kunnen omzeilen, niet in het minst hijzelf, want hij heeft helemaal niet meegedaan! Iemand die - volgens Harry's vriend Sirius Black (Gary Oldman) - hem geen goed hart toedraagt, is erin geslaagd om via een krachtige bezwering de Goblet of Fire te misleiden, en heeft Harry's naam in de beker gestopt. Eens de beker zijn selectie heeft gemaakt is er echter geen forfait meer mogelijk: Harry moet tegen wil en dank meedoen aan de drie gevaarlijke proeven: een draak verschalken, roofzuchtige waterwezens het hoofd bieden en een moordlustig labyrint doorkruisen. Dit leidt onder meer tot zijn eerste grote ruzie met zijn boezemvriend Ron, die denkt dat Harry er alleen op uit is om zichzelf interessant te maken. En het had zo'n mooi schooljaar kunnen zijn: Harry is voor de eerste keer in zijn leven verliefd, op de Chinese studente Cho Chang (Katie Leung), maar misloopt de kans om met haar naar het sprookjesachtige kerstbal te gaan. Ook Hermoine Granger (Emma Watson) voelt de kriebels in de onderbuik, wanneer ze voor de verandering eens niét bij gebrek aan beter wordt gevraagd voor het bal door Viktor Krum.

De romantische perikelen van de puberende tovenaars even terzijde geschoven, gaat de competitie intussen genadeloos door. Meer door geluk en steun van derden weet Harry zich naar de finale proef te sukkelen. Hij krijgt daarbij, in willekeurige volgorde, de actieve steun van de nieuwe leraar in Verweer tegen de Zwarte Kunsten, Alastor 'Mad-Eye' Moody (Brendan Gleeson) - van wie de leerlingen niet kunnen uitmaken of hij een briljant genie dan wel een drankverslaafde waanzinnige is, de gebruikelijke minachting van zijn aartsvijand Draco Malfoy (Tom Felton), de tegenkanting van toverdrankkundige Severus Snape (Alan Rickman), de ongewenste aandacht van geestverschijning Moaning Myrtle (Shirley Henderson), en de ongevraagde inmenging van roddelpers-journaliste Rita Skeeter (Miranda Richardson). De finale proef draait echter uit op een dodelijke confrontatie met Lord Voldemort (Ralph Fiennes), die dankzij de machinaties van één goed geplaatste verrader in Harry's naaste omgeving eindelijk de kans ziet om te herrijzen uit de dood, en die probeert het werk af te maken waar hij dertien jaar daarvoor in faalde: Harry Potter vermoorden.

Bij de bespreking van Harry Potter And The Prisoner Of Azkaban grapten we nog dat tegen dit tempo tegen dat we aan het zevende deel zijn, de franchise verworden zal zijn tot een gore exploitation-film. Alhoewel dat een lichte boutade was, zetten niet alleen de kindacteurs, maar ook regisseur Mike Newell (Four Weddings And A Funeral) weer een flinke stap verder in de richting van de volwassenheid. Het speciaal voor de derde film ingevoerde leeftijdslabel van 9 jaar was voor deze derde film, die behoorlijk wat gore momenten kent, al niet meer genoeg. Al in de eerste minuten van deze kinderfilm (!) valt er op redelijk huiveringwekkende manier een dode, even later is het met de slachting op het WK Quidditch weer prijs, en naarmate de film vordert, sneuvelen er een paar personages in stijgende volgorde van belangrijkheid. En vooruitblikkend op delen vijf en zes, zal het er voor de volgende regisseur niet op beteren. Het verhaal is met zijn vele subplots, zoals de strapatsen van Rita Skeeter en Harry's kalverliefde, ten opzichte van de eerste film een stuk complexer geworden, maar dat is nog niets vergeleken met de manier waarop de schrijfsels van J.K. Rowling in volume en inhoud toenemen. Er is lange tijd sprake geweest om deze film ook in twee delen te splitsen, en de 156 minuten die nu uiteindelijk overblijven zitten tot aan de nok volgepropt, maar toch werd deze optie gelukkig verworpen; de manier waarop het verhaal is opgebouwd rond de drie af te leggen proeven laat immers niet toe om de film in twee equivalente delen te verdelen. En meer en meer loont het voor de filmkijker om de films meerdere visies te gunnen: een tweede kijkbeurt van dit vierde deel heeft zelfs bij mij en mijn hardcore fanatische echtgenote (en dat betekent al heel wat, geloof me!) details naar de oppervlakte gebracht die we de eerste keer niet mee hadden. Waarschijnlijk waren we té verblind door het spektakel.

De hardcore-fans zullen wel even moeten knarsetanden: enkele verhaallijnen uit de boeken zijn gedeeltelijk of volledig verdwenen. Zo is de rol van de in de tweede film prominent aanwezige Dobby The Fucking F... euh, House Elf compleet gesneuveld, wordt de in door de vorige films bijna traditioneel geworden opening ten huize van Harry's oom en tante Duffling achterwege gelaten, en zijn de ontwikkelingen rond Rita Skeeter en Cho Chang drastisch beperkt, in die mate zelfs dat we ons afvragen waarom het beetje verhaal dat over is gebleven, nog tout court in de uiteindelijke film is weerhouden. Scenariogewijs houdt J.K. Rowling echter zoals bekend een flinke slag onder de arm door scenarist Steve Kloves in ruil voor absolute geheimhouding al ruim op voorhand in te lichten over de inhoud van de intussen verschenen, en nog te verschijnen, boeken, en vooral welke details in het scenario nog absoluut weerhouden moeten worden, wat mogelijk een verklaring zou kunnen zijn voor de bokkesprongen die soms in het verhaal worden gemaakt. Meer dan bij de vorige films geldt hier de regel dat voor wie bekend is met de boeken, enkele schampere verwijzingen zullen moeten volstaan voor bepaalde verdere verhaallijnen die in het boek wél de nodige aandacht krijgen.

Maar less is more: wat er, na deftige trimming van het boek, nog aan scenario is overgebleven, is een visueel feest voor oog en oor. Waren de Dementors in deel 3 nog een klein beetje angstaanjagend, dan kan dat zeker gezegd worden van de Death Eaters die in deze film hun opwachting maken, en die - zeker niet toevallig - fysiek heel wat gelijkenissen vertonen met de Ku Klux Klan: Lord Voldemort streeft duidelijk een 'raszuiverheid' na in de orde der Magiërs waarin geen plaats is voor modderbloeden of andere zwakkelingen. Voldemort had in de eerste twee films telkens een andere incarnatie nodig om Harry Potter, het enige wat tussen hem en de uitvoering van zijn plannen staat, te schaden, maar wordt in deze film terug 'in het vlees gekleed', en weet bovendien de bescherming op te heffen waardoor Harry totnogtoe van zijn wraak gespaard bleef. Wat in de praktijk betekent dat de doorlopende verhaallijn uit de boeken in dit vierde deel eindelijk wat vaart krijgt. Er vallen, letterlijk en figuurlijk, maskers af, waardoor we stilaan beginnen te weten waarom Harry zo'n bedreiging voor Voldemort is, en wie er zich zoal heeft bekeerd tot de dark side of the Force. Maar er rollen zoals eerder gesteld in deze film koppen: de vrolijke en kleurrijke wereld van de eerste films, en daarmee ook de jeugdige onschuld van Harry en zijn vrienden, is na deze film definitief om zeep. De openings- en slotscènes van deze film zijn zeer donker, zowel inhoudelijk als visueel, en vrolijke sidekicks zoals Dobby, Nearly-Headless Nick en de Shrunken Head zijn definitief naar het achterplan verwezen ten voordele van griezels als Moaning Myrtle.

Dat nogmaals geopteerd werd voor dezelfde kindacteurs, intussen al halve volwassenen, is zeker en vast eerder een troef dan een hinderpaal. De rollen zijn net als de boeken mee-geëvolueerd: Emma Watson is geen klein meisje meer maar een volwassen jonge vrouw die haar seksualiteit ontdekt, Rupert Grint (die volgens ons een dieet van wielrennershormonen volgt) en Daniel Radcliffe zijn zwaar puberende adolescenten die de last van hun verantwoordelijkheden leren dragen, en ze zijn intussen al zodanig met hun rol vergroeid dat het minder en minder mogelijk is om hun respectievelijke personages voor te stelen zonder hun persoonlijke inbreng. De franchise is gelukkig nog steeds zo succesvol dat budgettair er zich nauwelijks problemen stellen: het terugbrengen van twee Quidditch-wedstrijden uit het boek tot één heeft niet zozeer met besparingen in het financiële departement te maken dan wel met het draagbaar houden van de film. Dat er een vrij goed budget beschikbaar was, zien we onder meer in de scène waarin Harry op de vlucht moet voor een losgebroken Horntail-draak, en de wondermooie scène waarin Harry in de diepte afdaalt in het meer vol monsters. Toch wordt er redelijk spaarzaam omgesprongen met de effecten ten opzichte van de eerdere films: niet elke muur hangt bijvoorbeeld meer vol met bewegende schilderijen, maar in scènes waar de magische trukendoos moet worden opengehaald, zoals de confrontatie tussen Mad-Eye Moody en Lucius Malfoy, gebeurt dit bijna als een vanzelfsprekendheid.

De fantasywereld van Joanne Rowling heeft er met deze film alweer een paar lagen bij gekregen, en tot ons groot genoegen vallen alle puzzelstukjes die de films doen overlappen, netjes in elkaar met niet al te veel haken en ogen, en voor het eerst worden er ook enkele vragen opgelost en niet alleen bijgesteld. Nu Rowling ook stilaan op literair gebied erkent wordt, uitgerekend daar waar ze vroeger met opgeheven neus werd bekeken als 'die met die boekjes van die snotterige tovenaarsleerling', is het duidelijk dat de wisselwerking tussen de boeken en de films voor beide benificieel is, zonder daarom aan de ander afbreuk te doen. De film zorgde voor de naambekendheid, maar Rowling heeft de Britse, en bij uitbreiding de wereldjeugd, weer aan het lezen gekregen. We hebben uiteraard niet de Gave der Helderziendheid zoals Emma Thompson in de vorige film, maar zowel op gebied van literatuur als van film zijn we met deze reeks getuige van het maken van een klassieker in wording.

BEELD EN GELUID
De trend die al werd ingezet in The Prisoner Of Azkaban zet zich hier door: de films worden hoe langer hoe donkerder, ook naarmate er zaken als moord, marteling en andere onfrisse zaken als elementen in de film opduiken. De kleuren zijn zeker niet meer vibrant te noemen, en neigen eerder naar grijs en grauw. Meer dan de dvd slaagt de Blu-ray dan wel om het verschil te maken en de grijze details nog op te delen in details, maar het kleurrijke circus dat Hogwarts in de eerste film was, is weg. Bij Harry's eerste opdracht lijkt het alsof hij de draak moet bevechten in een grauw regenlandschap, de tweede opdracht in een zodanig vuil meer dan ik zou denken dat het is aangesloten op de Zenne. De belichting in deze film is op zijn zachtst gezegd eigenaardig te noemen. We zijn er ons terdege van bewust dat één en ander te maken heeft met die intussen bekende duistere sfeer waarin Mike Newell de film bewust wilde laten baden, maar de scènes in het begin, waarin Harry's gezelschap eerst naar het WK Quidditch trekt in het vroege ochtengloren, en vervolgens de nasleep nadat de Death Eaters het kampeerveld hebben platgegooid, zijn wel érg donker, in die zin dat je de gezichten van de acteurs soms nauwelijks kan onderscheiden, en het geheel er erg contrastloos uitziet. Een zelfde, soortgelijk verschijnsel doet zich voor bij de scènes in het doolhof, die zo donker eruit zien dat we amper - misschien gelukkig? misschien doelbewust! - de verschrikkingen niet kunnen aanschouwen die Harry en zijn concurrenten moeten ondergaan, waarbij plots alle kleuren een variant van grijs worden. Eén en ander is wel handig om de film in mysterie te hullen, maar als we zouden zeggen dat het gebrek aan contrast volledig intentioneel was, zouden we op zijn minst de waarheid geweld aandoen. De stukken tussenin zijn gelukkig wél scherp, foutloos en vreselijk goed gedetailleerd: het gevecht van Harry met de Horntail, de onderwaterwereld, maar vooral de schitterende visualisatie van het kerstbal, waarin we door de ogen van Harry de intrede bij het bal zien, maken dit toch ook wel op gebied van beeld tot een uiterst genietbaar geheel.

Echte scènes waarin de volle capaciteit van de 1080p beperken zich tot onder meer de balzaalscène, tevens één van de beste soundscapes uit de film. Het is een mes dat aan twee kanten snijdt: de gifgroene waas die over de film hangt maakt Hogwarts extra spooky, maar anderzijds is dit nadelig voor de speciale effecten; kijk maar eens wanneer Harry in de clinch gaat met de Hungarian Horntail.

Nu, de audio is zeker nergens te luid, ook niet bij het optreden van Jarvis Cocker en de zijnen, en ik prefereer toch nog altijd een track met wat meer gevoel voor subtiliteit. Een krakende deur in Hogwarts wanneer Harry ergens illegaal naar binnen wil een kijkje nemen, het gevoel dat er iemand achter een steen zit af te luisteren, het gejuich wanneer de kampioenen het strijdperk betreden; al die scènes hebben dankzij de afwezigheid van PAL-speedup een iets realistische klank. Alleen tijdens de Quidditch-wedstrijd worden de registers uiteraard volledig opengedraaid, en toch blijven de boevende vallen, vliegende studenten en occasioneel al eens een neercrashende deelnemer rechtjes zich over de audiokanalen verdelen. Maar dan nog lijken een vliegende draak en een vliegende bezem die door de achterkanalen zoeven, iets te veel op elkaar. Desondanks is het een mooie audiotrack met veel dynamiek en vrijwel geen uitschuivers.

De Vlaamstalige of de nog anderstalige) tracks hebben we niet gekeurd, omdat we het een beetje vreemd vinden dat een film die enkel voor +12-jarigen bedoeld is, niet te volgen zou zijn in een ondertitelde versie. Langs de andere kant hebben we wel begrip voor de mensen die met de films meegegroeid zijn en nu eenmaal "gewoon zijn" om de Vlaams gesproken versie te beluisteren. Misschien is voor die mensen nu de tijd aangebroken om de eerste films eens te herbekijken met het originele Engelse geluid? Want er gaat enorm veel taalkundigs in de vertaling verloren, het werk van Rowling is niet zomaar een filmscenario, maar heeft ook literaire waarden. We ergeren ons wel een beetje aan de vertalingen van de namen die nogal afwijkend zijn in de ondertitelde versie tegenover de gesproken versie. Men heeft echter wel consequent dezelfde vertalingen als in de boeken gebruikt, en ook dat getuigt van het feit dat men bij de keuze van een vertaler wel zijn huiswerk heeft gemaakt.

EXTRA'S
Net zoals de extra's-secties op The Philosopher's Stone, The Chamber Of Secrets en The Prisoner Of Azkaban werden de extra's voor de kleintjes (spelletjes, puzzels,...) erafgestript, zonder de intrinsieke waarde van de extra's te veranderen. Dat en het feit dat er volgens de bespreking van de http://dvdinfo.be/bespreking.php?id=2845 dvd ook een deel interessantere featurettes waren die, helaas, moesten gedeeld worden met kindermateriaal, maakt van deze The Goblet Of Fire kwalitatiet, niet kwantitatief echter, het interessantste pakket aan extra's totnogtoe.

Alle extra's zijn nu samen met de film, tien dubbingen en vijftien ondertitelingssporen, op één schijf geperst. Van menuschermen is er eigenlijk geen sprake meer, U moet maar een pop-up venster oproepen terwijl de film al begonnen is.

We overlopen even de documentaires, die allemaal nog op de dvd terug te vinden waren. In Harry Vs. The Horntail: The First Task (6 min.) krijgen we te zien hoe de draak uiteindelijk werd gevisualiseerd, en in Meet The Champions (13 min.) volgen we acteurs Robert Pattinson, Clémence Poésy en Stanislav Ianevski op een draaidag (de vierde deelnemer krijgt al genoeg aandacht in deze naar hem vernoemde franchise).  Een derde documentaire, In Too Deep: The Second Task" (10 min.) toont ons hoe Daniel Radcliffe voor zijn rol mocht trainen in een zwembad met bluescreen aan de wanden. In de documentaire The Maze: The Third Task (7 min.) zien we hoe de doolhof werd ontworpen, en hoe de shots een samenstelling zijn van robot-techniek en computeranimatie, die aan het labyrinth een kwade persoonlijkheid toedichten. In de documentaire, He Who Must Not Be Named (11m08s), zien we tenslotte uiteraard zoals verwacht niet alleen hoe Lord Voldemolrt een fysische vorm aanneemt, maar ook hoe men erbij gekomen is om daar Ralph Fiennes voor te casten en hoe die toch nog op J.K. Rowling zijn invloed kon uitoefenen om enkel fysieke details aan Voldemort te veranderen, waardoor die net wat menselijker - maar niet minder wreedaardig - wordt afgebeeldt. In de laatste documentaire Prepare For The Yule Ball (9 min.) zien we hoe de kindacteurs tot hun grote afschuw echte danslessen moeten gaan volgen om die scène in te blikken, maar vooral Emma Watson heeft een groot aandeel in de chemie die deze scènes bij elkaar houden, en ze schittert dan ook in deze passages.

In "Conversation With The Cast" (31 min.) krijgen we een redelijk lange interviewsessie, waarbij een half dozijn fans van over de hele wereld de kans krijgen om vragen te stellen aan Rupert Grint, Emma Watson en David Radcliffe. Ook "Reflections On The Fourth Film" is een 14 minuten durende reeks interviews met de jonge verzameling acteurs die de klassen van Hogwarts bevolken, waar men de mening over de film aan vraagt.

Interessant voor wie de boeken heeft gelezen, zeker in een film waar enkele karakters mordicus verdwenen zijn (Winky de huiself, Ludo Bagman) zijn nog 10 minuten aan verwijderde scènes, die spijtig genoeg niet Rita Skeeter of Dobby aan het geheel toevoegen, maar wel een quasi volledig optreden van Jarvis Cocker, ook al zo'n weerzinwekkend monster. Nog monsterlijker zijn de volledige lyrics van het nummer, ongetwijfeld en met reden niet weerhouden voor de Driejaarlijkse Staatsprijs voor Literatuur. Inhoudelijk is de enige relevante scène verder nog de conversatie tussen Severus Snape en Igor Kakaroff, die hun ervaringen over de Death Eaters delen. Als afsluitertje staat er op deze Blu-raydisk nog een trailer.

CONCLUSIE
Nog meer dan Harry Potter And The Prisoner Of Azkaban is Harry Potter And The Goblet Of Fire té angstaanjagend voor de allerkleinsten. De film is echter weer net als zijn voorgangers een uitstekende fantasy-film die blijft verbazen door de consistentie aan de eigen logica. De presentatie op blu-ray is voorbeeldig, en kan de duistere natuur van het vierde deel van de Pottersaga nog wat griezeliger voorstellen dan ie al is.