FILM
"Het blijft bij één keer." Stoere cowboys Ennis Del Mar (Heath Ledger) en Jack Twist (Jake Gyllenhaal) hoeden samen schapen op de berg Brokeback in het midden van de jaren '60, wanneer ze amoureuze gevoelens voor elkaar vertonen, en een passionele nacht samen beleven. Het homoseksuele aspect slaat echter niet echt aan in het conservatieve Wyoming, waar de cowboys worden geacht toonbeelden van mannelijkheid te zijn, en wanneer de opziener (Randy Quaid) hun beide op het werk toevallig iets anders heeft zien doen dan schapen hoeden, kunnen ze het daaropvolgende jaar wel vergeten om nog een job te krijgen. Ennis staat op het punt te trouwen met zijn jeugdliefde Alma (Michelle Williams), Jack is van kindsbeen af duidelijk gemaakt wat er met homo's gebeurt: hun vader heeft hem en zijn broer ooit naar een plek meegenomen waar een man werd doodgemarteld doordat ze 'm met zijn joystick aan de trekhaak van een auto hebben gehangen en zijn blijven rijden tot 'ie eraf viel. En Jack is nog zo zeker niet dat zijn vader niet achter het stuur zat.

Ook Jacks leven neemt een andere wending. Hij ontmoet op een rodeo Lureen Newsome (anne Hathaway) , de dochter van een grootindustrieel die dure landbouwmachines verkoopt, en het klikt tussen de beide. "Klikken" moet je in dit geval meer lezen als "het verstandshuwelijk schijnt te werken": Lureen doet de boekhouding, Jack verkoopt de tractors en het geld gaat naar de familie. Jack ziet zijn vrouw wel graag, maar telkens wanneer er een postkaart van zijn oude vriend arriveert met een uitnodiging om nog eens te gaan vissen op Brokeback, is het feest. De problemen beginnen pas wanneer het duo indiscreet begint te worden en Lureen uit het raam ziet dat ze elkaar passioneel omhelzen. Blijkbaar draait de geruchtenmolen op volle toeren, want de beide heren krijgen enkele snedige opmerkingen naar het hoofd geslingerd. Zo is er Jacks schoonvader die op Thanksgiving zijn kleinzoon tijdens het eten naar het American Football laat kijken, "omdat dat een sport voor echte venten is". Alma laat in het visgerei van Ennis een briefje achter aan het vishaakje, en wanneer het er bij zijn terugkomst nog steeds onaangeroerd aanzit heeft zij ook door dat er iets mis is.

Ennis krijgt een pijnlijke scheiding te verwerken, en mag zijn dochtertjes nog maar één keer per maand zien. Jack heeft niet genoeg aan de één of twee keer per jaar casual sex, en steekt de grens over om zich in het homoseksuele prostitutiemilieu van Mexico eens goed te laten gaan. Maar Jack en Ennis worden ouder, hun leven vliegt aan hen voorbij, en op het einde van de rit worden ze geconfronteerd met de vraag of het het allemaal wel waard is geweest.

Toen in 2008 acteur Heath Ledger overleed aan een overdosis medicamenten stond men in conservatieve Amerikaanse middens nog net niet op de straat te dansen omdat "die vuile flikker eindelijk zijn verdiende loon had gekregen". Het homohuwelijk is intussen alleen nog maar erkend in de staat Massachussetts, en net als het recht op abortus en vrije wapendracht is het elke keer opnieuw bij verkiezingen een politiek heet hangijzer. Dat in de jaren '60 in Wyoming moord op praktiserende homo's een realiteit was, zal allicht niemand verbazen. Op basis van een kortverhaal van schrijfster Annie Proulx (ook bekend van The Shipping News) waagde regisseur Ang Lee (Sense & Sensibility, Crouching Tiger Hidden Dragon) zich in 2005 aan de veelbesproken verfilming van de gay cowboy movie, alleszins een stap voorwaarts na zijn bizarre interpretatie van de Hulk. In de hoofdrollen castte Lee nochtans twee notoire, uitgesproken heteroseksuele tieneridolen: Heath Ledger, bekend sinds zijn rollen in A Knight's Tale en The Patriot, en Jake Gyllenhaal, die onder meer met zijn zus Maggie te zien was in het vreemde Donnie Darko. Ondanks heel wat tegenwerkingen uit bepaalde middens werd de film artistiek en commercieel een succes, alhoewel de film in de eerste week in Amerika in welgeteld vijf cinemazalen te zien was; vooral in de Bible belt werd de vertoning van de film actief tegengewerkt. Omdat homoseksualiteit volgens onze socialistische vrienden van de heilstaat China uiteraard niet bestáát, is de film er zelfs tot op de dag van vandaag compleet verboden. De altijd een beetje progressievere Academy vereerde de film daarentegen met enkele Oscars (o.a. beste regie) en Oscarnominaties, waaronder die van beste film, waarbij de film net geklopt werd door het in mijn ogen mindere Crash van Paul Haggis.

Een tegenreactie? Allicht meer dan dat. Brokeback Mountain is een sfeervol en ingetogen drama met goed uitgewerkte, driedimensionale karakters en een prachtige setting in de vrije natuur van Wyoming (alhoewel het in realiteit grotendeels Canada is). Bovendien is het één van de weinige films, misschien uitgezonderd Philadelphia, uit de mainstream cinema waarin een homoseksuele relatie centraal staat, zonder dat dit leidt tot een flauwe onderbroekenhumorfilm als I Now Pronounce You Chuck And Larry waarin alleen een bepaald ondersoort van het acteursgilde als Adam Sandler gedijt. De aard van de relatie zelf is nooit een onderwerp van discussie in de film (ik kan me vergissen maar ik denk zelfs dat het woord "homo" geen enkele keer wordt uitgesproken), die even goed in het rijtje thuishoort van alle genrefilms waarin de één of andere ongeneeslijke ziekte of een moordende ijsberg een motief is voor het te diepe water waarover de twee koningskinderen bij elkander niet kunnen komen. Wie daarbij hoopt op sappige en smeuïge beelden zal allicht bedrogen uitkomen; Brokeback Mountain is een enigszins "brave" film (hij had zelfs af en toe een tikje stouter mogen zijn) waarin het platonische van de relatie tussen de beide mannen even veel tijd toebemeten krijgt als het fysieke; in de scènes waarin de heren elkaar toch in de armen vallen is het bijna met dierlijke instincten, hevig en intens, maar het blijft allemaal erg zedig.

Brokeback Mountain is erg klassiek van opbouw, maar nauwgezet volgens de regels van de kunst, zonder dat er ergens sprake is van hiaten in de plot of ongeloofwaardige verhaalwendingen; alleen op het einde van de film lijkt ons het leeftijdsverschil tussen Heath Ledger en de actrice Kate Mara die zijn dochter Alma Jr. speelt wat aan de kleine kant - in realiteit schelen de twee vier jaar. Ook de omkadering van het geheel zoals de fotografie en de muziek, zijn eigenlijk heel klassiek volgens de regels van de kunst. De kwaliteit wordt bovendien constant aangehouden; Brokeback Mountain bevat eigenlijk geen scènes die dramatisch boven de andere uitsteken, maar blijft voortdurend op niveau; ook de lengte van de film is zeker niet storend

BEELD EN GELUID
Het is altijd een beetje een ervaring om de eerste presentatie van een filmmaatschappij te zien die zich op het gladde ijs van de Blu-ray-ijsvlakte begeeft. A-Film heeft tien films uitgegeven waaronder deze neo-klassieker in wording. Jammer genoeg werd hiervoor geopteerd om single layer discs te nemen. De video oogt alleszins heel mooi en scherp; de natuurbeelden zijn kleurig en fris, waarin onder meer de strakke effenheid van de blauwe lucht een enorm positieve indruk nalaat, en de donkerdere scènes waarvan ik me van de dvd-presentatie nog herinner dat ze er soms wat uitzag als vuile vegen, zijn mooi scherp afgelijnd. Een klein beetje grain is misschien wat eigen aan de film, maar werkt alleszins niet storend. Jammer genoeg is de geluidstrack niet evenwaardig goed: in plaats van voor een DTS-HD track te kiezen moeten we het stellen met een gewone Dolby Digital 5.1-track. Het geluidslandschap klinkt er een beetje aan de smalle kant door, en alhoewel Brokeback Mountain nu niet echt een film is waarbij de actie van het scherm davert, zouden scènes zoals de rodeo, het vuurwerk en dergelijke wat meer ambiance mogen vertonen.

EXTRA'S
En dan nu het voornaamste minpunt van deze release: where the hell are the extra's? Zowel de dvd-versie als Blu-rayreleases uit het buitenland kunnen uitpakken met een mooi scala aan bonusmateriaal dat toch voor een film als deze een waardige toevoeging is. Nu is hier duidelijk op bespaard om commerciële redenen. Dit vinden we een zware tekortkoming.

CONCLUSIE
Kwalitatief is er op Brokeback Mountain misschien niet veel aan te merken, de geluidstrack had allicht een stuk beter gekund, en vooral op gebied van extra's, of moeten we zeggen bij gebrek daaraan, schiet deze Blu-rayrelease pijnlijk tekort.