FILM
Niet voor het eerst in zijn carrière gaat Akira Kurosawa met Ran inspiratie zoeken in het werk van zijn favoriete schrijver William Shakespeare. Na eerdere adaptaties van Macbeth (het verbluffende Throne Of Blood) en Hamlet (het minder geslaagde The Bad Sleep Well) richtte de Japanse filmmaker zijn pijlen in 1985 op King Lear. Het verhaal van een oudere krijgsheer die moet beslissen hoe hij zijn koninkrijk onder zijn erfgenamen zal verdelen, volgt echter niet getrouw het werk van de Bard. Kurosawa injecteert de plot met typisch Japanse elementen, zodat het universele verhaal een uitgesproken oosters tintje krijgt zonder aan kracht in te boeten. Integendeel zelfs, de veranderingen komen de spankracht ten goede, want ondanks de lengte van de film, broeit er continu een geladen tensie onder de sprankelende beelden.

Ran toont hoe krijgsheer Hidetora na de verdeling van zijn rijk machteloos moet toezien hoe zijn drie zoons onderling de hegemonie over hun nalatenschap uitvechten. De famliebanden die hij hoog in het vaandel draagt, zijn al snel niets meer waard en gedesillusioneerd trekt Hidetora zich terug in zijn kasteel. Dat schermt hem echter niet af van de wreedheden die daarbuiten gebeuren. Zijn zoons zien in de moord op hun vader immers de mogelijkheid om hun onbetwiste leiderschap over het land op te eisen.

De aanval op Hidetora's kasteel is zonder twijfel hét hoogtepunt van de film. De langgerekte sequentie is een regelrechte aanval op de zinnen van de kijker en slaagt er op verbluffende wijze in om de waanzin van een geëscaleerd familieconflict in beeld te brengen. Honderden krijgsmannen bestormen het kasteel en jagen iederen die hen in de weg loopt over de kling. Scherpe pijlen vallen als dodelijke druppels neer op de binnenkoer. En als klap om de vuurpijl steken Hidetora's zonen het kasteel van hun vader in brand terwijl de krijgsheer zelf nog in het gebouw is. Hidetora is dan al een emotioneel wrak, ten prooi gevallen aan paranoia en ontgoocheling. Maar als bij wonder overleeft hij de vlammenzee. Als kijker krijg je het gevoel dat hij liever ten prooi was gevallen aan de vlammen dan de verdere ontrafeling van zijn familie te moeten aanschouwen. Dat Hidetora toch vecht voor zijn leven is slechts één van de vele fascinerende karaktertrekken van het personage.

Helaas kan Ran de belofte van de middelste sequentie in het volgende uur niet waarmaken. Logisch ergens, als je weet dat de aanval op Hidetora's kasteel waarschijnlijk het beste kwartier uit het oeuvre van Kurosawa is. De Japanse meester heeft nog een ouderwetse kijk op het slagveld, met veel longshots en veel beweging binnen het kader i.p.v. een focus op de montage. Het gekletter van zwaarden, zoeven van pijlen en geknetter van vlammen wordt bovendien overstemd door tragische evocatieve muziek. Het meest opvallend is het doordachte gebruik van kleur om de emotie van het moment beter in de verf te zetten. (Bloed)rood is uiteraard de dominante tint en zal dat gedurende de volledige film zijn, met als treffend orgelpunt een finaal shot dat wondermooi zou zijn, mocht de tragiek ervan de schoonheid niet wegvegen.

Van de drie Shakespeare-verfilmingen die Kurosawa op zijn actief heeft, strandt Ran op een solide tweede plaats. De barokke grandeur is zonder twijfel het belangrijkste pluspunt, maar de achterliggende dramatiek wordt te lang uitgesponnen en zoekt te vaak naar een diepere betekenis die er niet altijd is. De tekortkomingen van de prent zijn dus vooral de tekortkomingen van het toneelstuk. Want op de regie van Kurosawa valt weinig tot niets aan te merken. Op zijn 75ste leverde hij een film af die de dynamiek en woede bezit van een jongeman. Alleen al daarom is Ran een aanrader.

BEELD EN GELUID
Waarschijnlijk ziet Ran op Blu-ray er beter uit dan ooit, maar dat wil niet zeggen dat dit een perfecte transfer is. Het eerste dat opvalt is de hoge dosis filmgrain. Vooral in de bijzonder heldere dagscènes is dat bijwijlen een storend element. Daar staat tegenover dat de kleurenweergave - zo cruciaal in deze film - erg geslaagd is en dat de scherpte van het beeld net boven de middelmaat uitsteekt. Het contrast is een stuk wisselvalliger, maar best te pruimen voor een film die binnenkort toch alweer 25 jaar oud zal zijn. De DTS-HD Mastertrack kan helaas minder bekoren. Zelfs tijdens de slagveldscènes is bombarie ver te zoeken in de speakers. Pure dialoogsequenties lijken bovendien soms wel in een aquarium opgenomen.

EXTRA'S
Deze disk is aardig gevuld met extra's. Het enige probleem is dat ze behoorlijk gedateerd overkomen en zeker de jongere filmfans die Ran willen ontdekken minder zullen aanspreken. Een uitstekend voorbeeld is A.K. (71 min.), een documentaire van Chris Marker, gedraaid tijdens de opnames van Ran. Marker behandelt Kurosawa met zoveel respect dat alle inzicht verloren gaat in een soort esoterische idolatrie. Een tweede documentaire, The Epic and the Intimate (41 min.) laat medewerkers en bewonderaars van de cineast aan het woord over zijn visie op filmmaken. Akira Kurosawa by Catherine Cadou (14 min.) is een interview met een tolk die de regisseur ook op persoonlijk vlak kende, terwijl The Samurai (53 min.) inzoomt op de geschiedenis van Japanse krijgers. Art of the Samurai (41 min.) behandelt grotendeels hetzelfde thema, maar past dat toe op de films van Kurosawa. Ten slotte bevat de disk een Trailer (2 min.) van Ran. Deze uitgave bevat ook een Infoboekje met inzichtelijke opmerkingen van de Britse filmcriticus David Jenkins.

CONCLUSIE
Ran is een film die je onmogeljk koud kan laten: een meesterlijk verteld visueel spektakel van een oude meester. Maar dat weerhoudt de prent er ook van tot een bona fide klassieker uit te groeien want de oude meester vervalt iets te vaak in ouderwetsheid, wat zich o.a. vertaalt in een te lange duur van de film. Beeld en geluid halen een degelijk niveau. De bonussectie bevat uren documentairemateriaal maar biedt te weinig inzicht in prent en cineast.