AVVENTURA, L'
Bespreking door: Pieter - Geplaatst op: 2009-11-19
FILM
Rijkeluiskindje Anna maakt samen met haar decadente vriend Sandro, haar vriendin Claudio en enkele andere vermogende vrienden een plezierreisje aan boord van een jacht. De boot meert aan op een eilandje en het gezelschap maakt een wandelingetje, rust uit en gaat languit in de zon liggen. De uren verstrijken in totale rust. Wanneer de groep een storm ziet naderen besluit ze terug huiswaarts te keren, maar Anna blijkt plotseling spoorloos tverdwenen. De politie wordt gewaarschuwd en een grootscheepse zoektocht ingezet. Ieder hoekje van het eiland wordt uitgekamd, iedere spelonk bekeken, zelfs de omliggende wateren worden door duikers onderzocht, maar zonder resultaat. Anna lijkt van de aardbodem te zijn verdwenen. Ontmoedigd keert het gezelschap terug naar het vasteland. Tijdens hun verdere onderzoek ontstaat een band tussen Claudia en Sandro die veel dieper gaat dan een gewone vriendschap. Langzaam maar zeker, terwijl de twee feestjes bezoeken, in de stad kuieren en gedachten uitwisselen, vervaagt de herinnering aan de vermiste Anna.
L’Avventura, volgens velen de beste film van Antonioni, werd tijdens zijn première op het filmfestival van Cannes op gehoon onthaald en de regisseur vluchtte tijdens de persvoorstelling zelfs de zaal uit. Wanneer we de film vandaag de dag bekijken, wordt het duidelijk waarom het publiek zo heftig reageerde: het is één van de eerste films waarin de conventies van de verhaalstructuur – met een duidelijk begin, midden en einde - op hun kop worden gezet. De opgezette verhaallijn (de verdwijning van Anna) suggereert immers het begin van een spannende 'who-dunnit' of 'what-happened?". Die verwachting wordt echter nooit ingelost. In de plaats daarvan krijgen we een naturalistische meditatie over vergetelheid en onmacht, over de oncontroleerbare aspecten in een mensenleven. De vragen ‘waar is Anna naartoe?’ en ‘wat is er met haar gebeurd?’, worden door Antonioni op een subtiele wijze op de spits gedreven – we hunkeren werkelijk naar het antwoord – maar nooit of te nimmer beantwoord. Niet de oplossing van het raadsel is dus belangrijk, maar het ‘unheimische’ gevoel dat een dergelijk mysterie kan opwekken. Op een vreemde manier voelt deze prent dan ook een beetje aan als een Michael Haneke avant la lettre. We worden een gelijksoortige ontnuchtering gewaar, een innerlijke onrust die lang na de visie blijft nazinderen, aangezwengeld door de sluimerende wetenschap dat uiteindelijk ook Anna vergeten zal worden en het dagelijkse leven gewoon zijn gangetje zal gaan.
U merkt het al: L’Avventura is geen spek voor ieders bek, maar de fans van 's mans oeuvre zouden nu al onderweg moeten zijn naar de dichtstbijzijnde dvd-boer. L’avventura is namelijk de eerste film van de Italiaanse regisseur waarin zijn geliefde, persoonlijke stijlkenmerken de kop opsteken: de combinatie tussen mysterie en naturalisme, verwarde hoofdpersonages die verstrikt raken in liefdesperikelen, zich om welke reden dan ook zorgeloos buiten de maatschappelijke beperkingen bewegen en een kurkdroge, bijna afstandelijke filmtaal. Net zoals in latere films lijkt Antonioni zijn personages met zowel liefde als afkeer te benaderen. De decadentie van het rijkeluisleven wordt tegenover de armoede van de plaatselijke bevolking geplaatst, de afstomping van het jetsetmilieu komt ruimschoots ter sprake en de weerzin van zijn verwende protagonisten jegens minder bedeelde maar getalenteerde leeftijdsgenoten wordt uit de doeken gedaan (let op de scène met het inktpotje, Claudio’s vinger en de net door een kunststudent afgewerkte tekening).
De acteerprestaties zijn over de gehele lijn schitterend. De mooie Monica Vitti, tevens te zien in La Notte en L’Eclisse (waarmee L’Avventura een soort trilogie vormt) is een lust voor het oog. Haar incarnatie van Claudia doet het publiek vaak raden naar haar gemoedstoestand, wat het mysterieuze gevoel alleen maar ten goede komt. Lea Massari, die de rol van Anna vertolkt, komt slechts in de eerste 30 minuten in beeld, maar laat genoeg blijvende indruk na om haar latere afwezigheid tecompenseren.Voeg daar nog de mooie cinematografie aan toe die ervoor zorgt dat de film nooit echt gaat vervelen en een klassieker is geboren. Nu maar hopen dat ook La Notte en het geniale L’Eclisse in deze contreien op dvd zullen verschijnen.
Toch nog even dit: zoals alle films van Antonioni zal niet iedereen even enthousiast zijn over het lef waarmee de regisseur de conventies omverwerpt, dus misschien eerst even huren.
BEELD EN GELUID
L’Avventura werd opgenomen op het kleinere super 16mm-filmformaat, dat is hetzelfde formaat als de meeste films van de gebroeders Dardenne en wordt gekenmerkt door een veelheid aan filmgrain, vuile, weggewassen kleuren en een matige scherpte. Van al die ‘gebreken’ is op dit schijfje echter niet veel te merken, hoofdzakelijk omdat het grootste deel is gefilmd tijdens heldere, zonnige dagen. Filmgrain is slechts hier en daar onopvallend aanwezig - misschien iets prominenter in de twee of drie nachtscènes – maar zeker niet genoeg om het kleinere filmformaat te verraden. Het beeld oogt scherp genoeg voor een meer dan 40 jaar oude film, maar hier en daar zijn wat softere momenten te bemerken. Het valt moeilijk uit te maken of die het gevolg zijn van een minder geslaagde overzetting naar het digitale medium, een slordige restauratie, of dat ze inherent zijn aan het oorspronkelijke beeldmateriaal. Vooral in de openingscène, wanneer we Anna voor het eerst te zien krijgen, zijn de close-ups nu niet meteen haarscherp. Gelukkig wordt de overige 95% van de film van dit euvel gevrijwaard. Voor de rest ziet het poëtische zwart-witbeeld er prima uit: gedetailleerd en contrastrijk. Het beeld staat in de oorspronkelijke 1.85:1-beeldverhouding anamorf op het schijfje. De Italiaanse monotrack klinkt weinig spectaculair, wat voor dit soort film geen ramp is. De subwoofers kunnen gedurende de gehele speelduur met vakantie. De stemmen klinken misschien een tikkeltje aan de schelle kant, maar dat heeft deels te maken met de schreeuwerige toon waarin de meeste Italianen zich nu eenmaal uitten.Al bij al een bevredigende beeld- en geluidkwaliteit, maar enkel voor wie de leeftijd van de film in rekening brengt.
EXTRA'S
Enkele trailers voor andere Homescreen-releases.
CONCLUSIE
L’Avventura van Antonioni werd bij zijn premiere op het filmfestival van Cannes in 1960 door pers en publiek gehoond, maar heeft sindsdien de status van cultfilm gekregen. Of u vindt dat de film zijn cultstatus verdient, dat hangt af van uw persoonlijke voorkeur. Houdt u van trage, schrale psychologische films die veel vragen oproepen maar geen antwoorden bieden, dan is
L’Avventura en kolfje naar uw hand. Verwacht u echter een thriller met onverwachte plotwendingen en een langzaam ontluikende ontknoping, dan laat u deze kelk beter aan u voorbijgaan. Beeld en geluid zijn van een aardig niveau, maar uiteraard geen referentiemateriaal. Het schijfje bevat geen noemenswaardige extra’s.