Amy Dorrit (Claire Foy) wordt geboren in de Londense Marshalsea-gevangenis voor wanbetalers omstreeks 1820. Haar vader zit er een straf uit voor een vergrijp dat iedereen 21 jaar later – op het moment dat Amy naar een baantje solliciteert bij de oude Mrs Clennam – vergeten is. Haar moeder is ondertussen overleden, haar oudere broer en zus zijn resp. aan de slag als paardenhandelaar en variétéartieste en zij woont al die tijd in de gevangenis bij haar vader voor wie ze eten klaarmaakt, kleren wast en die ze al die tijd gezelschap heeft gehouden. Dat betekent niet dat Amy de wereld buiten niet kent. Londense gevangenissen anno 1820 kan je niet vergelijken met de onze: de inmates konden er vaak over ruime kamers beschikken (als ze genoeg prestige hadden) en stonden er in voor hun eigen onderhoud en eten, ook voor dat van hun kinderen indien ze die in de gevangenis lieten wonen. De niet-gevangenen konden de gevangenis tussen 8 uur ’s ochtends en 18 uur ’s avonds verlaten en dat is wat Amy haar hele leven heeft gedaan. Nu ze volwassen is wil ze een mate van zelfstandigheid opbouwen en neemt ze dus tegen de zin van haar vader een baantje voor drie dagen per week aan bij de welgestelde maar weinig sympathieke Mrs Clennam (Judy Parfitt).

 

 

Daar leert ze de veertiger Arthur Clennam (Matthew Macfadyen) kennen, Mrs Clennams enige zoon, die na een verblijf van 15 jaar in de tropen - waar zijn vader kortgeleden is gestorven - naar Londen terugkeert. Hij brengt voor zijn moeder een zakhorloge mee met een boodschap van zijn vader: do not forget. Mrs Clennam houdt evenwel de lippen op elkaar en omdat hun relatie nooit goed is geweest, besluit Arthur om met een uitvinder die hij bij vrienden heeft leren kennen een eigen zaak te beginnen. Het valt Arthur Clennam op dat zijn moeder heel vriendschappelijk met Amy Dorrit omgaat, wat helemaal tegen haar karakter ingaat. Hij kent z’n moeder als een strenge en hartvochtige vrouw die niet in staat is tot moederliefde of vriendschap. Meteen wordt het hem duidelijk dat er iets met kleine Dorrit – een koosnaampje die hij voor Amy bedenkt – aan de hand is, maar schijnbaar is het onmogelijk om daarover informatie te krijgen. Bovendien verdenkt Arthur zijn familie ervan verantwoordelijk te zijn voor het faillissement van Amy Dorrits vader en dus laat hij een detective uitzoeken hoe de vork aan de steel zit.

 

 

In de gevangenis krijgt Amy ondertussen een huwelijksaanzoek van de zoon van de hoofdbewaker met wie ze opgegroeid is, maar dat aanzoek wijst ze af: Amy is verliefd op Arthur Clennam. Die heeft evenwel z’n oog laten vallen op de dochter van kennissen uit z’n eigen milieu. Liefde is niet zijn eerste bekommernis, eerder de wens op zich te settelen en in de Londense society au sérieux te worden genomen. Van een huwelijk komt evenwel niets in huis, want het meisje in kwestie is verliefd op ene Mr. Gowan, amateur-schilder en zoon van een familie uit de hogere stand, en beiden drukken het huwelijk door tégen de zin van hun eigen families. Dus blijft Arthur voorlopig vrijgezel en stopt hij al zijn energie in de zoektocht naar de waarheid omtrent de gevangenisstraf van Dorrits vader. Na een moeilijke zoektocht komt aan het licht dat Mr. Dorrit de enige erfgenaam is van een ver familielid in Dorset en dus wordt alles in het werk gesteld om hem zo gauw mogelijk uit zijn benarde situatie te bevrijden.

 

Van de ene op de andere dag zijn de Dorrits steenrijk. De duurste kleermaker van Londen wordt erbij geroepen en een tijdje later verlaat de familie in grote stijl de gevangenis. Mr Dorrit besluit om compleet te breken met het verleden en dus zijn contacten met lieden uit z’n gevangenisperiode verboden, ook met hun redder in nood Arthur Clennam; tot grote ergernis van Amy voor wie er niets anders opzit dan te gehoorzamen. De familie neemt een gouvernante in dienst en verkast voor ombepaalde tijd naar Italië waar de jonge dames de nodige regels zullen worden bijgebracht met het oog op hun introductie in de Londense society. In de Britse hoofdstad laat Mrs Clennam ondertussen de documenten vernietigen die haar grote geheim kunnen verraden, maar haar huisknecht Jeremiah Flintwinch geeft de documenten in bewaring bij z’n broer in plaats van ze te verbranden zoals hem wordt opgedragen. Een tijdje later wordt Mrs Clennam benaderd door ene Mr. Rigaud uit Parijs die haar 1000 pond probeert af te persen, want hij blijkt het geheim van de documenten te kennen.

 

 

Arthur Clennam heeft er zijn vennoot inmiddels van overtuigd om hun fortuintje in de Merle-bank te beleggen, want die biedt een opbrengst van 20 procent. Amy Dorrits vader, teruggekeerd naar Londen voor het huwelijk van zijn dochter Fanny met de stiefzoon van Mr en Mrs Merle, belegt eveneens zijn fortuin in de privébank van de vader van zijn schoonzoon. Een tijdje later wordt de bankier dood aangetroffen in een badhuis. De politie besluit dat het om zelfmoord gaat. De bank gaat failliet en de westerse wereld beleeft z’n eerste grote bankcrisis: de families Dorrit en Merle gaan samen met honderden andere rijke families in Londen failliet. Arthur Clennam en zijn partner zijn hun werkkapitaal kwijt, maar Arthur verliest ook z’n privéfortuin en kan z’n schulden niet betalen: hij wordt de nieuwste bewoner van de Marshalsea-gevangenis waar hem de royale cel van de Dorrits ter beschikking wordt gesteld. Omdat hij zwaar ziek wordt, verwittigt de gevangenisbewaarder Amy Dorrit en die keert naar haar geboortehuis terug om de zieke te verzorgen… Mrs Clennam komt ondertussen tot het besluit dat haar geheim over Amy en Arthur dreigt uit te lekken en neemt het initiatief van haar afperser over…

 

 

Tot daar de zeer beknopte inhoud van Little Dorrit, één van de grote romans van de 19^de eeuwse Engelse auteur Charles Dickens, een verhaal vol spanning, avontuur, intrige, verraad, misdaad en hoe kan het anders: een schijnbaar onmogelijke romance tussen een heer van stand en de dochter van een gentleman die wegens zijn schulden al meer dan 20 jaar in de gevangenis zit. Het intrige lijkt onmogelijk tegen de culturele en sociale achtergrond van die tijd, maar Dickens – als meester verteller – slaagt erin om het allemaal tot een goed einde te brengen. Ondertussen heeft hij een aantal grote en kleine verhaallijnen uitgezet die hij op het einde feilloos met elkaar verweeft en indien dat in deze serie toch niet helemaal is gelukt, dan is dat eerder de onmacht van de scenarioschrijver dan het onvermogen van Charles Dickens. De scenarioschrijver van dienst is overigens niet de eerste de beste: de BBC heeft geen risico’s genomen en Andrew Davies met de opdracht belast. Die harkt sinds geruime tijd de successen als herfstbladeren bij elkaar: Vanity Fair (1998), Bridget Jones’ Diary (2001), Tipping the Velvet (2002), Daniel Deronda (2002), Bleak House (2005), Nothanger Abbey (2007), Fanny Hill (2007), Sense & Sensibility (2008) en Brideshead revisited (2008). Little Dorrit is beslist één van zijn grootste uitdagingen, want het boek van Dickens barst van de meest onverwachte wendingen op elke pagina en bovendien voert hij ontelbare hoofd- en nevenpersonages op in verschillende situaties en op diverse locaties, zodat het voor een scenarioschrijver haast onmogelijk wordt om een overzicht te houden, te meer omdat een tv-kijker in tegenstelling tot een lezer niet op z’n stappen terug kan keren op het moment dat ie de draad verliest.  

 

 

Andrew Davies brengt het er goed vanaf. Uiteraard is zijn scenario geen perfecte vertaling van het boek en heeft hij erop toegezien dat het verhaal voor een hedendaags publiek aantrekkelijk en spannend blijft, maar wat u te zien krijgt is zonder twijfel de beste adaptatie van het boek ooit. Daarbij bevelen wij u ten sterkste aan om de 13 afleveringen van elk 25 minuten (plus een dubbele 14^de) in een zo kort mogelijke tijdspanne te bekijken. En dat is overigens het enige minpuntje van deze serie: het opdelen in 14 stukken verplicht de scenarist tot het bedenken van evenveel cliffhangers om de nieuwsgierigheid van de kijker te prikkelen. Liever hadden we afleveringen van 50 minuten gezien waardoor men voorkomt dat verhaallijnen middendoor gehakt worden voor een begin- en een eindtrailer. Op dvd valt het allemaal nogal mee, maar voor tv-kijkers is het beslist een hele toer om het verhaal 14 weken lang te volgen zonder verloren te lopen tussen de vele personages en de haast ontelbare intriges. 

 

 

In de Engelse literatuur van de 19^de eeuw is Charles Dickens een aparte figuur. In tegenstelling tot zijn tijdgenoten besteedt hij heel veel aandacht aan het lot van de gewone mensen, van de onderklasse, de bezitlozen die de speelbal zijn van de intriges van de financieel krachtige midden en hogere klasse. Meer dan welke tijdgenoot toont hij de lezer in zijn boeken hoe het plebs halfweg de 19^de eeuw overleeft in miserabele en onhygiënische omstandigheden in een maatschappij waar een kleine minderheid ontzaglijk rijk is en zich nauwelijks bekommert om de verarmde en hongerige meerderheid uit de achterbuurten waar de criminaliteit welig tiert. Charles Dickens weet waarover hij het heeft in zijn sociaalgetinte romans, want o.a. Little Dorrit bevat een boel autobiografische elementen: ook Dickens vader belandde ooit in de gevangenis wegens financiële schulden en als 12-jarige kwam de jonge Charles in een schoensmeerfabriek terecht om de familie fiancieel overeind te houden. Die ervaringen hebben een diepe indruk op de latere schrijver en jurist gemaakt en in zijn boeken levert hij dan ook zeer bewust scherpe kritiek op de gang van zaken in de Engelse maatschappij van zijn tijd, op het sociale onrecht, op de juridische onmacht van de bezitloze massa, op de willekeur van de bureaucratie en de algemene uitbuiting door huisjesmelkers en woekeraars. Wie zich een beeld wil vormen van het dagelijkse leven in West-Europa anno 1850 kan met andere woorden terecht bij Charles Dickens en zoals we dat van de BBC mogen verwachten is alles in het werk gesteld om dat aspect van zijn werk gedetailleerd en levensecht weer te geven in deze prachtige tv-serie. Want bij Dickens is de milieuschets even belangrijk of misschien zelfs belangrijker dan het verhaal dat hij wil vertellen en het evenwicht dat hij in zijn boeken bereikt heeft Andrew Davies zo goed mogelijk proberen te benaderen. Die geslaagde poging leverde de serie in 2009 niet alleen zes Primetime Emmy’s en 14 nominaties op, maar ook een IMDB-appreciatiecijfer van 8,9, waardoor Little Dorrit op nauwelijks een half punt van Pride And Prejudice (1995) strandt, de moeder aller BBC-series, waarvoor Davies eveneens het scenario schreef.

De beeldkwaliteit van deze serie is goed, de kleuren zijn fel en realistisch en het zwartniveau is in orde. De detaillering valt soms wat tegen wegens te weinig licht, maar van digitale blokvorming is nauwelijks sprake, een probleem dat op eerdere releases van deze uitgever wel eens de kop opsteekt. Jammer genoeg ontbreekt een Making-of, want het is er nauwelijks aan te zien, maar om het Londen van 1850 te recreëren zijn er uiteraard heel wat special effects nodig. Ongerechtigheden en andere storende effecten blijven gelukkig achterwege. Het geluid staat in een 5.1-versie maar meer dan op een mild effect via de surround hoeft u nooit te rekenen. De voorste kanalen en de subwoofer produceren anderzijds voldoende volume en power om de effecten in de huiskamer tot leven te brengen. Het knopje iets meer naar rechts en u zit er toch middenin.

Geen

Little Dorrit naar een boek van Charles Dickens is een hit. Misschien had u het liever korter gehad en minder ingewikkeld, en wij hadden half zoveel afleveringen met een dubbele speeltijd in elk geval op prijs gesteld, maar dat heeft een minimale invloed op de kwaliteit van deze BBC-serie die sociale en maatschappelijke kritiek combineert met een spannende detective story en een grote romance. Liefhebbers van 19^de eeuwse kostuumdrama’s voorzien van het kwaliteitswatermerk van de Britse Openbare Omroep, weten weer wat ze risicoloos in hun boodschappenmandje kunnen leggen.