DAY OF THE TRIFFIDS, THE
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2010-06-03
TV-SERIE
De zesdelige BBC-tv-serie
The Day Of The Triffids (1981) is de meest getrouwe verfilming van het gelijknamige boek (1951) van de Engelse auteur John Wyndham, een roman die heel lang met een zeker dédain is bekeken en behandeld door het literaire circuit, maar die met een regelmaat van een klok op hernieuwde belangstelling kan rekenen. De succesvolle tv-serie
Survivors (Seizoen 1, 2008) en de bioscoopfilm
Blindness (2008) van regisseur Fernando Meirelles zijn maar enkele van de vrij recente producties die gebaseerd zijn op dezelfde verhaalstof en die m.a.w. schatplichtig zijn aan John Wyndhams sciencefiction- en horrorroman. Het is evenwel nauwkeuriger om
The Day Of The Triffids een ecologische rampenfilm te noemen en de vleesetende planten het product van een maatschappij die risico’s heeft genomen die ze uiteindelijk niet onder controle kan houden. In het boek en in de eerste verfilmingen waren de Triffids een bijproduct van de Koude Oorlog. De zaden waren door de Russen ontwikkeld voor de grote olieopbrengst van de planten die eruit groeiden en die dus economisch van heel groot belang waren, maar na de ontploffing van een transportvliegtuig waren ze over de wereld verspreid geraakt. Pas na enkele jaren - als de jonge zaailingen zich tot twee meter hoge planten ontwikkeld hadden - bleek dat ze zich konden voortbewegen, dat ze met elkaar konden communiceren en veel erger: dat ze mensen aanvielen en met hun goedontwikkelde angels dodelijke meppen konden uitdelen. Om een onbekende reden troffen ze hun slachtoffers - kleinvee, huis- en kleine knaagdieren en zelfs mensen - in het gezicht, met een voorliefde voor de ogen. Het gif uit hun angel veroorzaakte blindheid, soms tijdelijk als het om jonge Triffids ging, vaak met levenslange blindheid tot gevolg als het om volwassen exemplaren ging. Nog later bleken hun klappen dodelijk slachtoffers te maken en stelde men vast dat ze de lijken lieten rotten om ze nadien te consumeren.
Maar de mens laat zich niet zo gemakkelijk uit z’n habitat verdrijven en dus werden de loslopende exemplaren systematisch uitgeroeid en de kweek van het veld naar gesloten farms overgebracht, waar de angels regelmatig verwijderd werden en de ontsnappingsmogelijkheden tot een minimum beperkt. Op die manier kreeg men het zgn. Triffids-probleem onder controle. Tot op een keer de aarde op z’n jaarlijkse baan rond de zon in een meteorietenregen terechtkwam en de nachtelijke hemel drie dagen lang het toneel was van een feeëriek lichtspel. Na afloop bleek de hele wereldbevolking door blindheid getroffen te zijn op uitzondering van een aantal individuen dat om de een of andere reden het schouwspel had gemist. Van de ene op de andere dag stortte het maatschappelijk bestel in elkaar en tot overmaat van ramp bleek dat het perfecte moment voor de massaal gekweekte Triffids om zich te wreken: ze braken uit en gingen op zoek naar voedsel: naar vlees. Wat volgde was de haast onmogelijk overlevingsstrijd van een kleine groep mannen en vrouwen die niet waren getroffen door de mysterieuze blindheid tegen een overmacht van vleesetende Triffids, die met elke generatie slimmer en inventiever leken te worden en de mens terugdreven achter schrikdraad en hoge barricades.
In 2009 besloot de BBC een nieuwe tweedelige versie van
The Day Of The Triffids te laten maken voor haar zeer succesvolle kerstprogrammering. Huisregisseur Nick Copus, scenarist Patrick Harbinson
(24, 2010) en producer-scenarist Richard Mewis (
EastEnders, 2007) kregen elk een exemplaar van John Wyndhams roman mee naar huis en de opdracht om er een tv-serie van te maken voor de 21ste eeuw. Het resultaat is een film waarin de hoofdlijnen van het originele verhaal behouden zijn, maar die hier en daar redelijk wat afwijkingen vertoont, naast de onvermijdelijke actualisering van een aantal economische en ecologische aspecten. Het meest opvallende verschil situeert zich op het vlak van de CGI-toepassingen die anno 1981 uiteraard veel minder ontwikkeld waren dan vandaag: al in het eerste halfuur wordt de kijker getrakteerd op de spectaculaire crash van een passagiersvliegtuig in hartje Londen waarvoor geen kosten of moeite zijn gespaard. De voorzichtige straatopnamen van de verlaten Engelse hoofdstad uit de filmversie van 1981 zijn vervangen door ruime panoramische shots van de wereldbekende Londense pleinen en straten, verlaten of het toneel van een complete chaos en ravage. Zoals te verwachten zien de Triffids er een stuk ruiger en gevaarlijker uit dan dertig jaar geleden en lijken ze met hun stekelige bladeren en ruige stengel meer op een bloeiende
agave dan op een gerestylede rabarberplant. De stokjes onderaan zijn vervangen door een schijnbaar eindeloze reeks wortelachtige tentakels waarmee ze een prooi kunnen vastgrijpen en wurgen. Bijgevolg zijn ze er een stuk dreigender dan hun collega’s uit de vorige BBC-serie.
Maar de scenaristen hebben zich niet beperkt tot een visuele upgrade van het oorspronkelijke verhaal. Ze hebben Wyndhams verhaal aangepast aan onze tijd (de Koude Oorlog-kapstok is bijv. afgevoerd) en ze leggen de nadruk op de milieuconsequenties: door de kweek van Triffids is de gevaarlijke opwarming van de aardse atmosfeer gestopt, want fossiele brandstof is op korte termijn vervangen door de overvloedig geproduceerde Triffid-olie. In Engeland alleen gaat het om tien miljoen exemplaren van een plant die door een Engelse universiteitsprofessor ontdekt werd in het binnenland van Zaïre, waarmee de hocus pocus over de geheimzinnige afkomst van de Triffid-zaden vervangen wordt door een acceptabelere uitleg. De vreemde lichten aan de hemel, die het broze evenwicht tussen mens en Triffids definitief in het voordeel van de planten verstoren, het is bij regisseur Nick Copus een kwestie van een verhoogde zonneactiviteit waardoor voor de mens gevaarlijke stralen massaal tot op het aardoppervlak doordringen met blindheid als gevolg. Voor de scènes over de overlevingsstrijd van de menselijke soort in de eerste weken en maanden na de ramp blijven regisseur en scenaristen veel dichter bij Wyndhams verslag van de feiten. Degenen onder u die zich eerder Survivors Seizoen 1 aanschaften, zullen overigens de vele overeenkomsten tussen beide BBC-series niet ontgaan.
Voor deze versie van
The Day of the Triffids kon regisseur Nick Copus bovendien beschikken over een – naar Britse normen – indrukwekkende cast: Dougray Scott (
Desperate Housewives, 2006-2007), Joely Richardson (
Nip/Tuck, 2003-2010), Eddie Izzard (
Across the Universe, 2007), Brian Cox (
Deadwood, 2006), Vanessa Redgrave (
Atonement, 2007), Jason Priestley (
Beverly Hills 90210, 1999-2000), Ewen Bremner (
Black Hawk Down, 2001), Shane Taylor (
Band Of Brothers, 2001) en vele, vele anderen. Jammer genoeg voegen ze niets toe om de versie uit 1981 in de schaduw te stellen. De acteerprestaties zijn oké, de onderlinge verhoudingen zorgen voor emotie en spanning, vaak zelfs voor een lichte vorm van horror, maar de karakteruitwerking laat meer dan eens te wensen over. Torrence (Eddie Izzard), de slechterik in het verhaal die gevaar uit zou moeten stralen, wordt te veel als een fatterige blaaskaak opgevoerd om te overtuigen als de dictator in spe. De idee dat hij de vliegtuigcrash zou kunnen overleven door zich in het toilet op te sluiten met een ontelbaar aantal opblaaskussentjes die hij van de blinde medepassagiers heeft gestolen, is een aanfluiting van wat in werkelijkheid mogelijk is en ondermijnt de geloofwaardigheid. Jason Priestley is haast niet te herkennen als de goednemende Colonel Coker - hij probeert zo veel mogelijk blinden van de hongerdood te redden - maar hij krijgt te weinig screentijd om z’n personage op te laten vallen. Hetzelfde geldt voor Vanessa Redgrave als de zusteroverste van een kleine leefgemeenschap die schijnbaar door de Triffids getolereerd wordt, doch het venijnige verhaaltje wordt té snel afgehaspeld om te beklijven. In vergelijking met een gelijksoortig fragment in
Survivors moet
The Day of the Triffids de duimen leggen.
The Day of the Triffids, versie 2009, is een volgens Hollywood-normen geconcipieerde serie met indrukwekkende CGI-effecten en angstaanjagende scènes, maar mist het humanisme én de stevige karakteruitdieping van de vorige versie. Liefhebbers van spektakelfilm zullen deze bewerking beslist heel erg waarderen, fans van de roman van John Wyndham zullen eerder geneigd zijn om de BBC-verfilming uit 1981 nog een keer in de dvd-speler te stoppen.
BEELD EN GELUID
Naar aloude BBC-gewoonte is er aan het toeval niets overgelaten en mogen we ons in deze tweedelige tv-serie aan een superbe technische kwaliteit verwachten. De CGI-effecten zijn nauwelijks minder dan perfect met een lichte voorkeur voor sepiakleuren, de rest van het materiaal doet z’n voordeel met een rijk geschakeerd palet van bruine en groene tinten in een iets donkerdere omgeving. Op die manier slaagt men erin om de digitaal geconstrueerde planten probleemloos in het landschap en de omgeving te integreren, vaak met tegenlicht, waardoor we ze als dreigende silhouetten tegen een lichtere achtergrond zien, zelfs in de close-ups. Wat dat betreft hebben de makers minder risico genomen dan hun collega’s uit 1981, die de Triffids wél heel duidelijk - zonder tegenlicht of met maar een geringe hoeveelheid omgevingslicht - in beeld brachten. De muziek van Alan D. Boyd, die eerder de muziektrack voor True Tales Of Terror (2009) en Lost In The African Bush (2006) componeerde, laat weinig aan de verbeelding over en is van essentieel belang voor de sfeer die de regisseur wil oproepen.
EXTRA’S
Op disk 1 staan nog twee Andere Trailers voor films uit het Bridge Entertainment-aanbod.
CONCLUSIE
De verwachtingen waren hoog gespannen naar aanleiding van de nieuwe tv-versie van John Wyndhams
The Day Of The Triffids, maar die verwachtingen worden maar gedeeltelijk ingelost omdat de karakterontwikkeling in de roman van Wyndham veel ruimte krijgt en belangrijk is voor het gedrag van de verschillende personages en de makers van de nieuwe versie precies op dat punt tekort schieten, tot groot verdriet van de diehardfans van deze ondertussen legendarische sf-roman.