JEANNE D’ARC
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2010-06-14
TV-SERIE
1428. In het Franse Chinon verneemt Karel VII dat de Engelse troepen op het punt staan om Orléans in te nemen. Aan z’n oostgrens knaagt Philip de Goede van Bourgondië (hun bondgenoot) al een hele tijd aan zijn rijk, maar de kroonprins heeft geen financiële middelen meer, noch soldaten om zijn vijanden van antwoord te dienen. Vanuit Lotharingen komt het bericht over de 17-jarige maagd Jeanne die beweert boodschappen te ontvangen van God met de mededeling dat zij het land kan redden en de Engelsen uit Orléans verdrijven. Ze beweert ook dat Karel VII in Reims tot koning van Frankrijk zal worden bekroond. In Chinon, maar ook in Lotharingen is men sceptisch. Haar charme, haar diep geloof en haar vurig enthousiasme overtuigen uiteindelijk de plaatselijk heer Robert de Beaudricourt, die het hof een brief schrijft. Ondanks de felle tegenstand van de adviseurs van de kroonprins, kan Jeanne er op de steun rekenen van koningin Yvonne d’Aragon, zijn invloedrijke schoonmoeder. Maar Karel VII is een twijfelaar en als hij uiteindelijk zwicht voor de druk, laat hij een hoveling plaats nemen op de troon terwijl hij zich verschuilt achter een groepje hofdames. Volgens de legende doorziet Jeanne de list evenwel meteen en stapt zonder aarzelen op hem toe. Na nog een laatste poging van het hof om Jeanne te negeren en rechtstreeks te onderhandelen met de Bourgondiërs, wordt haar een leger ter beschikking gesteld om op te rukken naar Orléans. De rest is geschiedenis.
Jeanne d’Arc (1412-1431), de maagd van Orléans, zoals het boerenmeisje uit Domrémy (Lotharingen) wordt genoemd, beweerde al op haar tiende stemmen te horen van de H. Catharina, de aartsengel Michaël en God. Op haar 16de droeg God haar op om het Franse koninkrijk te helpen tegen een bondgenootschap van Engelsen en Bourgondiërs die het noorden van het land bezetten en die gebruik maakten van de zwakte van de Franse troonopvolger, Karel VII, om steeds meer gebieden onder hun invloed te brengen. Karel VII was er overigens niet zeker van of hij recht had op de troon, want het vaderschap van Karel VI was omstreden. Jeanne d’Arc kon hem evenwel van het tegendeel overtuigen en na lange ondervragingen én de steun van Yvonne d’Aragon, ging hij uiteindelijk overstag, tégen de zin van een gedeelte van zijn eigen entourage. Maar De jonge boerin - ze kon niet leven, noch schrijven - leverde wat ze had beloofd als teken van God: Orléans werd zonder veel problemen bevrijd en ongeschonden ingenomen. Nadien maakte ze zonder veel moeite de weg vrij naar Reims waar traditioneel alle Franse koningen gekroond werden.
Na de kroning tot koning - opnieuw onder invloed van zijn adviseurs (die wilden liever met Filips de Goede onderhandelen en daar zelf beter van worden; bovendien zagen ze met eigen ogen dat Karel VII nauwelijks of zelfs niet in staat was om een groot rijk te besturen) verviel Karel VII opnieuw in apathie. Terwijl Jeanne met haar leger een poging deed om Parijs voor de kroon te veroveren (een onderneming die helemaal fout uitpakte), sloot Karel in Chinon een bestand met de Bourgondiërs en schonk ze in ruil Compiègne. Dat beschouwde de jonge vrouw als een vorm van verraad en met een paar getrouwen ging ze naar de stad aan de samenvloeiing van de Aisne en de Oise (80 km ten noorden van Parijs) om de plaatselijke heer en de burgers een hart onder de riem te steken. Tijdens een schermutseling werd ze vóór de poorten van Compiègne door de Bourgondiërs gevangen genomen en kort nadien aan de Engelsen verkochten. In Rouen verscheen ze in 1431voor een rechtbank van de Inquisitie op beschuldiging van hekserij en ketterij. Ze werd veroordeeld tot de brandstapel en trok om het vege lijf te redden de verklaring over het horen van stemmen in. De straf werd omgezet in levenslang en een verbod om mannenkleren te dragen. Omdat ze zich onveilig voelde met de mannelijke bewakers in de buurt, trok ze uiteindelijk haar oude kleren opnieuw aan, wat de Engelsen goed uitkwam, want ze werd opnieuw voor de rechtbank gedaagd en veroordeeld als ketter. Ze stierf op de brandstapel op 30 mei 1431 en haar as werd uitgestrooid in de Seine. In 1450 werd op vraag van haar moeder het proces herzien en de veroordeling wegens ketterij ingetrokken (1456). In 1909 werd ze zalig verklaard door paus Pius X en in 1920 verklaarde paus Bendictus XV Jeanne d’Arc heilig.
In deze zesdelige Franse serie (door Just Entertainment als driedelige serie op drie disks geperst) wordt het levensverhaal van
Jeanne d‘Arc uitvoerig in beeld gebracht. Bij onze zuiderburen is ze niet minder dan een nationale held en staat ze symbool voor de moed van de Fransen in slechte tijden. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat haar biografie telkens opnieuw verteld wordt, want haar moed, haar onwankelbare geloof en de feministische trekjes in haar karakter spreken jonge generaties elke keer opnieuw aan. A2 en La Sept sloegen in 1989 de handen in elkaar en kwam voor de pinnen met een uitgebreide tv-serie waarin Jeanne D’Arc centraal staat. De film neemt een trage start in haar geboortedorp Vaucouleurs in Lotharingen en meandert vervolgens langzaam via de intriges aan het plaatselijke hof én aan het hof van Karel VII, naar een eerste hoogtepunt, nl. de belegering van Orléans. Alle politieke en persoonlijke intriges die belangrijk zijn voor een goed begrip komen aan bod, maar dat gaat ten koste van de voortgang (vooral in aflevering 1), terwijl een niet-Frans publiek veeleer de militaire carrière van Jeanne D’Arc als echte leidraad wil zien. Tussen haakjes: de politieke context is een zodanig kluwen, dat het voor niet-ingewijden zeer moeilijk is om een overzicht te krijgen en te behouden inzake de verschillende betrokken partijen en hun belangen, maar dat is niet nodig met een sterk hoofdpersonage en voldoende avontuur.
Op beide terreinen hapert deze tv-serie evenwel: Cécile Magnet is niet echt sterk genoeg voor de rol van Jeanne d’Arc, ze blijft altijd een beetje het naïeve en brave meisje, de tiener die oorlogje speelt en ze kan pas overtuigen in een paar scènes voor de rechtbank van de Inquisitie. Wat dat betreft moet ze de duimen leggen voor een heftige en vurige Milla Jovovich (in Luc Bessons versie uit 1999), een moderne Jeanne d’Arc die wellicht weinig te maken heeft met het meisje uit 1429, maar die wel wat kan betekenen voor een hedendaags publiek. Wat de avontuurlijke kant van de zaak betreft, gaat alle aandacht uiteraard naar de middeleeuwse veldslagen, maar ook die beantwoorden nauwelijks aan de verwachtingen; ze zijn zelfs slechter geregisseerd dan wat Hugo Claus destijds in De Leeuw van Vlaanderen (1985) presteerde: spanning is er nauwelijks, de actie is traag en de gevechten zijn ongeïnspireerd en weinig meer dan amateuristisch. Ook de special effects zijn niet altijd even goed en lijken soms op geschilderd decors (burcht in de verte, ingestorte brug over de rivier, stad achter ommuring, etc.) en ondermijnen de geloofwaardigheid.
BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van deze tv-serie is redelijk voor een productie die 20 jaar oud is: bij momenten een beetje korrelig, soms met een lichte waas over het beeld, andere keren loepzuiver met felle kleuren en naarmate de serie vordert, blijven de ongerechtigheden zelfs achterwege. Jammer van de kleine digitale storingen die een paar keer optreden en die te wijten zijn aan een niet-perfecte transfer naar dvd.
Het geluid is goed, maar het geeft voorrang aan de stemmen, waardoor de achtergrondgeluiden altijd té stil klinken. De 5.1-track zorgt nauwelijks voor meerwaarde ten opzichte van de originele stereoversie, terwijl dit precies een serie is met heel veel mogelijkheden. De zwakte van de gevechtsscènes heeft beslist ook wat te maken met de weinig indrukwekkende geluidstrack.
EXTRA’S
Deze 3-dvd-box bevat geen extra’s.
CONCLUSIE
Het verhaal over Jeanne d’Arc is één van de interessantste uit de West-Europese geschiedenis van de voorbije 600 jaar en het spreek nog altijd tot de verbeelding, maar déze versie van Pierre Badel is beslist niet de beste op de markt. Daarvoor moet u bij Luc Bresson zijn (Joan of Arc uit 1999 met Milla Jovovich), Christian Duguay (tv-serie Joan of Arc uit 1999 met Leelee Sobieski) of uiteraard de niet kapot te krijgen versie van Carl Theodor Dreyer (La Passion de Jeanne d’Arc uit 1928 met Maria Faconetti in de hoofdrol), maar die moeilijk te vinden is in de handel. De versie van Pierre Badel is interessant, maar langdradig, soms weinig geïnspireerd en amateuristisch qua gevechtsscènes en special effects. Alleen voor wie aan Jeanne d’Arc niet kan weerstaan…